Gịnị bụ ọrịa bipolar?

Le ọrịa na-emetụ n'ahụ bụ nsogbu ọnọdụ ọnọdụ siri ike nke a na-eji na-agbanwe agbanwe nke "ọnọdụ dị elu", na-enwewanye ike na hyperactivity, na akụkụ nke ọnọdụ dị ala (ọnọdụ ịda mbà n'obi).

Ihe omume ndị a "mmanic-depressive" na-ejikọta ya na oge nke ọnọdụ ahụ dị mma ma kwụsie ike, maka oge dịgasị iche iche.¹.

N'oge ngosipụta nke "mmanic", onye ahụ na-ewe iwe, na-ewe iwe, ọ na-eche na ọ dị ntakịrị mkpa ihi ụra, na-ekwu okwu nke ukwuu, na-egosipụtakarị nkwanye ùgwù onwe onye, ​​ọbụna mmetụta nke ime ihe nile. N'aka nke ọzọ, n'oge ọnọdụ ịda mbà n'obi, ike ike ya na-adịchaghị ala, ọnọdụ ya dị nro, mwute, na-enweghị mmasị na mmemme na ọrụ dị iche iche. 

Ọ bụ otu n'ime ọrịa uche na-emekarị, na-emetụta 1 ruo 2,5% nke ndị bi na ya. Ọrịa a na-apụtakarị na ndị na-eto eto (n'okpuru afọ 25) ma na-apụta ugboro ugboro. Ihe omume nke mbụ na-esote akụkụ ndị ọzọ nke nsogbu ọnọdụ uche na 90% nke ikpe.

Ọ bụ nsogbu nke na-ebute ọtụtụ nkwarụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ọkachamara na nke mmetụta uche na nke nwere ike ibutekarị ịnwa igbu onwe ya. Òtù Ahụ Ike Ụwa (WHO) achọpụtala ya dị ka nke asaa na-akpata nkwarụ kwa afọ n'etiti ndị dị afọ 15 ruo 44, n'ime ọrịa niile.

Evolushọn nke ọrịa bipolar

Ihe e ji mara ọrịa bipolar bụ n'usoro ihe omume na nlọghachi ugboro ugboro, ọbụlagodi na ọgwụgwọ.

Ihe ize ndụ nke igbu onwe onye ka bụ isi egwu metụtara ọrịa a. Ọzọkwa, n'ihi ihe ndị dị ndụ nke a ka na-aghọtachaghị nke ọma, ọrịa bipolar na-ejikọta ya na ihe ize ndụ dị ukwuu nke obi, yana ọrịa metabolic na hormonal.

Nnyocha na-egosi na, n'ihi ihe ndị a nile, atụmanya ndụ nke ndị ọrịa nwere ọrịa bipolar bụ na nkezi 10 ruo 11 afọ na-erughị ndụ ndụ nke ndị ọzọ.².

Kedu ihe mgbaàmà nke ọrịa bipolar? 

Ọrịa a, nke a na-akpọbu ọrịa manic-depressive ma ọ bụ ịda mbà n'obi, na-abịa n'ụdị dị iche iche. Ya mere, ọrịa bipolar nwere ike ma ọ bụ nwee ike ọ gaghị eso ya na mgbaàmà akparamaagwa (dị ka ihe nhụsianya, aghụghọ). Ha nwere ike ịbụ, dị ka HAS si kwuo3 :

• hypomanic (mgbaàmà ndị yiri ya mana ọ dị obere karịa n'oge ihe a na-akpọ "mmanic");
• maniacs na-enweghị mgbaàmà psychotic;
• maniacs nwere mgbaàmà psychotic;
• ịda mbà n'obi dị nro ma ọ bụ nke na-adịghị mma;
• oké ịda mbà n'obi na-enweghị mgbaàmà psychotic;
• dara mbà n'obi nke ukwuu na mgbaàmà psyche
• agwakọta (mania na ịda mbà n'obi jikọtara) na-enweghị mgbaàmà psychotic;
• agwakọta ya na mgbaàmà psychotic.

