mkpọnwụ

General nkọwa nke ọrịa

Nke a bụ nfufu nke akwara arụ na akụkụ ahụ. O nwere ike ịbụ nwa oge ma ọ bụ rue mgbe ebighi ebi.

Mkpụrụ ahụ bụ ụdị anụ ahụ pụrụ iche nke na-eme ka ahụ nwee ike imegharị. Ọ bụ usoro ụjọ na-achịkwa ha, nke na-edozi ozi sitere n'akụkụ niile nke ahụ. Mgbe ụfọdụ, mkpụrụ ndụ akwara ma ọ bụ akwara ozi na-achịkwa akwara na-emetụta ma ọ bụ merụọ ahụ. Mgbe nke a mere, onye ahụ tufuru ike ịkwaga akwara na onwe ya, nke pụtara na ha kpọnwụrụ akpọnwụ.^[2].

Ihe mere na-akpalite mmalite nke mkpọnwụ

1. 1 Mmetụta anụ ahụ dịka egwuregwu ma ọ bụ ihe mberede ụgbọ ala.
2. 2 Nsí, ọrịa, ngọngọ nke akwara ọbara na etuto dị iche iche.
3. 3 Mmebi ụbụrụ nwa ebu n’afọ na-etolite ma ọ bụ mmerụ ahụ ụbụrụ na-enwe n’oge ịmụ nwa nwere ike ime ka nwa ahụ nwee ọrịa mkpọnwụ a maara dị ka ụbụrụ mkpọnwụ.
4. 4 Ihe gburugburu ebe obibi dika toxins, radieshon ma obu nsi.
5. 5 Ọrịa na-efe efe ma ọ bụ autoimmune dịka HIV, ọrịa Lyme, ọrịa Guillain-Barré.
6. Ahụ mkpọnwụ bụ otu n'ime nsogbu ndị kachasị na-esite na ọrịa strok. 6 n'ime ndị 9 na-anwụ anwụ nwere ọrịa mkpọnwụ ozugbo emechara ọgụ^[3].

Ihe ndị na-akpatakarị mkpọnwụ bụ:

• otutu sclerosis (17%);
• ọrịa ụbụrụ (7%);
• ọrịa post-polio (5%);
• ọnya isi na-emerụ ahụ (4%);
• neurofibromatosis (4%);
• ntụpọ ọmụmụ (2%)^[1].

N'ọnọdụ ndị na-adịghị ahụkebe, enweghị ihe kpatara ahụ mkpọnwụ. Ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ na-akpọ ọnọdụ a ngbanwe ntụgharị, nke pụtara na mmadụ na-atụgharị nchekasị nke uche ha gaa n'ihe mgbaàmà anụ ahụ nke mkpọnwụ, mana akwara na akwara ọrụ anaghị agbanwe agbanwe.

Ahụ mkpọnwụ

Ihe mgbaàmà kachasị mkpa nke mkpọnwụ bụ ajọ adịghị ike ma ọ bụ enweghị ike akwara zuru oke na mpaghara emetụtara, dịka mkpịsị aka, aka, na ngwụsị. Na nke a, a na-agbakwunye ihe ndị ọzọ, dị ka mgbanwe nke gait. Ọ bụrụ na ike ahụ adịkwaghị na eriri pelvic, mgbe ahụ ọ ga-adị ka ụkwụ na-agbagharị site n'otu ụkwụ gaa na nke ọzọ. Ma ọ bụrụ na enweghi ike nke akwara ndị na-ahụ maka ịgbatị ụkwụ, ọ na-amalite ịkwatu, na nzọụkwụ ọ bụla mmadụ na-anwa bulie ụkwụ ahụ elu ka ọ ghara iji ya metụ ala. Ọzọkwa, adịghị ike mọzụlụ nwere ike ịkpasu enweghị ike ịga ije, si na ọnọdụ ịnọdụ ala bilie.

Mgbe ụfọdụ site na ahumkponwu, mmegharị nke eyeballs na-akụghasị - otu ma ọ bụ anya abụọ enweghị ike ịtụgharị n'akụkụ, nke a na-akpalite mmepe nke strabismus.

Ọ bụrụ na anyị na-ekwu maka ahụ mkpọnwụ nke akwara nke soft palate, mmadụ nwere slurred okwu, ọ bụ ya imi.

