Mgbe otu enyi ya ochie nwụchara, Albert Einstein kwuru, sị: “Besso hapụrụ ụwa a na-enweghị atụ n'ihu m ntakịrị. Mana nke ahụ apụtaghị ihe ọ bụla. Ndị mmadụ dị ka anyị maara na ihe dị iche n’etiti oge gara aga, ugbu a, na ọdịnihu bụ naanị ihe efu na-enweghị isi, nke na-adịgide adịgide.” Dọkịta na ọkà mmụta sayensị Robert Lanza kwenyesiri ike na Einstein ziri ezi: ọnwụ bụ naanị ihe efu.
A na-eji anyị ekwere na ụwa anyị bụ ụdị ebumnuche ebumnuche, n'adabereghị na onye na-ekiri ya. Anyị na-eche na ndụ bụ naanị ọrụ nke carbon na ngwakọta nke ụmụ irighiri ihe: anyị na-ebi nwa oge na mgbe ahụ ire ere n'ụwa. Anyị kwenyere na ọnwụ n'ihi na a kụziiri anyị otú ahụ, nakwa n'ihi na anyị na-ejikọta onwe anyị na ahụ anụ ahụ ma mara na ahụ na-anwụ anwụ. Ọ dịghịkwa n'ihu.
N'echiche nke Robert Lanza, onye edemede nke tiori nke biocentrism, ọnwụ enweghị ike ịbụ ihe omume ikpeazụ, dị ka anyị na-echebu. "Ọ dị ịtụnanya, ma ọ bụrụ na ị na-eme ka ndụ na nghọta nhata, ị nwere ike ịkọwa ụfọdụ ihe omimi kachasị ukwuu nke sayensị," ka ọkà mmụta sayensị kwuru. "Dịka ọmụmaatụ, ọ na-edo anya ihe kpatara ohere, oge, na ọbụna ihe ndị dị n'ihe n'onwe ya dabere na onye na-ekiri ya. Ma ruo mgbe anyị ghọtara eluigwe na ụwa n'isi anyị, mgbalị iji ghọta eziokwu ga-abụ ụzọ na-agaghị ebe ọ bụla.
Were ọnọdụ ihu igwe dị ka ihe atụ. Anyị na-ahụ eluigwe na-acha anụnụ anụnụ, ma mgbanwe nke ụbụrụ ụbụrụ nwere ike ịgbanwe echiche, na mbara igwe ga-apụta akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ma ọ bụ ọbara ọbara. Site n'enyemaka nke injinịa mkpụrụ ndụ ihe nketa, anyị nwere ike, sị, mee ka ihe ọ bụla na-acha uhie uhie, mee mkpọtụ ma ọ bụ bụrụ ihe na-adọrọ mmasị mmekọahụ - n'ụzọ ụfọdụ nnụnụ si aghọta ya.
Anyị na-eche na ọ bụ ìhè ugbu a, ma ọ bụrụ na anyị na-agbanwe njikọ akwara, ihe niile gburugburu ga-apụta ọchịchịrị. Na ebe anyị na-ekpo ọkụ na iru mmiri, frog okpomọkụ na-ajụ oyi ma kpọọ nkụ. Echiche a na-emetụta naanị ihe niile. N'ịgbaso ọtụtụ ndị ọkà ihe ọmụma, Lanza kwubiri na ihe anyị na-ahụ enweghị ike ịdị adị ma anyị amaghị.
N'ikwu ya n'ụzọ ziri ezi, anya anyị abụghị ọnụ ụzọ mbata. Ihe niile anyị na-ahụ ugbu a ma na-enwe mmetụta, ọbụna ahụ anyị, bụ iyi ozi na-ebilite n'uche anyị. Dị ka biocentrism si kwuo, ohere na oge adịghị esi ike, ihe oyi, dị ka a na-ekwenyekarị, kama ọ bụ naanị ngwá ọrụ na-ejikọta ihe niile.
Lanza na-atụ aro icheta nnwale ndị a. Mgbe electrons gafere site na oghere abụọ na mgbochi n'okpuru nlekọta nke ndị ọkà mmụta sayensị, ha na-akpa àgwà dị ka mgbọ na-efe efe site na nke mbụ ma ọ bụ nke abụọ. Ma, ọ bụrụ na ị naghị ele ha anya mgbe ị na-agafe ihe mgbochi ahụ, ha na-eme ka ebili mmiri ma nwee ike ịgafe n'akụkụ abụọ ahụ n'otu oge. Ọ na-apụta na ihe kacha nta nwere ike ịgbanwe omume ya dabere ma ha na-ele ya anya ma ọ bụ na ha adịghị? Dị ka bioethicists si kwuo, azịza ya doro anya: eziokwu bụ usoro nke gụnyere nsụhọ anyị.
Ọnwụ adịghị n'ụwa ebighị ebi, nke a na-apụghị ịgụta ọnụ. Na anwụghị anwụ apụtaghị ịdị adị ebighi ebi n'oge - ọ bụ n'èzí oge n'ozuzu ya
Anyị nwere ike were ọmụmaatụ ọzọ site na quantum physics wee cheta ụkpụrụ ejighị n'aka Heisenberg. Ọ bụrụ na enwere ụwa nke ụmụ irighiri ihe na-agbagharị, anyị ga-enwe ike iji ezi uche tụọ ihe niile ha nwere, mana nke a agaghị ekwe omume. Dịka ọmụmaatụ, mmadụ enweghị ike ịchọpụta kpọmkwem ebe urughuru dị na oge ọ na-aga.