Ụdị nchọpụta nchọpụta na ọnụ ọgụgụ nke nsogbu uche nke kacha ọhụrụ, nke DSM-V, nke e bipụtara na 2014, na-atụ aro ka ekewapụta ụdị ọrịa bipolar dị iche iche dị ka ndị a:

• ụdị ọrịa bipolar I, nke e ji mara na ọ dịkarịa ala otu manic ma ọ bụ ihe omume agwakọtara.
• Ụdị ọrịa bipolar II, nke e ji na-eme otu ọnọdụ ịda mbà n'obi ma ọ bụ karịa na opekata mpe otu ihe omume nke hypomania.
• akọwapụtaghị ọrịa bipolar.

Ọ bụ ezie na usoro ọrịa ahụ nwere njirimara zuru oke, mgbaàmà onye ọ bụla na-adịgasị iche site na onye gaa na onye ọzọ. N'ụfọdụ, ihe mgbaàmà nke ịda mbà n'obi ga-ebute ụzọ karịa ihe ọ bụla ọzọ, ebe ndị ọzọ enweghị ezumike, ike karịrị ike ma ọ bụ ọbụna iwe ga-achịkwa.

A na-eji ọnọdụ manic na-eme ka ọnọdụ mmadụ gbasaa, mmụba onwe onye, ​​echiche nke ịdị ukwuu.

Ọtụtụ mgbe, onye na-eme manic na-eche na ọ dị mkpa ka ọ na-ekwu okwu mgbe niile, na-egosi ọtụtụ echiche ya, jupụtara na ume ma na-arụ ọtụtụ ọrụ ma ọ bụ ihe omume n'otu oge. Mkpa ụra ya na-ebelata (ọ na-enwe mmetụta zuru oke mgbe ọ nwụsịrị awa 3 ma ọ bụ 4) ma ọ na-ewekarị ya ngwa ngwa. Oge a na-adịru ma ọ dịkarịa ala otu izu, ọ na-adị kwa ụbọchị niile ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụbọchị ọ bụla.

A na-egosipụtakwa hypomania site n'otu ụdị mgbaàmà ahụ, na-enwe ume dị elu na-adịgide adịgide mana karịa "nkịtị".

N'oge akụkụ nke ịda mbà n'obi, a na-ebelata mmasị ma ọ bụ obi ụtọ na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe niile a na-eme kwa ụbọchị, psychomotor na-ebelata (ma ọ bụ, mgbe ụfọdụ, nkwụsịtụ), ike ọgwụgwụ siri ike, na ikekwe obi amamikpe ma ọ bụ oké ọnụ ahịa, mbelata ikike itinye uche. Echiche igbu onwe nwere ike ime. Dị ka ụfọdụ ọmụmụ, pasent nke mgbalị igbu onwe dịgasị n'etiti 20 na 50% (nwere June 2014).

Ihe mgbaàmà ndị a abụghịcha ihe niile, mana njirisi nyocha na-adabere na ọnụnọ nke nnukwu ngwakọta nke ọtụtụ n'ime ha. N'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke ndị nwere ọrịa bipolar, enwere nsogbu ndị ọzọ dị ka nchekasị, ịdabere na mmanya ma ọ bụ ihe ndị ọzọ, wdg.1.

Kedu onye ọrịa bipolar nwere ike imetụta?

A ka amabeghị ihe na-akpata ọrịa bipolar. Ha nwere ike ịbụ multifactorial, gụnyere mkpụrụ ndụ ihe nketa na gburugburu ebe obibi.

Site na echiche nke ndu, a maara na enwere ihe na-adịghị mma na neurotransmitters na ụbụrụ nke ndị mmadụ metụtara. Ya mere, a na-ejikọta akụkụ nke mania na ọkwa dị elu nke norepinephrine na-adịghị mma.

Ihe ndị na-akpata mkpụrụ ndụ ihe nketa na-emetụtakwa: ihe ize ndụ nke ịta ahụhụ nke ọrịa bipolar na-akawanye njọ ma ọ bụrụ na onye n'ime ezinụlọ enweelarị ya.4.

N'ikpeazụ, ihe ndị dị n'èzí nwere ike ịkwalite ma ọ bụ kpalite ọrịa ahụ. Nke a bụ ihe gbasara ihe egwu na-eme n'oge ndụ, yana ọtụtụ nrụgide ndị ọzọ ma ọ bụ ihe na-agbanwe (oge, ime ime, mgbanwe mgbanwe hormonal).5.