Ụmụ mmadụ na-eri anụ kemgbe oge ice. Ọ bụ mgbe ahụ, dị ka ndị ọkà mmụta banyere mmadụ si kwuo, nwoke ahụ si n'eriri ihe ọkụkụ pụọ wee malite iri anụ. "Omenala" a dịgidere ruo taa - n'ihi mkpa (dịka ọmụmaatụ, n'etiti Eskimos), àgwà ma ọ bụ ọnọdụ ndụ. Mana ọtụtụ mgbe, ihe kpatara ya bụ naanị nghọtahie. N'ime afọ iri ise gara aga, ndị ọkachamara ahụike a ma ama, ndị ọkachamara n'ihe banyere nri, na ndị na-ahụ maka biochemists achọpụtala ihe akaebe gbara ọkpụrụkpụ na-egosi na ịkwesighi iri anụ ka ahụ́ sie gị ike, n'ezie, nri nke ndị na-eri anụ na-anabata nwere ike imerụ mmadụ ahụ.
Ewoo, onye anaghị eri anụ, dabere na naanị n'ọkwa nkà ihe ọmụma, adịkarịghị aghọ ụzọ ndụ. Na mgbakwunye, ọ dị mkpa ọ bụghị naanị ịgbaso nri onye anaghị eri anụ, kamakwa ịghọta uru dị ukwuu nke anụ anaghị eri anụ maka mmadụ niile. Ya mere, ka anyị hapụ akụkụ nke mmụọ nke anụ anaghị eri anụ maka oge a - enwere ike ịmepụta ọrụ ọtụtụ olu gbasara nke a. Ka anyị leba anya n'ebe a maka naanị ihe bara uru, dị ka a pụrụ isi kwuo ya, arụmụka "ụwa" kwadoro nke anaghị eri anụ.
Ka anyị buru ụzọ tụlee ihe a na-akpọ "Akụkọ protein". Nke a bụ ihe ọ gbasara. Otu n'ime isi ihe kpatara ọtụtụ mmadụ ji jụ ịri anaghị eri anụ bụ egwu nke ịkpata ụkọ protein n'ime ahụ. "Kedu ka ị ga-esi nweta protein niile dị mma ị chọrọ site na nri osisi na-enweghị mmiri ara ehi?" ndị dị otú ahụ na-ajụ.
Tupu ịza ajụjụ a, ọ bara uru icheta ihe protein bụ n'ezie. Na 1838, onye Dutch chemist Jan Müldscher nwetara ihe nwere nitrogen, carbon, hydrogen, oxygen na, n'obere ntakịrị, ihe ndị ọzọ kemịkal. Ngwakọta a, nke na-adabere na ndụ niile dị n'ụwa, ọkà mmụta sayensị na-akpọ "Paramount". Mgbe nke ahụ gasịrị, egosipụtara n'ezie enweghị isi nke protein: maka nlanarị nke ihe ọ bụla organism, a ga-eri ụfọdụ ego ya. Dị ka ọ tụgharịrị, ihe kpatara nke a bụ amino acids, "isi mmalite nke ndụ", nke sitere na ya na-emepụta protein.
Na mkpokọta, a maara 22 amino acids, 8 n'ime ha na-ewere dị ka ihe dị mkpa (ọ bụghị anụ ahụ na-emepụta ha ma a ga-eri ya na nri). Amino acid 8 ndị a bụ: lecine, isolecine, valine, lysine, trypophane, threonine, methionine, phenylalanine. Ekwesịrị itinye ha niile n'ụzọ kwesịrị ekwesị na nri na-edozi ahụ. Ruo n'etiti afọ 1950, a na-ewere anụ dị ka isi iyi protein kachasị mma, n'ihi na ọ nwere amino acid 8 niile dị mkpa, yana n'ụzọ ziri ezi. Taa, Otú ọ dị, nutritionists abịawo ná nkwubi okwu na ihe ọkụkụ nri dị ka isi iyi nke protein na-adịghị mma dị ka anụ, ma ọbụna karịa ya. Osisi nwekwara amino acid asatọ niile. Osisi nwere ikike iji mepụta amino acid site na ikuku, ala, na mmiri, mana anụmanụ nwere ike nweta protein site na osisi: ma ọ bụ site na iri ya, ma ọ bụ site n'iri anụmanụ ndị riri osisi ma na-eri nri ha niile. Ya mere, mmadụ nwere nhọrọ: iji nweta ha ozugbo site na osisi ma ọ bụ n'ụzọ dịpụrụ adịpụ, na-efu nnukwu ego akụ na ụba na akụ - site na anụ anụmanụ. Ya mere, anụ enweghị amino acid ọ bụla ma e wezụga nke anụmanụ na-enweta site na osisi - na ụmụ mmadụ n'onwe ha nwere ike nweta ha site na osisi.
