Kedu ihe ị chere ga-eme ma ọ bụrụ na ị naghị eri ihe ọ bụla ma ọ bụghị ụdị anụ na ngwaahịa mmiri ara ehi niile? Ị ga-anwụ n'ihe dị ka otu afọ. Kedu ihe ga - eme ma ọ bụrụ na ị na-eri naanị nri vegan ma ọ bụ onye anaghị eri anụ, akwụkwọ nri, mkpụrụ osisi, mkpo, ọka, aki, na mkpụrụ? Ị ga-enwe ahụ ike karịa ọtụtụ mmadụ.
Eziokwu a kwesịrị ịbụ mmalite maka ịghọta ihe bụ na ọ bụghị ezigbo nri. N’ihi ya, ọ bụrụ na mmadụ agwa gị na anụ dị oké mkpa, ị pụrụ ijide n’aka na onye a amaghị ihe ọ na-ekwu. Ị mara ikpe ebe onye na-ese anwụrụ na-ese anwụrụ dị ka chimni na mberede na-aghọ nnukwu ọkachamara ahụike ma a bịa n'ihe gbasara nri anaghị eri anụ. Ahụike bụ isi nchegbu nke ndị nne na nna anaghị eri anụ mgbe ụmụ ha kpebiri ịkwụsị iri anụ. Ndị nne na nna kwenyere na ụmụ ha ga-adị ike ma ọ bụ daa ọrịa site na ọtụtụ ọrịa na-enweghị ọgwụ protein anụmanụ nwụrụ anwụ kwa ụbọchị. N'ezie, ha kwesịrị inwe obi ụtọ, n'ihi na ihe akaebe niile na-egosi na ndị anaghị eri anụ na-adị mma mgbe niile karịa ndị na-eri anụ. Dabere na data ọhụrụ, gụnyere akụkọ Healthtù Ahụ Ike Worldwa, ndị na-eri anụ na-eri ihe okpukpu abụọ sweet na ugboro atọ ọzọ kegriiz nri karịa ahụ chọrọ. Ọ bụrụ na anyị na-atụle afọ otu site na 11 ruo 16 afọ, mgbe ahụ, n'oge a ụmụaka na-eri nri ugboro atọ karịa nri na-adịghị mma. Ezi ihe atụ nke nri ndị nwere abụba na shuga bụ kola, hamburger, ibe и ihe nracha. Ọ bụrụ na nri ndị a bụ isi nri, mgbe ahụ ọ dị njọ n'ihe banyere ihe ụmụaka na-eri, kamakwa ihe ha na-enwetaghị site na iri nri dị otú ahụ. ka anyị tụlee hamburger na ihe ndị na-emerụ ahụ dị n'ime ya. N'elu ndepụta ahụ bụ abụba anụmanụ juru eju - hamburgers niile nwere pasentị dị elu nke abụba a. A na-agwakọta abụba ahụ n'ime anụ e ghere eghe ọ bụrụgodị na anụ ahụ yiri ka ọ dị nro. A na-eghekwa ibe n'abụba anụmanụ ma tinye ya n'ime ya mgbe a na-esi nri. Nke a, n'ezie, apụtaghị na abụba niile bụ nri na-adịghị mma - ihe niile dabere na ụdị abụba ị na-eri. Enwere udi abuba abuba abuba – abuba na-adighi nma, nke a na-ahuta na inine, na abuba juru eju, nke a na-achọta na ngwaahịa anumanu. Abụba ndị na-adịghị edozi ahụ Na-aba uru na ahụ karịa ndị jupụtara, na ụfọdụ n'ime ha dị mkpa na nri ọ bụla. Abụba juru eju adịghị mkpa, ma eleghị anya, otu n'ime nchọpụta kachasị mkpa metụtara ahụike mmadụ, bụ eziokwu ahụ bụ na abụba anụmanụ jupụtara na-emetụta mmepe nke ọrịa obi. Gịnị mere o ji dị mkpa otú ahụ? N'ihi na ọrịa obi bụ ọrịa kacha egbu egbu n'ụwa ọdịda anyanwụ. Anụ na azụ nwekwara ihe a na-akpọ cholesterol, ihe a na abụba na-ebute ọrịa obi. Abụba ndị na-adịghị mma dị ka oliv, sunflower na mmanụ ọka, n'ụzọ megidere nke ahụ, na-enyere aka ibelata arịa ọbara na abụba