N'iburu n'eziokwu na ọtụtụ mgbe ihe kpatara mkpọnwụ bụ mmebi nke ọgidigi azụ, ọ dị mkpa ịmara banyere mgbaàmà ya:

• ezigbo mgbu ma ọ bụ nrụgide dị n'olu, isi;
• adịghị ike, enweghị nhazi, ma ọ bụ ịkwagharị akụkụ ahụ ọ bụla;
• mkpọtụ, nsị, ma ọ bụ enwe mmetụta nke aka gị, mkpịsị aka gị, ụkwụ gị, ma ọ bụ mkpịsị ụkwụ gị;
• ọnwụ nke eriri afo ma ọ bụ eriri afọ;
• Ike idozi na ije
• nsogbu iku ume mgbe ọnyá gasịrị;
• gbagọrọ agbagọ ma ọ bụ na-agbacha agbacha olu ma ọ bụ azụ.

Ofdị mkpọnwụ

Enwere ọnụọgụ dị ukwuu nke ụdị mkpọnwụ, ebe enwere ọtụtụ ihe dị iche iche na-akpasu ya iwe. Ma ndị dọkịta na-amata ọdịiche dị iche iche nke 4, dabere na akụkụ ahụ ọ metụtara.

1. Monoplegia - bụ ahumkponwu nke otu akụkụ ahụ, ọtụtụ mgbe ụkwụ na ụkwụ. Ndị nwere monoplegia na-ejikarị ejigide akụkụ ahụ ha, mana ha enweghị ike imegharị ma ọ bụ nwee mmetụta akụkụ ahụ metụtara. Ọ bụ ezie na ọrịa ụbụrụ bụ isi ihe na-akpata monoplegia, ọtụtụ mmerụ na ọrịa ndị ọzọ nwere ike ibute ụdị ụdị ahụ mkpọnwụ ahụ, gụnyere:

• ọkpọ ọkụ;
• ọzịza;
• mmerụ akwara n'ihi mmerụ ma ọ bụ ọrịa;
• mmebi akwara;
• mmebi nke akwara moto;
• mmerụ ahụ ụbụrụ.

Monoplegia bụ mgbe ụfọdụ ọnọdụ na-adịru nwa oge ma bụrụkwa nke a na-ahụkarị mgbe ọrịa strok ma ọ bụ ọnya ụbụrụ merụrụ ahụ. Mgbe irighiri akwara ndị na-emetụta ebe ahụ kpọnwụrụ akpọnwụ kpamkpam, arụ ọrụ nke mpaghara ahụ metụtara nwere ike weghachite site na ọgwụgwọ anụ ahụ.

2. Hemiplegia - na - emetụta ogwe aka na ụkwụ n'otu akụkụ ahụ. Dị ka monoplegia, ihe na-akpatakarị ya bụ ụbụrụ mkpọnwụSite na hemiplegia, ogo mkpọnwụ ahụ dị iche maka onye ọ bụla ma nwee ike ịgbanwe oge. Hemiplegia na-amalitekarị site na mmetụ ahụ, na-aga n'ihu na adịghị ike ahụ ike, ma na-abawanye iji mezue nkwarụ zuru ezu. Otú ọ dị, ọtụtụ ndị nwere hemiplegia na-achọpụta na ọkwa ọrụ ha dịgasị iche iche kwa ụbọchị, dabere na ahụike ha dum, ogo ọrụ, na ihe ndị ọzọ. Mgbe ụfọdụ hemiplegia bụ nwa oge. Nkọwapụta zuru ezu dabere na ọgwụgwọ ahụ. Ntinye aka na ọgwụgwọ anụ ahụ nwere mmetụta dị mma.

