Akụkọ banyere anaghị eri anụ

Achịcha anaghị eri anụ bụ sistemụ ụdị ejiji, dịka ndị ọkachamara siri kwuo, ọ na-ewu ewu. Ndị kpakpando na ndị na-akwado ha na-agbaso ya, ndị egwuregwu na ndị ọkà mmụta sayensị a ma ama, ndị edemede, ndị na-ede uri na ọbụna ndị dọkịta. Ọzọkwa, n'agbanyeghị ọnọdụ mmekọrịta ha na afọ ndụ ha. Ma onye ọ bụla n'ime ha, dị ka, n'ezie, ndị ọzọ, n'oge na-adịghị anya otu ajụjụ ahụ na-ebilite: “Olee otú ha nile si malite?”

Kedu mgbe na gịnị kpatara ndị mmadụ jiri hapụ anụ mbụ?

N'adịghị ka nkwenkwe ndị mmadụ siri na mmalite nke anaghị eri anụ sitere na England, mgbe e webatara okwu nke otu aha, a maara ya n'oge ochie. Nkwuputa izizi emere ka ekwuputara ndi mmadu kpachaara anya gbahapu anu rue na XNUMXth - XNUMXth millennium BC. N'oge ahụ, nke a nyeere ha aka n'iso chi ahụ kwurịta okwu, yana ịme anwansi. N'ezie, na nke mbụ, ọ bụ ndị ụkọchukwu tụgharịrị na anaghị eri anụ. Ha biri n’Ijipt oge ochie.

Ndị ọkà mmụta nke oge a na-atụ aro na ọ bụ ọdịdị dị mma nke ọtụtụ chi ndị Ijipt mere ka ha nwee echiche ndị dị otú ahụ. N'eziokwu, ha anaghị ewepu eziokwu ahụ bụ na ndị Ijipt kwere na mmụọ nke anụmanụ ndị e gburu egbu, nke nwere ike igbochi mkparịta ụka nke ndị isi dị elu. Mana, agbanyeghị na ọ bụ eziokwu, anaghị eri anụ dị ma ọ dịkarịa ala n'ọtụtụ ndị mmadụ, ma ndị ọzọ ketara ya nke ọma.

Akwukwo nri nke ndi India

A maara nke ọma na na oge site na XNUMXth na XNUMX nke narị afọ iri nke BC, usoro pụrụ iche malitere ịpụta na Ancient India, na-enyere mmadụ aka imeziwanye ọ bụghị naanị n'ụzọ ime mmụọ, kamakwa n'ụzọ anụ ahụ - hatha yoga. Ọzọkwa, otu n'ime ọkwa ya bụ ịjụ anụ. Naanị n’ihi na ọ na-enyefe mmadụ ọrịa na ahụhụ niile anụmanụ na-egbu ma ọ naghị eme ya obi ụtọ. Ọ bụ n'iri anụ n'oge ahụ ka ndị mmadụ hụrụ ihe kpatara mmadụ iwe na iwe. Ihe kachasị mma nke a bụ mgbanwe mere onye ọ bụla gbanwere nri nri. Ndị a bịara dị mma karịa ma nwekwuo ume na mmụọ.

Okpukpe Buddha dị na mmepe nke anaghị eri anụ

Ndị ọkà mmụta sayensị na -ewere mpụta Buddha dị ka ọkwa dị iche na mmepe nke anaghị eri anụ. O mere na narị afọ iri nke isii BC, mgbe Buddha, onye malitere okpukpe a, ya na ndị na -eso ụzọ ya, malitere ịkwado ịjụ mmanya na nri anụ, na -akatọ igbu onye ọ bụla dị ndụ.

