Edemede a bụ ntụgharị sitere na Bekee nke akụkọ sayensị sitere n'aka Onye isi oche Kọmitii Ndị dọkịta na-ahụ maka ahụike uche (USA) Andrew Nicholson. Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na ọrịa shuga abụghị ahịrịokwu. Ndị nwere ọrịa a nwere ike imeziwanye usoro ọrịa ahụ ma ọ bụ ọbụna kpochapụ ya kpamkpam ma ọ bụrụ na ha gbanwee gaa na nri vegan nke nwere ihe oriri na-adịghị mma.
Andrew Nicholson na-ede na ya na otu ndị ọkà mmụta sayensị tụnyere nri abụọ: nri vegan nke nwere eriri nri na obere abụba na nri ndị American Diabetes Association (ADA) na-ejikarị eme ihe.
"Anyị kpọrọ ndị nwere ọrịa shuga na-abụghị insulin, yana ndị di na nwunye na ndị mmekọ, ha ga-agbaso otu n'ime nri abụọ maka ọnwa atọ. Ọ bụ ndị na-eri nri na-edozi nri ahụ, n'ihi ya, ndị bịaranụ aghaghị ikpo ọkụ n'ụlọ ha,” ka Nicholson na-ekwu.
Ihe oriri vegan bụ nke sitere na akwụkwọ nri, ọka, mkpuru osisi na mkpụrụ osisi ma etinyeghị ihe ndị a nụchara anụcha dị ka mmanụ sunflower, ntụ ọka ọka wit na pasta ejiri ntụ ọka na-enweghị isi mee. Abụba nwere naanị pasent 10 nke calorie, ebe carbohydrates dị mgbagwoju anya bụ pasent 80 nke calorie. Ha na-anatakwa gram 60-70 nke eriri kwa ụbọchị. Cholesterol adịkwaghị kpamkpam.
Ndị otu abụọ a hụrụ na-abịa na mahadum maka nzukọ ugboro abụọ n'izu. Mgbe e mere atụmatụ ọmụmụ a, ọtụtụ ajụjụ bilitere n'ihu ndị ọkà mmụta sayensị. Ndị nwere ọrịa shuga na ndị mmekọ ha ga-ekpebi isonye na ọmụmụ ihe ahụ? Hà ga-enwe ike ịgbanwe otú ha si eri nri ma rie otú ihe omume ahụ gwara ha ka ha rie n’ime ọnwa atọ? Ọ ga-ekwe omume ịchọta ndị na-eri nri a pụrụ ịdabere na ya bụ ndị ga-akwadebe nri vegan mara mma na nri edebere ADA?
“Nke mbụ n'ime obi abụọ ndị a kwụsịrị ngwa ngwa. Ihe karịrị 100 mmadụ nabatara mgbasa ozi anyị zigara n'akwụkwọ akụkọ n'ụbọchị mbụ. Ndị mmadụ ji ịnụ ọkụ n'obi soro na ọmụmụ ihe ahụ. Otu onye so na ya kwuru, sị: “Otú e si eri nri anụ anaghị eri anụ tụrụ m n’anya site ná mmalite. Ibu arọ na shuga ọbara m malitere ịda ozugbo,” ka Nicholson dere.
Ọkà mmụta sayensị ahụ na-ekwu kpọmkwem na ọ tụrụ ụfọdụ ndị so na ya n'anya otú ha si kwekọọ ná nri nnwale ahụ nke ọma. Otu n’ime ha kwuru ihe ndị a: “Ọ bụrụ na mmadụ gwara m izu iri na abụọ gara aga na m ga-enwe afọ ojuju ná nri ndị anaghị eri anụ kpam kpam, agaraghị m ekweta.”
Onye ọzọ so na ya were ogologo oge ime mgbanwe: “Na mbụ, nri a siri ike ịgbaso. Ma n'ikpeazụ m tụfuru 17 pound. Anaghịzi m aṅụ ọgwụ maka ọrịa shuga ma ọ bụ ọbara mgbali elu. N’ihi ya, o nwere mmetụta dị mma n’ahụ́ m.”