3. Paraplegia na-ezo aka mkpọnwụ n'okpuru úkwù ma na-emetụtakarị ụkwụ abụọ, úkwù, na ọrụ ndị ọzọ, gụnyere mmegharị mmekọahụ na eriri afọ. Echiche na-ezighi ezi nke paraplegia na-ekwu na ndị nwere ọnọdụ a enweghị ike ịga ije, imegharị ụkwụ ha, ma ọ bụ nwee mmetụta ọ bụla n'okpuru ukwu. Mana nke a abụghị ikpe. Mmetụta uche maka ọnya a dịgasị iche maka onye ọ bụla n'ụzọ nke ya, na mgbe ụfọdụ ọ nwere ike ịgbanwe n'oge dị iche iche. Ya mere, paraplegia na-ezo aka na mbibi dị ukwuu nke ọrụ na mmegharị, ọ bụchaghị nkwarụ na-adịgide adịgide ma zuru oke. Ọkpụkpụ spinal bụ ihe kachasị akpata paraplegia. Ihe mmerụ ndị a na-egbochi ikike ụbụrụ iziga ma nata akara n'okpuru ebe mmerụ ahụ. Ihe ndi ozo gunyere:

• ọrịa mkpịkpụ azụ;
• ọkpụkpụ ọnya ọkpụkpụ;
• ụbụrụ ụbụrụ;
• ọrịa ụbụrụ;
• adịkarịghị - mmebi nke irighiri akwara na hips ma ọ bụ n'úkwù;
• erughị ikuku oxygen na ụbụrụ ma ọ bụ ọkpụkpụ azụ n'ihi nsị, ihe mberede ịwa ahụ, ime ihe ike na ihe ndị yiri ya;
• ọrịa strok;
• congenital malformations nke ụbụrụ na ọgidigi azụ.

4. Quadriplegia (aha ọzọ bụ tetraplegia), bụ mkpọnwụ n'okpuru olu. Otutu, aka na akuku ano na aka ya ka emetuta. Dị ka paraplegia, ogo nkwarụ na enweghị ọrụ nwere ike ịdị iche site na mmadụ gaa na mmadụ na ọbụlagodi site na oge ruo na oge. Qufọdụ quadriplegics na-eji aka ha eweghachi ụfọdụ ma ọ bụ ọrụ ha niile, ebe ndị ọzọ ji nwayọ nwayọ azụ ụbụrụ na akụkụ ahụ ha site na ọgwụgwọ anụ ahụ na mmega ahụ. Isi ihe na-akpata quadriplegia bụ ọnyá ọkpụkpụ. Ihe kachasị akpata ọnya ọkpụkpụ bụ ihe mberede ụgbọ ala, ime ihe ike, ịda na mmerụ egwuregwu.

E nwere ọtụtụ ihe ndị ọzọ kpatara quadriplegia:

• enwetara ọnyá ụbụrụ n'ihi ọrịa, ọrịa strok;
• agụụ oxygen nke ụbụrụ n'ihi ngbụcha ume, ihe ọghọm metụtara ọrịa nhụjuanya, ujo anaphylactic;
• mmebi nke spain na ụbụrụ;
• etuto ahụ nke spain na ụbụrụ;
• ọkpụkpụ azụ na ụbụrụ na-efe efe;
• mmebi akwara n'ime ahụ dum;
• ihe omuma;
• ihe nfụkasị nke ọgwụ;
• ị drugụ ọgwụ ọjọọ ma ọ bụ mmanya na-egbu egbu.

Ọzọkwa, ndị dọkịta na-amata ọdịiche nke ụdị mkpọnwụ, dabere na oge ọrịa a. Iji maa atụ, ọ nwere ike ịbụ nwa oge ka Ahụ ihe na-akụ… Nke a bụ aha ọnọdụ nke ihe na-akpata nwa oge ahumkponwu.

E nwekwara echiche ndị dịka enweghị ndepụta na okpokoro ahumkponwu. Ọkpụkpụ flabby na-eme ka uru ahụ kpụkọta wee bụrụ ihe na-adịghị mma. Ọkpụkpụ mkpọnwụ na-emetụta akwara siri ike. Nke a nwere ike ime ka ha mebie ma ọ bụ bụrụ spasm.

E nwere nkwanye ugwu… Ọ bụ ụdị ahụ mkpọnwụ na-adịghị ala ala nke ahụ ọma jijiji n'ụkwụ. Dị ka a na-achị, ọ na-egosipụta onwe ya na ndị mmadụ karịa 50 afọ. Ihe ndị na-akpatakarị ya bụ mmerụ uche, atherosclerosis, ụdị mmanya na-egbu mmadụ, na ọrịa encephalitis.

