Mmetụta nke ụlọ ọrụ anụ na gburugburu ebe obibi eruola oke nke na ọ na-amanye ndị mmadụ ịhapụ àgwà ọjọọ ha. A na-eji ihe dị ka ijeri ehi 1,4 eme anụ ugbu a, ọnụ ọgụgụ a na-etokwa n'ogo ihe dị ka nde abụọ kwa ọnwa.
Egwu bụ nnukwu engine nke mkpebi siri ike. N'aka nke ọzọ, egwu na-edobe gị na mkpịsị ụkwụ gị. "Aga m akwụsị ise siga n'afọ a," abụghịkwa ọchịchọ nsọpụrụ nsọ nke ekwuru na mgbede Afọ Ọhụrụ. Mana naanị mgbe a na-ahụ ọnwụ akabeghị aka dị ka atụmanya a na-apụghị izere ezere - naanị mgbe ahụ enwere ezigbo ohere na a ga-edozi okwu ise siga n'ezie.
Ọtụtụ ndị anụla mmetụta iri anụ na-acha ọbara ọbara na-akpata, ọ bụghị n’ihe gbasara ọkwa cholesterol na nkụchi obi, kama n’ihe gbasara ntinye aka na-eme ka ikuku ikuku na-ekpo ọkụ. Anụ anụ ụlọ bụ isi iyi nke methane anthropogenic na akaụntụ maka 11,6% nke ikuku ikuku griin ha nwere ike ịsị na ọ bụ ọrụ mmadụ.
N'afọ 2011, e nwere ihe dị ka ijeri ehi 1,4, atụrụ 1,1, ewu 0,9 ijeri na buffalo ijeri 0,2, ọnụ ọgụgụ ụmụ anụmanụ na-amụba ihe dị ka nde abụọ kwa ọnwa. Ịta nri na nri ha nwere nnukwu ebe karịa ihe eji eji ala ọ bụla eme ihe: 2% nke ala ụwa na-etinye aka na ịta anụ anụ, ebe ihe ọkụkụ na-eri nri na-ewe otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ala ubi - ala nke nwere ike ịkụ ihe ọkụkụ, mkpo na akwụkwọ nri maka oriri. mmadụ ma ọ bụ maka mmepụta ume.
Ihe karịrị nde mmadụ 800 na-enwe agụụ na-adịghị ala ala. Iji ala ubi na-arụpụta ihe nke ukwuu maka imepụta nri anụmanụ bụ ihe a na-enyo enyo n'ihi omume n'ihi na ọ na-atụnye ụtụ n'ibelata akụ na ụba nri ụwa.
Ihe ndị ọzọ a maara nke ọma na-esi n’iri anụ pụta gụnyere igbutu osisi na ịla n’iyi n’ụdị dị iche iche, ma ọ gwụla ma gọọmentị etinyeghị aka na ya, o yighị ka ọ ga-abụ na a ga-ebelata agụụ anụ anụmanụ. Mana kedu gọọmentị ọha mmadụ họpụtara ga-enye nri anụ? Ọtụtụ ndị mmadụ, karịsịa na India na China, na-aghọ ndị hụrụ anụ n'anya. Anụmanụ na-eweta anụ dị nde 229 n'ahịa ụwa n'afọ 2000, mmepụta anụ na-arị elu ugbu a, ọ ga-akarịkwa okpukpu abụọ ruo nde tọn 465 n'afọ 2050.
Agụụ ndị Japan maka anụ whale nwere nsonaazụ jọrọ njọ, dịkwa ka ịhụnanya ndị China nwere maka ọdụ ụgbọ mmiri, mana ogbugbu enyí na whales bụ n'ezie ihe ọ bụla karịa mmehie n'ọnọdụ nke oke ogbugbu na-agbasawanye mgbe niile nke na-azụ ụwa. . Anụmanụ ndị nwere afọ nwere otu ụlọ, dị ka ezì na ọkụkọ, na-emepụta methane na-enweghị atụ, yabụ ma eleghị anya obi ọjọọ n'akụkụ, anyị kwesịrị ịzụ ma rie ọtụtụ n'ime ha? Ma iji azụ̀ eme ihe enweghị ihe ọzọ: oké osimiri na-adị nwayọọ nwayọọ, a na-ejidekwa ihe ọ bụla a na-eri nke na-egwu mmiri ma ọ bụ na-arị arị. Ọtụtụ ụdị azụ, shellfish na oporo n'ime ọhịa emebielarị, ugbu a ugbo na-akụ azụ.
Nri omume ọma na-eche ọtụtụ ihe mgbagwoju anya ihu. "Riechaa azụ mmanụ" bụ ndụmọdụ nke ndị ọrụ ahụike, mana ọ bụrụ na anyị niile na-agbaso ha, oke azụ nwere mmanụ ga-enwekwu ihe ize ndụ. "Rịkwuo mkpụrụ" bụ iwu dị iche, ọ bụ ezie na mkpụrụ osisi na-ekpo ọkụ na-adaberekarị na mmanụ ụgbọ elu. Nri nke nwere ike ime ka mkpa ndị na-asọmpi kwekọọ—mbelata carbon, ikpe ziri ezi nke ọha mmadụ, ichekwa ihe dị iche iche dị ndụ, na nri onwe onye—yikarịrị ka ọ bụ akwụkwọ nri ndị e meworo ma weta site n’ọrụ a na-akwụ nke ọma.
Mgbe a bịara n'ọdịdị ọjọọ nke ụwa, ụzọ mgbagwoju anya dị n'etiti ihe kpatara ya na mmetụta bụ ihe mgbochi kasịnụ maka ndị na-agbalị ime mgbanwe.