Ahịa zuru ụwa ọnụ na-ahụ mmụba n'ịre ngwaahịa ndị na-enweghị gluten. Ọtụtụ ndị na-azụ ahịa ahapụla ya, na-atụle nri na-enweghị gluten ka ọ dịkwuo mma ma na-ekwu na ọ na-eme ka ahụ dịkwuo mma. Ndị ọzọ na-achọpụta na igbutu gluten na-enyere ha aka ifelata. Ọ bụ ihe na-ewu ewu ịpụ na-enweghị gluten ụbọchị ndị a. Gluten bụ aha nkịtị maka protein ndị a na-achọta na ọka wit, rye, oats, na triticale. Gluten na-enyere nri aka idobe ọdịdị ha site n'ime ihe dị ka gluu. A na-achọta ya n'ọtụtụ ngwaahịa, ọbụna ndị nke ọnụnọ ya siri ike na-enyo enyo. Dị ka ị maara, a na-ewere achịcha dị ka "ngwaahịa nke ndụ", mana ụdị achịcha niile nwere ọka wit, rye ma ọ bụ ọka bali nwekwara gluten. Na ọka wit na-enwe ike ịbanye n'ọtụtụ efere, dị ka ofe, nri dị iche iche, gụnyere soy. A na-ahụkwa Gluten n'ọtụtụ ngwaahịa ọka, gụnyere bulgur, spelt, na triticale. Ndị nwere ọrịa celiac chọrọ nri na-enweghị gluten iji zere mmetụta ọjọọ nke gluten na ahụ ike ha. Otú ọ dị, ihe ka ọtụtụ ná ndị na-achọ nri na-enweghị gluten adịghị anabata gluten. Maka ha, nri na-enweghị gluten nwere ike ọ gaghị adị mma, n'ihi na nri ndị na-enweghị gluten nwere obere ihe oriri dị mkpa, gụnyere vitamin B, calcium, iron, zinc, magnesium, na fiber. Gluten adịghị emerụ ndị ahụ ike. Ejikọtala ojiji nke ngwaahịa ọka dum (nke nwere gluten) na mbelata ihe ize ndụ nke ọrịa shuga, ọrịa obi, na ụdị ọrịa cancer ụfọdụ. Na ọrịa celiac, enwere nzaghachi na-ezighi ezi nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ na gluten, akpụkpọ anụ mucous na-ekpuchi villi. Mkpuchi nke obere eriri afọ na-agba ọkụ ma mebie, na nnabata nri nkịtị na-aghọ ihe agaghị ekwe omume. Mgbaàmà nke ọrịa celiac gụnyere afọ ọsịsa, ahụ erughị ala eriri afọ, ọgbụgbọ, anaemia, akpụkpọ ahụ siri ike, ahụ erughị ala ahụ, isi ọwụwa, na ike ọgwụgwụ. Mana ọtụtụ mgbe ọrịa celiac nwere ole na ole ma ọ bụ enweghị akara, yana naanị 5-10% nke ikpe nwere ike ịchọpụta. Mgbe ụfọdụ, nchekasị nke ịwa ahụ, trauma, ma ọ bụ oke obi mgbawa nwere ike ime ka anabataghị gluten ka njọ ruo n'ókè ebe mgbaàmà pụtara ìhè. Kedu ka ị ga-esi mara ma ị nwere ọrịa celiac? Nke mbụ, nyocha ọbara na-egosi ọnụnọ nke ọgwụ nje ndị metụtara mmeghachi omume na-adịghị mma nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ. Ọ bụrụ na nsonaazụ ule ahụ dị mma, mgbe ahụ, a na-eme biopsy (a na-ewere mpempe anụ ahụ maka nyocha micro- na macroscopic) iji gosi mbufụt nke mkpuchi nke eriri afọ.
Ịga kpamkpam enweghị gluten pụtara iwepụ ọtụtụ ụdị achịcha, crackers, cereals, pasta, confectionery, na ọtụtụ nri edoziri na nri gị. Maka ngwaahịa a ga-akpọ "gluten-free", ọ gaghị enwe ihe karịrị akụkụ iri abụọ kwa nde gluten. Ihe oriri na-enweghị Gluten: osikapa agba aja aja, buckwheat, ọka, amaranth, millet, quinoa, cassava, ọka (ọka), soybean, poteto, tapioca, agwa, sorghum, quinoa, millet, arrowroot, tetlichka, flax, chia, yucca, gluten - free ọka, ntụ ọka nut. Nri na-ebelata gluten nwere ike ime ka ahụike nke eriri afọ dịkwuo mma. Nke a nwere ike ịbụ n'ihi mbelata oriri nke sugars dị mfe mgbaze (dị ka fructans, galactans, na sugar alcohols) na-ahụkarị na nri nwere gluten. Mgbaàmà nke ọrịa eriri afọ nwere ike ịpụ n'anya ozugbo ị belatara oriri nke shuga ndị a. Gluten anaghị etinye aka na oke ibu. Ma ọ dịghị ihe àmà a pụrụ ịdabere na ya na nri na-enweghị gluten na-eduga ná ọnwụ. N'aka nke ọzọ, ngwaahịa ọka wheat dum nwere fiber nwere ike inye aka ịchịkwa agụụ na ịchịkwa ibu. Ndị na-enweghị Gluten nwere ike felata ngwa ngwa ka ha na-amalite irikwu mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri ma na-eri calorie ole na ole. Maka ọtụtụ akụkụ, ihe ndị ọzọ na-enweghị gluten na-adị oke ọnụ, nke na-enyekwa aka n'ibelata oriri. Nye ọtụtụ ndị mmadụ, iri mkpụrụ osisi dum (gụnyere ọka wit) adịghị mma, mana ruo n'ókè dị ukwuu pụtara nri nri ka mma na obere ihe ize ndụ nke ọrịa na-adịghị ala ala dị ka ọrịa obi na ọrịa shuga.