Nsogbu nke mkpọnwụ

Ebe ọ bụ na ahumkponwu akpaghị aka, o nwere mmetụta dị mkpa n’arụ ọrụ sistemụ ndị ọzọ. Ndị a gụnyere:

• mgbanwe n'ọbara na iku ume;
• mgbanwe nke akụrụ na usoro eriri afọ;
• mgbanwe akwara, nkwonkwo na ọkpụkpụ;
• akwara;
• ọnya nrụgide;
• edema;
• enweghi mmetụta ma ọ bụ ihe mgbu;
• nje na-efe efe;
• nkwụsịtụ nke ịrụ ọrụ nke anụ ahụ, glands na akụkụ ahụ;
• afọ ntachi;
• ọnwụ nke urinary njikwa;
• mmekorita nke nwoke na nwanyi;
• ajọ ọsụsọ;
• ọrụ siri ike nke usoro echiche;
• Nsogbu ilo ma ọ bụ ikwu okwu
• nsogbu ọhụụ^[4].

Staynọgide na-anọ n'ọnọdụ nke obere mmegharị nwere ike igbu oge oge mgbake, ma na-esonyere ya na nju anya, isi ọwụwa, nsogbu ọbara na-adịghị mma, usoro ihi ụra, na isi ọkụ.

Mgbochi ọrịa mkpọnwụ

Mainzọ kachasị mma iji gbochie mkpọnwụ ahụ bụ ịgbanwe ụzọ ndụ gị iji belata ihe egwu nke ọrịa mkpọnwụ na-akpata ihe mgbaàmà ma ọ bụ nsonaazụ.

Ọ dị mkpa ịgwọ ọrịa na-efe efe n'oge, hapụ àgwà ọjọọ dị ka ị smokingụ sịga, mmanya na-aba n'anya, iji ọgwụ ọjọọ eme ihe.

Ọzọkwa, ndị dọkịta na-adụ ọdụ ịgbaso ndụ ndụ dị mma ma dị mma - itinye oge na ikuku ọhụrụ, ịchọta n'onwe gị ụdị ọrụ ahụ na-eweta obi ụtọ, ma na-eme ya. Dịka ọmụmaatụ, ịgba ọsọ, ịgba ịnyịnya ígwè, ịga mgbatị ahụ, ma ọ bụ ịgba egwu, ọzụzụ ọzụzụ ahụike.

Ikwesiri iri nri - ma ọ dịkarịa ala ugboro 3 n'ụbọchị, mgbe ị na-eri nri ndị siri ike nke nwere vitamin.

Ọ bụrụ na ị nwere mkpesa ahụike ọ bụla, ọrịa, ọ dị mkpa ka ị gakwuru dọkịta ozugbo iji gbochie mmepe nke ọrịa ahụ, mmepe ya n'ime ọkwa na-adịghị ala ala. Nyocha ahụike mgbe niile na nlekọta ahụike na-adịghị mgbagwoju anya ga-enyere gị aka ichebe gị pụọ na ọrịa siri ike.

Nchoputa nke mkpọnwụ

Onye ọ bụla tara ahụhụ isi ma ọ bụ olu chọrọ nyocha ahụike ozugbo maka ohere nke mmerụ ahụ. Ndị dọkịta na-ekwu na ọ dị mma iche na ndị ọrịa nwere mmerụ ahụ na-enweghị mmerụ ruo mgbe egosiri na ọ bụghị, n'ihi na mmerụ ahụ dị njọ anaghị apụta mgbe niile. Ọ bụrụ na amataghị ya, ọ nwere ike ịnwe nsonaazụ ka njọ. Ọnụ ọgụgụ ma ọ bụ ahụ mkpọnwụ nwere ike ịpụta ozugbo, ma ọ bụ enwere ike ịnwe ya nwayọ nwayọ, na-etolite n'ihi ọbara ọgbụgba ma ọ bụ ọzịza gburugburu eriri afọ. Oge etiti n'etiti nchọpụta trauma na ọgwụgwọ nwere ike ịdị oke nkpebi n'ịchọpụta ogo na mgbake.^[5].

Iji chọpụta nchoputa ahụ, dọkịta ahụ na-eme nyocha nke onye ọrịa banyere ogologo oge enweghi ike na otu akwara ọ bụla, nke tupu ọnwụ ya, ma onye ọ bụla nọ n'ezinụlọ nwere ụdị mkpesa a.