Ọzọkwa, ihe oriri osisi nwere uru ọzọ dị mkpa: yana amino acid, ị ga-enweta ihe ndị dị mkpa maka ntinye protein zuru oke: carbohydrates, vitamin, ihe ndị na-achọpụta, hormones, chlorophyll, wdg Na 1954, otu ìgwè ndị ọkà mmụta sayensị na Mahadum Harvard. mere nnyocha wee chọpụta na ọ bụrụ na mmadụ na-eri akwụkwọ nri, ọka, na mmiri ara ehi n'otu oge, ọ karịrị ikpuchi protein ndị a na-eri kwa ụbọchị. Ha kwubiri na ọ siri ezigbo ike idobe nri onye anaghị eri anụ dị iche iche na-agafeghị ọnụ ọgụgụ a. Obere oge ka e mesịrị, na 1972, Dr. F. Stear duziri ọmụmụ nke ya banyere oriri protein site n'aka ndị anaghị eri anụ. Nsonaazụ ya dị ịtụnanya: ọtụtụ n'ime isiokwu ahụ nwetara ihe karịrị ụkpụrụ abụọ nke protein! Ya mere, "akụkọ ifo banyere protein" kwụsịrị.
Ugbu a, ka anyị tụgharịa gaa n'akụkụ ọzọ nke nsogbu anyị na-ekwu, nke a pụrụ ịkọwa dị ka nke a: eri anụ na agụụ ụwa. Tụlee ihe atụ a: 1 acres nke soybean na-emepụta 1124 pound nke protein bara uru; 1 acres nke osikapa na-amịpụta 938 pound. Maka ọka, ọnụ ọgụgụ a bụ 1009. Maka ọka wit ọ bụ 1043. Ugbu a, chee echiche banyere nke a: 1 acres nke agwa: ọka, osikapa ma ọ bụ ọka wit na-eji abụba steer ga-enye nanị 125 pound nke protein! Nke a na-eduga anyị na nkwubi okwu na-akụda mmụọ: n'ụzọ dị mgbagwoju anya, agụụ na-agụ na mbara ala anyị jikọtara ya na iri anụ. Ndị ọkachamara n’ihe gbasara nri, ọmụmụ ihe gbasara gburugburu ebe obibi, na ndị ndọrọndọrọ ọchịchị ekwuola ugboro ugboro na ọ bụrụ na United States ebufere ọka na soybean a na-eji eme anụ ụlọ nye ndị ogbenye na agụụ nke mba ndị ọzọ, a ga-edozi nsogbu agụụ. Onye na-ahụ maka nri na Harvard bụ Gene Mayer na-eme atụmatụ na mbelata 10% n'imepụta anụ ga-ewepụta ọka zuru oke iji zụọ nde mmadụ 60.
N'ihe gbasara mmiri, ala na ihe ndị ọzọ, anụ bụ ngwaahịa kachasị ọnụ ahịa a pụrụ ichetụ n'echiche. Naanị ihe dịka 10% nke protein na calorie dị na ndepụta, nke na-alaghachikwute anyị n'ụdị anụ. Na mgbakwunye, a na-akụ ọtụtụ narị puku acres nke ala ubi kwa afọ maka nri anụ ụlọ. Site na nri acre nke na-enye oke ehi, anyị na-enweta naanị ihe dịka otu paụnd protein. Ọ bụrụ na a na-akụ soybean otu mpaghara ahụ, ihe ga-esi na ya pụta ga-abụ kilogram 1 nke protein. Na nkenke, ịzụ anụ ụlọ maka igbu egbu abụghị ihe ọ bụla ma ọ bụghị imefusị akụ nke ụwa anyị.