Ma gịnị mere nanị eziokwu nke ịtụ ihe ji dị mkpa maka urughuru anyị kpebiri ịtụ? Oleekwa otú ụzọ abụọ nke irighiri ihe ndị dị na nsọtụ ọzọ nke ụyọkọ kpakpando ga-esi jikọọ ọnụ, dị ka a ga-asị na ohere na oge adịghị? Ọzọkwa, ha na-ejikọta ọnụ nke na mgbe otu akụkụ sitere na ụzọ abụọ na-agbanwe, akụkụ nke ọzọ na-agbanwe n'otu ụzọ ahụ, n'agbanyeghị ebe ọ dị. Ọzọ, maka bioethicists, azịza ya dị mfe: n'ihi na ohere na oge bụ naanị ngwá ọrụ nke uche anyị.
Ọnwụ adịghị n'ụwa ebighị ebi, nke a na-apụghị ịgụta ọnụ. Na anwụghị anwụ apụtaghị ịdị adị ebighi ebi n'oge - ọ bụ n'èzí oge n'ozuzu ya.
Ụzọ anyị si eche echiche na echiche nke oge adịghị ekwekọ na usoro nnwale na-adọrọ mmasị. Na 2002, ndị ọkà mmụta sayensị gosipụtara na photons maara tupu oge ihe ha "ejima" dị anya ga-eme n'ọdịnihu. Ndị nyocha ahụ nwalere njikọ dị n'etiti ụzọ abụọ nke photon. Ha ka otu n'ime ha mechaa njem ya - ọ ga- «kpebiri» ma na-akpa àgwà dị ka a ife ma ọ bụ urughuru. Na maka foton nke abụọ, ndị ọkà mmụta sayensị mụbara anya ọ ga-eme njem iji ruo onye nchọpụta nke ya. A na-etinye scrambler n'ụzọ ya ka ọ ghara ịtụgharị ghọọ urughuru.
N'ụzọ ụfọdụ, mbụ photon «maara» ihe na-eme nnyocha na-aga ime — dị ka ma ọ bụrụ na e nweghị ohere ma ọ bụ oge n'etiti ha. Photon ahụ ekpebighị ma ọ ga-abụ akụkụ ma ọ bụ ebili mmiri ruo mgbe ejima ya hụkwara onye na-agbagharị agbagharị n'ụzọ ya. "Nnwale na-egosi na mmetụta ọ na-adabere na onye na-ekiri ya. Uche anyị na ihe ọmụma ya bụ nanị ihe na-ekpebi otú ụmụ irighiri ihe si akpa àgwà,” Lanza na-ekwusi ike.
Ma ọ bụghị naanị nke ahụ. N'ime nnwale 2007 na France, ndị ọkà mmụta sayensị gbapụrụ foton na ọrụ nka iji gosipụta ihe dị ịtụnanya: omume ha nwere ike gbanwee ihe… emeworị n'oge gara aga. Ka photons na-agafe ndụdụ dị na ngwa ahụ, ha ga-ekpebi ma ha ga-akpa àgwà dị ka irighiri ihe ma ọ bụ ebili mmiri mgbe ha kụrụ osisi nkewa. Ogologo oge ka photons gafechara ndụdụ ahụ, onye nyocha ahụ nwere ike ịgbanye ma gbanyụọ ọkụ ọkụ nke abụọ.
Ndụ bụ njem nlegharị anya na-agabiga echiche nke linear anyị na-emebu. Mgbe anyị nwụrụ, ọ bụghị na ohere
Ọ tụgharịrị na mkpebi akpaghị aka nke onye na-ekiri ihe n'oge ugbu a kpebisiri ike ka ihe ahụ si mee na ndụdụ ụfọdụ oge gara aga. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, n'oge a, onye nyocha ahụ họọrọ oge gara aga.
Ndị nkatọ na-arụ ụka na nnwale ndị a na-ezo aka naanị na ụwa nke quanta na microscopic particles. Otú ọ dị, Lanza jụrụ site na akwụkwọ 2009 Nature na omume nke quantum na-agbatị n'ógbè kwa ụbọchị. Nnwale dị iche iche na-egosikwa na eziokwu quantum na-agabiga «ụwa microscopic».
Anyị na-elegharakarị echiche nke ọtụtụ mbara igwe dị ka akụkọ ifo, mana ọ na-atụgharị na ọ nwere ike ịbụ eziokwu nke sayensị gosipụtara. Otu n'ime ụkpụrụ nke quantum physics bụ na nlebanya enweghị ike ibu amụma nke ọma, kama ọ bụ usoro nlele anya nwere ike dị iche iche.
Otu n'ime isi nkọwa nke «ọtụtụ ụwa» tiori bụ na onye ọ bụla n'ime ndị a ga-ekwe omume kwuru kwekọrọ na a iche iche eluigwe na ala («multiverse»). N'okwu a, anyị na-emeso ọnụ ọgụgụ na-enweghị njedebe nke eluigwe na ala, ihe niile nwere ike ime na-eme n'otu n'ime ha. Eluigwe na ụwa niile nwere ike ịdị n'otu oge, n'agbanyeghị ihe na-eme na nke ọ bụla n'ime ha. Na ọnwụ ndị a ndapụta bụ agaghịkwa ihe na-apụghị ime mgbanwe «eziokwu».
Ndụ bụ njem nlegharị anya na-agabiga echiche nke linear anyị na-emebu. Mgbe anyị na-anwụ, ọ bụghị na ohere, ma na a matriks nke-apụghị izere ezere okirikiri ndụ. Ndụ abụghị ahịrị. Dị ka Robert Lanza si kwuo, ọ dị ka ifuru nke na-epulite ugboro ugboro wee malite ito eto n'otu n'ime ụwa nke multiverse anyị.
Banyere onye edemede: Robert Lanza, MD, onye edemede nke echiche biocentrism.