Mgbe nke ahụ gasịrị, a na-eme nyocha ahụike, nke na-enye gị ohere ịtụle ogo nke ike ahụ, yana ịchọta ihe mgbaàmà ndị ọzọ nke usoro ọgwụgwọ ọrịa (atrophy muscle, nsogbu ilo, strabismus, asymmetry face, na ndị ọzọ).

Mgbe - a na-edepụta nyocha ọbara. Ndị dọkịta na-enyocha ọnụnọ nke mbufụt n'ọbara, mmụba nke ngwaahịa metabolic nke anụ ahụ, na-enyocha ma ọ̀ gbuola ahụ. Ọ dịkwa mkpa inyocha ọbara maka myasthenia gravis, ọrịa autoimmune nke ike ọgwụgwụ anụ ahụ na-arịa ọrịa ji mara.

Ọzọkwa, a na-eme nnyocha zuru ezu banyere ahụ n'ụdị nke electroencephalography (nyocha nke ọrụ eletriki nke akụkụ dị iche iche nke ụbụrụ); electroneuromyography (nyocha nke ọrụ ahụ ike); ihe onyonyo a na - eme na ihe onyonyo nke magnetik nke isi na ogwugwo (iji choputa ihe ojoo na odidi nke akwara nke ụbụrụ na eriri afọ, yana ịchọpụta ọnụnọ etuto ahụ, ọbara ọgbụgba, etuto, wdg).

Ọgwụgwọ mkpọnwụ na isi ọgwụ

Ka ọ dị ugbu a, ọ dịghị ọgwụgwọ ọzọ nke mkpọnwụ na-adịgide adịgide. Ndị ọrụ nyocha kwenyesiri ike na ọ ga-ekwe omume ma ọ bụ ọbụna ịgbake kpamkpam na ụdị ụfọdụ nke mkpọnwụ.

Ma ọ bụ ọrịa mkpọnwụ ọrịa strok, ọnya ọkpụkpụ azụ, ma ọ bụ polio, usoro ọgwụgwọ na mgbake yiri nke ọgwụ ndị isi. Ọgwụgwọ na-elekwasị anya na iweghachi njikọ dị n'etiti ụbụrụ na ahụ. Dịka ọmụmaatụ, ndị nchọpụta Britain ewepụtala ngwaọrụ elektrọnik a na-eyi eyi nke na-enyere aka weghachite ọrụ na ogwe aka emetụtara site na ịnyefe ọkụ eletrik na-adịghị ike na akwara, si otú ahụ na-eme ka uru ahụ dị na ogwe aka na aka. A na-akpọ usoro a ọrụ mmetụ eletrik arụ ọrụ ma ọ bụ FES. A na-ejikwa ya iji weghachite ụkwụ na ụkwụ ya.

Na 2009, akwụkwọ akụkọ Brain bipụtara otu ọmụmụ nke ekwuputara na mkpali na mkpali eletriki ya yana usoro mmega ahụ enyere aka maka ọnwa 7 mere ka ndị ahụ ya kpọnwụrụ akpọnwụ na-enweghị agagharị iji nwetaghachị akara ukwu nke ụkwụ ha, na-enye ha ohere bilie (guzoro) ruo oge ụfọdụ na-enweghị enyemaka mpụga^[7].

N'ozuzu, maka ụdị mkpọnwụ na nke onye ọ bụla nwere ụzọ dị iche iche maka ọgwụgwọ. A na-agwọ ọrịa mkpọnwụ ahụ na ịhịa aka n'ahụ, usoro omume physiotherapy. Mgbe ụfọdụ dọkịta nwere ike ịkọwa ọgwụgwọ ọgwụ, nke, agbanyeghị, ga-esonyere ya mgbe niile yana mgbatị ahụ nke onye ọrịa ahụ ga-ekwe omume.

Site na mkpọnwụ nke spastic (mmebi nke etiti ahụ), edepụtara ịwa ahụ.

Ige nti!

Gọọmentị anaghị ahụ maka mbọ ọ bụla iji ozi ahụ enyere, yana anaghị ekwe gị nkwa na ọ gaghị emerụ gị ahụ n'onwe gị. Enweghị ike iji ihe ndị ahụ kọwaa ọgwụgwọ ma mee nchoputa. Gaa dọkịta gị mgbe niile!