N'ezie, ọ bụghị ndị Buddha ọ bụla bụ ndị anaghị eri anụ. A kọwara nke a n'ụzọ bụ isi ọnọdụ ihu igwe siri ike ebe a manyere ha ibi, dịka ọmụmaatụ, ma a bịa na Tibet ma ọ bụ Mongolia. Mana, ha niile kwenyere na iwu Buddha, nke anaghị eri anụ na-adịghị ọcha. Nke a bụ anụ, na ọdịdị nke mmadụ nwere mmekọrịta chiri anya. Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na anụmanụ ahụ gburu kpọmkwem maka ya, site na iwu ya, ma ọ bụ site na onwe ya.

Akwukwo nri na Gris oge ochie

A maara na ịhụnanya maka nri osisi a mụrụ ebe a n'oge ochie. Nkwenye kachasị mma nke a bụ ọrụ nke Socrates, Plato, Plutarch, Diogenes na ọtụtụ ndị ọkà ihe ọmụma ndị ọzọ ji obi ha niile tụlee uru dị n'ụdị nri a. N'eziokwu, echiche nke ọkà ihe ọmụma na mgbakọ na mwepụ Pythagoras pụtara nnọọ ìhè n'etiti ha. Ya, ya na ọtụtụ ụmụ akwụkwọ ya bụ ndị sitere n'ezina ndị nwere mmetụta, tụgharịrị ịkọ nri, si otú a mepụta "Society of Vegetarians" nke mbụ. N'ezie, ndị mmadụ gbara ha gburugburu na-echegbu onwe ha mgbe niile banyere ma usoro nri ọhụrụ ọ ga-emerụ ahụike ha. Ma na IV narị afọ BC. e. Hippocrates a ma ama zara ajụjụ ha niile ma mee ka ha kwụsị inwe obi abụọ.

Mmasị o nwere n'ebe ọ nọ mere ka o nwekwuo ike n'eziokwu ahụ bụ na n'oge ahụ, ọ na-esiri nnọọ ike ịchọta otu anụ ọzọ, ikekwe naanị n'oge a na-achụrụ chi dị iche iche àjà. Ya mere, ọ bụ ọtụtụ ndị bara ọgaranya na-eri ya. Ndị ogbenye, na-enweghị atụ, ghọrọ ndị anaghị eri anụ.

N'eziokwu, ndị ọkachamara ghọtara uru nri anaghị eri anụ na-abara ndị mmadụ ma na-ekwukarị banyere ya. Ha kwusiri ike na izere anụ bụ ụzọ dị mma maka ezi ahụike, iji ala eme ihe ọfụma yana, nke kachasị mkpa, na-ebelata ime ihe ike nke na-atụgharị anya mgbe mmadụ kpebiri igbu ndụ anụmanụ. Ọzọkwa, mgbe ahụ ndị mmadụ kwenyere na mkpụrụ obi nọ na ha ma nwee ike ịkwaga ebe ọzọ.

Site n'ụzọ, ọ bụ na Gris oge ochie esemokwu mbụ banyere anaghị eri anụ malitere ịpụta. Nke bụ eziokwu bụ na Aristotle, onye na-eso Pythagoras, gọrọ na mkpụrụ obi adịghị na anụmanụ, n'ihi nke a ya onwe ya riri anụ ha ma nye ndị ọzọ ndụmọdụ. Na nwa akwụkwọ ya, Theophrastus, na-ese okwu mgbe niile, na-egosi na ndị nke a nwere ike ịnwe mgbu, ma, nwee mmetụta na mkpụrụ obi.

Iso Christianityzọ Kraịst na anaghị eri anụ

N'oge a malitere, echiche dị na usoro nri a na-emegiderịta onwe ha. Kpebiri onwe gị: dịka iwu ndị Kraịst si kwuo, anụmanụ enweghị mkpụrụ obi, yabụ enwere ike iri ha n'enweghị nsogbu. N'otu oge ahụ, ndị raara onwe ha nye ndụ na chọọchị na Chineke, n'amaghị ama gravitate kwupụta ihe oriri osisi, n'ihi na ọ dịghị enye aka na ngosipụta nke agụụ mmekọahụ.