anụmanụ. Hamburgers, dị ka ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ngwaahịa anụ niile, nwere ọtụtụ ihe na-emerụ ahụ, mana ha enweghị ọtụtụ ihe dị mkpa maka ahụ, dị ka eriri na vitamin ise dị mkpa. Fiber bụ mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri siri ike nke anụ ahụ enweghị ike ịgbari. Ha enweghị ihe oriri na-edozi ahụ ma na-agafe na esophagus na-agbanweghị agbanwe, mana ha dị ezigbo mkpa maka ahụ. Fiber na-ekwe ka ewepụ irighiri ihe oriri n'ime ime. Fiber na-arụ ọrụ nke ahịhịa na-asachapụ eriri afọ. Ọ bụrụ na ị na-eri ntakịrị nri fibrous, mgbe ahụ nri ahụ ga-agafe ogologo oge site n'ime ime nke usoro nri nri, ebe ihe ndị na-egbu egbu nwere ike inwe mmetụta dị ukwuu na ahụ. Enweghị eriri jikọtara ya na otutu ojiji abụba anụmanụ na-ebute ọrịa na-egbu egbu dị ka ọrịa cancer eriri afọ. Nnyocha ahụike na nso nso a achọpụtakwala vitamin atọ na-enyere aka ichebe ahụ pụọ n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrịa 60, gụnyere ọrịa na-egbu egbu dị ka ọrịa obi, ahụ mkpọnwụ na ọrịa kansa. Ọ bụ vitamin А (naanị site na nri osisi), vitamin С и Е, nke a na-akpọkwa antioxidants. Vitamin ndị a na-ekpochapụ ụmụ irighiri ihe a na-akpọ free radicals. Ahụ na-emepụta radicals n'efu mgbe niile n'ihi iku ume, mgbatị ahụ, na ọbụna ịgbari nri. Ha bụ akụkụ nke usoro oxidation, usoro yiri nke ahụ nke na-eme ka ígwè ghara imebi. Ụmụ irighiri ihe ndị a adịghị eme ka ahụ́ daa, ma ha na-eme ihe dị ka hooligan na-achịkwaghị achịkwa, na-agbagharị gburugburu ahụ, na-agbaba n'ime mkpụrụ ndụ ma na-ebibi ha. Antioxidants na-ekpochapụ free radicals ma kwụsị mmetụta ha na-emerụ ahụ na ahụ, nke nwere ike ibute ọrịa. Na 1996, banyere 200 ọmụmụ kwadoro uru nke antioxidants. Dịka ọmụmaatụ, National Cancer Institute na Harvard Medical School chọpụtara na ịṅụ vitamin A,C и Е na mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri ọhụrụ, anyị nwere ike belata ihe ize ndụ nke ọrịa kansa na ọrịa obi. Vitamin ndị a na-enyere aka ịnọgide na-arụ ọrụ ụbụrụ n'oge agadi. Otú ọ dị, ọ dịghị otu n'ime antioxidants atọ a dị na anụ. Anụ nwere ntakịrị vitamin ma ọ bụ enweghị Д, nke na-achịkwa ọkwa calcium n'ime ọbara, ma ọ bụ potassium, nke na-akwalite mkpụkọ ọbara. Naanị isi ihe ndị a dị mkpa maka ahụ ike bụ mkpụrụ osisi, akwụkwọ nri na ìhè anyanwụ, yana bọta. N'ime afọ ndị gafeworonụ, e mewo ọtụtụ nchọpụta sayensị banyere otú ụdị nri dị iche iche si emetụta ọdịmma mmadụ. Nnyocha ndị a egosila n'enweghị obi abụọ ọ bụla na nri onye anaghị eri anụ ma ọ bụ onye anaghị eri anụ bụ ihe kacha mma maka ahụike mmadụ. Ụfọdụ n'ime ọmụmụ ihe ndị a atụnyere nri nke iri puku kwuru iri puku mmadụ n'ebe dị anya dị ka China na America, Japan na