Ụfọdụ emewo ka ọrịa ndị ọzọ ka mma: “Asthma adịghịkwa enye m nsogbu ọzọ. Anaghịkwa m aṅụ ọtụtụ ọgwụ asthma maka na m na-eku ume nke ọma. Ọ dị m ka mụ, onye na-arịa ọrịa shuga, nwere atụmanya ka mma ugbu a, nri a dabara m.”
Otu abụọ a na-agbasosi ike nri ndị enyere iwu. Mana nri vegan egosila uru. Ọbara shuga na-ebu ọnụ dị pasenti 59 dị ala na otu nri vegan karịa na otu ADA. Ndị na-eri anụ chọrọ obere ọgwụ iji chịkwaa shuga ọbara ha, na otu ADA chọrọ otu ọgwụ ahụ dị ka ọ dị na mbụ. Ndị na-eri anụ anaghị aṅụ obere ọgwụ, mana a na-achịkwa ọrịa ha nke ọma. Otu ADA tụfuru nkezi nke kilogram 8 nke ịdị arọ, ebe ndị na-eri anụ furu efu ihe dịka kilogram iri na isii. Vegans nwekwara ọkwa cholesterol dị ala karịa otu ADA.
Ọrịa shuga mellitus nwere ike ịkpata oke arụ ọrụ na akụrụ, n'ihi ya, a na-ewepụ protein na mmamịrị. Ụfọdụ isiokwu nwere nnukwu protein na mmamịrị na mmalite nke ọmụmụ ihe, na nke a emeghị ka ọ dị mma site na njedebe nke ọmụmụ na ndị ọrịa na nri ADA. Ọzọkwa, ụfọdụ n'ime ha mgbe izu iri na abụọ malitere ida ọbụna karịa protein. Ka ọ dị ugbu a, ndị ọrịa nọ na nri vegan malitere ịfefe protein dị obere na mmamịrị karịa ka ọ dị na mbụ. Pasent 12 nke ndị sonyere n'ọmụmụ ihe nwere ụdị ọrịa shuga 90 bụ ndị gbasoro vegan, nri dị obere abụba na ije ije, ịgba ígwè, ma ọ bụ mega ahụ nwere ike ịkwụsị ọgwụ ime n'ime ihe na-erughị otu ọnwa. Pasent 2 nke ndị ọrịa were insulin kwụsịrị ịchọ ya.
N'ime nnyocha Dr. Andrew Nicholson mere, a na-enyocha shuga ọbara n'ime ndị ọrịa na-arịa ọrịa shuga nke ụdị asaa nke abụọ bụ ndị na-eri nri vegan siri ike na nke dị ala maka izu iri na abụọ.
N'ụzọ dị iche, o jiri ọ̀tụ̀tụ̀ shuga dị n'ọbara ha tụnyere nke ndị ọrịa mamịrị anọ bụ́ ndị e nyere iwu nri ADA dị obere abụba. Ndị ọrịa mamịrị bụ ndị gbasoro nri vegan hụrụ mbelata shuga dị n'ọbara pasenti 28, ebe ndị na-agbaso nri ADA na-abụchaghị abụba hụrụ mbelata pasent 12 na shuga ọbara. Otu onye anaghị eri anụ tụfuru ihe dị ka kilogram iri na isii n'ịdị arọ ahụ, ebe ndị nọ n'otu nri ọdịnala tụfuru ihe karịrị kilogram asatọ.
Ọzọkwa, ọtụtụ isiokwu sitere na otu vegan nwere ike ịkwụsị kpamkpam ma ọ bụ n'akụkụ ụfọdụ nke ịṅụ ọgwụ n'oge ọmụmụ ihe, ebe ọ dịghị nke ọ bụla n'ime otu omenala.
Ozi sitere na isi mmalite mepere emepe