N'eziokwu, na narị afọ nke 1000 AD, mgbe ewu ewu nke Iso Christianityzọ Kraịst malitere itolite, onye ọ bụla chetara Aristotle na arụmụka ya maka anụ wee malite iji ya na-arụsi ọrụ ike maka nri. N’ikpeazụ, ọ kwụsịrị ịbụ nke nke ndị ọgaranya, nke ụka na-akwado nke ọma. Ndị na-echeghị otu a mechara bụrụ ndị Njụta Okwukwe. O doro anya na e nwere ọtụtụ puku ndị anaghị eri anụ n'etiti ha. Ma ọ dịgidere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 400 - site na 1400 ruo XNUMX AD. e.

Kedu onye ọzọ anaghị eri anụ

• Incas oge ochie, nke ndụ ya ka na-adọrọ mmasị ọtụtụ ndị.
• Ndị Rom oge ochie na mmalite oge nke Republic, bụ ndị mepụtara usoro mmụta sayensị, agbanyeghị maka ndị bara ọgaranya.
• Taoists nke China oge ochie.
• Ndị Spart bi na ọnọdụ nke ịta ahụhụ zuru oke, mana n'otu oge ahụ ama ama maka ike na ntachi obi ha.

Ma nke a abụghị ndepụta zuru ezu. A maara nke ọma na otu n'ime ndị mbụ caliph, mgbe Muhammad gasịrị, gbara ndị na-eso ụzọ ya ume ka ha hapụ anụ ma ghara ime ka afọ ha ghọọ ili maka anụmanụ ndị e gburu. Enwere nkwupụta gbasara mkpa ọ dị iri nri ahịhịa n'ime Akwụkwọ Nsọ, n'akwụkwọ Jenesis.

Renaissance

Enwere ike ịkpọ ya oge revival nke anaghị eri anụ. N'ezie, na mmalite nke oge ochie, mmadụ echefuru ya. Mgbe e mesịrị, otu n’ime ndị nnọchianya ya kasị egbukepụ bụ Leonardo da Vinci. O chere na n’oge na-adịghị anya, a ga-emeso igbu ụmụ anụmanụ na-emeghị ihe ọjọọ otu ụzọ ahụ e si egbu mmadụ. N’aka nke ya, Gassendi, onye okacha amara nke France kwuru na iri nri abughi agwa mmadu, na ihu ochicho ya, o kowara usoro ezé, lekwasi anya n’echebeghi na ha bu anu.

J. Ray, onye sayensi si England, dere na nri anụ anaghị eweta ike. Na nnukwu onye edemede Bekee bụ Thomas Tryon gara n'ihu, na -ekwu na ibe akwụkwọ ya "Ụzọ Ahụike" na anụ bụ ihe kpatara ọtụtụ ọrịa. Naanị n'ihi na ụmụ anụmanụ n'onwe ha, nọ na ọnọdụ siri ike, na -ata ahụhụ site na ha, wee na -enyefe ha ndị mmadụ n'amaghị ama. Na mgbakwunye, ọ siri ọnwụ na igbu ndụ nke ihe ọ bụla e kere eke n'ihi nri abaghị uru.

N'eziokwu, n'agbanyeghị arụmụka ndị a niile, enweghị ọtụtụ ndị chọrọ inye anụ maka nri nke ihe ọkụkụ. Mana ihe niile gbanwere n'etiti narị afọ nke XNUMX.

Ọgbọ ọhụrụ na mmepe nke anaghị eri anụ

Ọ bụ n'oge a ka usoro nri nke ejiji ji ewu ewu malitere ịmalite ewu ewu. Ndị Britain rụrụ ọrụ dị mkpa na nke a. A na-anụ kepu kepu na ha si India, nke ha na-achị, weta ya na okpukpe Vedic. Dị ka ihe ọ bụla dị n'akụkụ ọwụwa anyanwụ, ọ malitere ịmalite inweta agwa agwa. Ọzọkwa, ihe ndị ọzọ so kpata nke a.