Na mgbakwunye na mpaghara buru ibu nke ala ubi, ịzụ ehi na-achọ mmiri ugboro 8 maka mkpa ya karịa ihe ọkụkụ na-eto eto, soybean ma ọ bụ ọka na-eto eto: ụmụ anụmanụ kwesịrị ịṅụ mmanya, na nri kwesịrị ịgbara mmiri. N'ozuzu, ọtụtụ nde mmadụ ka nọ n'ụnwụ, ebe ole na ole ndị nwere ihe ùgwù na-etinye onwe ha na protein anụ, na-erigbu ala na mmiri n'enweghị obi ebere. Ma, n'ụzọ dị ịtụnanya, ọ bụ anụ ahụ na-aghọ onye iro nke ihe ndị dị ndụ ha.
Ọgwụ ọgbara ọhụrụ na-akwado: Iri anụ nwere ọtụtụ ihe egwu. Ọrịa kansa na ọrịa obi na-efe efe na-efe efe na mba ndị mmadụ na-eri anụ dị ukwuu, ebe ebe nke a dị obere, ọrịa ndị dị otú ahụ dị ụkọ. Rollo Russell dere n’akwụkwọ ya bụ́ “On the Causes of Cancer”, sị: “Achọpụtara m na n’ime mba iri abụọ na ise ndị bi na ya na-eri nri a na-erikarị anụ, 25 nwere ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ọrịa cancer, ọ bụkwa nanị otu mba nwere ọnụ ọgụgụ dị nta nke nta. N'otu oge ahụ N'ime mba 19 ndị nwere oke anụ ma ọ bụ enweghị nri, ọ nweghị nke nwere ọnụọgụ ọrịa kansa dị elu."
Akwụkwọ akụkọ 1961 nke American Physicians Association kwuru, "Ịgbanwe na nri onye anaghị eri anụ na-egbochi mmepe nke ọrịa obi na 90-97% nke ikpe." Mgbe a na-egbu anụ, ihe mkpofu ya na-akwụsị ịpụpụ site n'usoro ọbara ya ma na-anọgide 'mkpọ' n'ime ozu. Ndị na-eri anụ si otú a na-amịkọrọ ihe ndị na-egbu egbu nke, n'ime anụmanụ dị ndụ, na-ahapụ ahụ na mmamịrị. Dr. Owen S. Parret, n'akwụkwọ ya bụ́ Why I Don't Eat Meat, kwuru na mgbe a na-esi anụ, ihe ndị na-emerụ ahụ na-apụta n'ihe mejupụtara ofe, n'ihi ya, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu ihe mejupụtara kemikal na mmamịrị. Na mba ndị mepere emepe nwere ụdị mmepe ọrụ ugbo siri ike, anụ “na-emeju anụ” ọtụtụ ihe ndị na-emerụ ahụ: DDT, arsenic / eji dị ka ihe na-akpali akpali /, sodium sulfate / jiri nye anụ “ọhụrụ”, hue ọbara ọbara ọbara /, DES, homonụ sịntetik / carcinogen amara ama/. N'ozuzu, ngwaahịa anụ nwere ọtụtụ carcinogens na ọbụna metastasogens. Dịka ọmụmaatụ, naanị kilogram 2 nke anụ e ghere eghe nwere ọtụtụ benzopyrene dị ka sịga 600! Site n'ibelata oriri cholesterol, anyị n'otu oge na-ebelata ohere nke ịgbakọta abụba, yabụ ihe ize ndụ nke ịnwụ site na nkụchi obi ma ọ bụ apoplexy.
Ihe omume dị otú ahụ dị ka atherosclerosis bụ echiche nkịtị maka onye anaghị eri anụ. Dị ka akwụkwọ bụ́ Encyclopædia Britannica si kwuo, “a na-ewere na protein ndị a na-esi ná mkpụrụ akụ́kụ́, ọka, na ọbụna ihe ndị e ji mmiri ara ehi na-enweta dị ka ndị dị ọcha n’ụzọ dị iche n’ihe ndị a na-achọta n’anụ ehi—ha nwere ihe dị ka pasent 68 nke ihe ndị mejupụtara mmiri mmiri e merụrụ emerụ.” "Ihe adịghị ọcha" ndị a nwere mmetụta ọjọọ ọ bụghị naanị na obi, kamakwa na ahụ dum.