Europe. Otu n'ime ihe ọmụmụ kachasị ukwuu na nke kachasị ọhụrụ bụ nke Mahadum Oxford mere na UK, na e bipụtara nsonaazụ mbụ na 1995. Ọmụmụ ihe ọmụmụ ahụ mụrụ mmadụ 11000 karịa afọ 13 wee bịa na nkwubi okwu dị egwu na ndị anaghị eri anụ na-aza ajụjụ maka ya. 40% ọrịa cancer ole na ole na 30% nwere ọrịa obi ole na ole ma ọ dịkarịghị ka ọ ga-anwụ na mberede ka emechara agadi. N’otu afọ ahụ na United States, otu ìgwè ndị dọkịta a na-akpọ Kọmitii Therapists’ rụpụtara ọbụna ihe dị ịtụnanya karị. Ha tụlere ihe dị ka otu narị ọmụmụ dị iche iche e mere n'akụkụ dị iche iche nke ụwa, na dabere na data ha bịara na nkwubi okwu na ndị anaghị eri anụ na. 57% obere ihe ize ndụ nke ọrịa obi na 50% mmiri ọdịnaya ọrịa cancer. Ha chọpụtakwara na ndị anaghị eri anụ anaghị enwecha ọbara mgbali elu, mana ọbụlagodi ndị nwere ọbara mgbali elu ka na-agbada. Iji mesie ndị nne na nna obi ike, ndị dọkịta a chọpụtakwara na ụbụrụ ndị na-eto eto anaghị eri anụ na-etolite nke ọma. Ụmụaka nke ndị anaghị eri anụ, mgbe ha dị afọ iri, na-enwe ọchịchọ ịkwalite mmepe nke uche, dị iche na ndị na-eri anụ nke otu afọ. Arụmụka ndị kọmitii nke ndị na-agwọ ọrịa na-enye bụ ihe na-ekwenye ekwenye na gọọmentị US kwetara na "ndị anaghị eri anụ nọ na ahụ ike dị mma, ha na-enweta nri niile dị mkpa na anụ anaghị eri anụ bụ nri kwesịrị ekwesị maka ụmụ amaala United States." Arụmụka ndị na-eri anụ na-emekarị megide ụdị nchoputa a bụ na ndị anaghị eri anụ na-akawanye mma n'ihi na ha na-aṅụ ihe ọṅụṅụ na-ese anwụrụ ọkụ, nke mere nchọpụta ahụ ji arụpụta ezigbo ihe. Ọ bụghị eziokwu, ebe ọ bụ na ọmụmụ ihe siri ike dị otú ahụ na-atụnyere otu ndị mmadụ. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọ bụ naanị ndị anaghị eri anụ na ndị na-eri anụ na-ekere òkè na ọmụmụ ihe. Ma ọ dịghị nke ọ bụla n'ime eziokwu ndị a dị n'elu nwere ike ịkwụsị ụlọ ọrụ anụ na mgbasa ozi anụ dị ka nri kasị mma n'ụwa. N'agbanyeghị na nke a abụghị eziokwu, mgbasa ozi niile na-eme ka ndị nne na nna na-echegbu onwe ha. Tụkwasị m obi, ndị na-emepụta anụ anaghị ere anụ iji mee ka ahụ dịkwuo mma, ha na-eme ya iji nwetakwuo ego. Ọ dị mma, kedu ọrịa ndị anaghị eri anụ na-enweta nke ndị na-eri anụ anaghị enweta? Enweghị ndị dị otú ahụ! Ọ dị ịtụnanya, ọ bụghị ya? “Aghọrọ m onye anaghị eri anụ n'ihi nchegbu maka ụmụ anụmanụ, mana enwetakwara m uru ndị ọzọ m na-atụghị anya ya. Amalitere m inwe mmetụta dị mma - m na-enwekwu mgbanwe, nke dị ezigbo mkpa maka onye na-eme egwuregwu. Ugbu a, ọ dịghị mkpa ka m na-ehi ụra ruo ọtụtụ awa na-eteta, ugbu a enwere m izu ike na obi ụtọ. Akpụkpọ ahụ m adịla mma, enwekwara m ike ugbu a. Ọ na-amasị m ịbụ onye anaghị eri anụ. " Martina Navratilova, onye mmeri tenis ụwa.