Na 1842, okwu ahụ bụ́ “anaghị eri anụ“N’ihi mgbalị nke ndị guzobere British Vegetarian Society na Manchester. Amuru ya site na okwu Latin di ugbua “vegetus”, nke asughariri putara “ihe ohuru, gbasiri ike, gbasiri ike.” Na mgbakwunye, ọ bụ nnọọ ihe atụ, n'ihi na ụda ya yiri "akwukwo nri" - "akwukwo nri". Na tupu nke ahụ, a na-akpọ usoro nri a maara nke ọma "Indian".

Site na England, ọ gbasara na Europe na America dum. Nke a bụ n'ụzọ ka ukwuu n'ihi ọchịchọ ịkwụsị igbu mmadụ maka nri. Otú ọ dị, dị ka ụfọdụ ndị nyocha ndọrọ ndọrọ ọchịchị si kwuo, nsogbu akụ na ụba, nke mere ka ọnụ ahịa anụ ahụ rịa elu, rụrụ ọrụ dị mkpa ebe a. N'otu oge ahụ, ndị a ma ama n'oge ha kwuru na-akwado ndị anaghị eri anụ.

Schopenhauer kwuru na ndị ma ụma gbanwee nri nri nwere ụkpụrụ omume ka elu. Bernard Shaw kwenyere na ya mere omume ka ezigbo mmadụ, na-ajụ iri anụ nke anụmanụ na-emeghị ihe ọjọọ.

Mgbapụta nke anaghị eri anụ na Russia

Leo Tolstoy nyere nnukwu onyinye na mmepe nke usoro nri a na mmalite nke narị afọ nke iri abụọ. Ya onwe ya hapụrụ anụ azụ na 1885 mgbe ya na William Frey zutere, onye gosipụtara ya na e meghị ahụ mmadụ ka ọ gbarie nri siri ike. Amaara na ụfọdụ ụmụ ya nyere aka kwalite nri anaghị eri anụ. N'ihi nke a, ọtụtụ afọ mgbe e mesịrị na Russia, ha malitere inye nkuzi maka abamuru nke anaghị eri anụ ma na-enwe nzukọ nke otu aha.

Ọzọkwa, Tolstoy nyere aka na mmepe nke anaghị eri anụ ọ bụghị naanị n'okwu ọnụ, kamakwa n'omume. O dere banyere ya n'akwụkwọ, meghee ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ ụmụaka na ndị canteens nwere nri anaghị eri anụ maka ndị nọ na mkpa.

Na 1901, otu onye anaghị eri anụ pụtara na St. Petersburg. N'oge a, ọrụ izi ihe malitere, nsị nke canteens ndị anaghị eri anụ nke izizi zuru ezu. Otu n'ime ha nọ na Moscow na Nikitsky Boulevard.

Mgbe mgbanwe nke Ọktọba, amachibidoro anaghị eri anụ, mana mgbe iri afọ ole na ole gasịrị, emegharịrị ọzọ. Amaara na taa enwere ihe karịrị 1 ijeri ndị anaghị eri anụ n'ụwa, ndị ka na-ekwuwapụta banyere uru ọ bara n'ihu ọha, na-anwa ime ka ọ bụrụ nke ewu ewu ma, si otú a, na-azọpụta ndụ ụmụ anụmanụ na-emeghị ihe ọjọọ.

Usoro mmepe na nhazi nke anaghị eri anụ laghachiri ọtụtụ puku afọ. O nwere oge n'ime ya mgbe ọ kachasị elu nke ewu ewu ma ọ bụ, ọzọ, na nchefu, mana, n'agbanyeghị ha, ọ ka na-adị ma chọta ndị nwere mmasị ya n'akụkụ ụwa niile. N’etiti ndị ama ama na ndị Fans ha, ndị egwuregwu, ndị sayensị, ndị edemede, ndị na-ede uri na ndị nkịtị.