Ahụ mmadụ bụ igwe kachasị mgbagwoju anya. Na, dị ka ụgbọ ala ọ bụla, otu mmanụ ụgbọala dabara ya karịa nke ọzọ. Nnyocha na-egosi na anụ bụ mmanụ na-adịghị arụ ọrụ nke ukwuu maka igwe a, na-abịakwa na ọnụ ahịa dị elu. Dị ka ihe atụ, ndị Eskimos, bụ́ ndị na-erikarị azụ̀ na anụ, na-aka nká ngwa ngwa. Nkezi ndụ ha na-adịru ihe karịrị afọ iri atọ. Ndị Kirghiz n'otu oge na-erikwa anụ tumadi ma ọ naghị ebikwa ndụ karịa afọ 30. N’aka nke ọzọ, e nwere ebo ndị dị ka Hunza ndị bi na Himalaya, ma ọ bụ òtù okpukpe dị ka Seventh Day Adventists, ndị nkezi ndụ ha dị n’agbata afọ 40 na 80! Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyesiri ike na nri anaghị eri anụ bụ ihe kpatara ahụike ha dị mma. Ndị Maya India nke Yutacan na ebo Yemeni nke otu Semitic bụkwa ndị ama ama maka ahụike ha dị mma - ọzọ ekele maka nri onye anaghị eri anụ.
Na n'ikpeazụ, achọrọ m imesi otu ihe ike. Mgbe ị na-eri anụ, mmadụ, dịka iwu, na-ezobe ya n'okpuru ketchups, sauces na gravies. Ọ na-ahazi ma gbanwee ya n'ọtụtụ ụzọ dị iche iche: fries, etuto, stews, wdg. Gịnị bụ ihe a niile? Kedu ihe kpatara na ị gaghị eri anụ raw? Ọtụtụ ndị ọkachamara n'ihe banyere nri, ndị ọkà mmụta ihe ndị dị ndụ na ndị ọkà mmụta physiologist egosila n'ụzọ doro anya na ndị mmadụ abụghị ndị na-eri anụ site n'okike. Ọ bụ ya mere ha ji na-eji ịdị uchu na-agbanwe nri na-anaghị eme onwe ha.
N'ihe gbasara anụ ahụ, ụmụ mmadụ na-anọkarị nso maka ahịhịa ahịhịa dị ka enwe, enyí, na ehi karịa anụ anụ dị ka nkịta, agụ na agụ owuru. Ka anyị kwuo na ndị na-eri anụ anaghị egbu ọsụsọ; n'ime ha, mgbanwe okpomọkụ na-apụta site na ndị na-achịkwa ọnụego iku ume na ire na-apụta. N'aka nke ọzọ, anụmanụ ndị anaghị eri anụ nwere ọsụsọ maka nzube a, nke ihe dị iche iche na-emerụ ahụ na-esi n'ahụ. Ndị na-eri anụ nwere ezé ogologo ma dịkwa nkọ iji jide ma gbuo anụ oriri; Herbivores nwere ezé dị mkpụmkpụ na enweghị aka. Mmiri nke ndị na-eri anụ anaghị enwe amylase, ya mere enweghị ike ịmalite ndakpọ starches. Gland nke anụ anụ na-emepụta nnukwu acid hydrochloric iji gbarie ọkpụkpụ. Agba nke ndị na-eri anụ nwere oke ngagharị nke naanị elu na ala, ebe n'ime ahịhịa ahịhịa ha na-aga n'ụgbọelu kwụ ọtọ iji rie nri. Ndị na-eri anụ na-agbanye mmiri mmiri, dịka ọmụmaatụ, pusi, herbivores na-adọta ya na ezé ha. Enwere ọtụtụ ihe atụ ndị dị otú ahụ, nke ọ bụla n'ime ha na-egosikwa ahụ mmadụ kwekọrọ n'ụdị onye anaghị eri anụ. Naanị physiologically, ndị mmadụ anaghị anabata nri anụ.
Nke a bụ eleghị anya arụmụka kachasị mma na-akwado nri anaghị eri anụ. N'ezie, onye ọ bụla nweere onwe ya ikpebiri onwe ya ụdị ihe oriri na-edozi ahụ ga-agbaso. Mana nhọrọ emere maka ịra nri anaghị eri anụ ga-abụ ezigbo nhọrọ!
Isi mmalite: http://www.veggy.ru/