Anyị, ndị okenye, bụ isi maka ndụ anyị na ahụike anyị, yana maka ahụike ụmụ anyị. Anyị na-eche banyere usoro ndị na-akpalite n'ime ahụ nwatakịrị nke nri ya dabeere na nri nke oge a?
Ugbua site na nwata, ọrịa ndị dị ka ọrịa obi obi na atherosclerosis na-amalite. Ọkpụkpụ akwara nke ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụmụaka niile na-eri nri ọgbara ọhụrụ enweelarị eriri abụba site na afọ 10, nke bụ ọkwa mbụ nke ọrịa ahụ. Plaques na-amalite amalitelarị site na afọ 20, na-etowanye karịa mgbe ọ dị afọ 30, wee malite igbu mmadụ. Maka obi, ọ na-aghọ nkụchi obi, na ụbụrụ, ọ na-aghọ ọrịa strok.
Kedu ka esi akwụsị ya? Ọ ga-ekwe omume ịkwụsị ọrịa ndị a?
Ka anyị tụgharịa n'akụkọ ihe mere eme. Otu netwọk nke ụlọ ọgwụ ndị ozi ala ọzọ hibere n'ebe ndịda Sahara Africa chọtara ihe bụ nzọụkwụ dị mkpa na nlekọta ahụ ike.
Otu n'ime ndị ọkachamara ahụike ama ama na narị afọ nke 20, dọkịta England bụ Denis Burkitt, chọpụtara na n'ebe a, n'etiti ndị bi na Uganda (steeti dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Africa), ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrịa obi adịghị. A chọpụtakwara na isi nri nke ndị bi na ya bụ nri osisi. Ha na-eri ọtụtụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, akwụkwọ nri starchy na ọka, na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ protein ha niile na-enweta naanị site na isi ihe ọkụkụ (mkpụrụ, mkpụrụ, mkpo, wdg).
Ọnụọgụ nkụchi obi site n'afọ ndụ dị n'etiti Uganda na St. Louis, Missouri, USA dị egwu. N'ime nchọpụta ozu 632 na Uganda, ọ bụ naanị otu ikpe na-egosi infarction myocardial. N'iji ọnụ ọgụgụ nyocha nke otu ahụ dabara na okike na afọ na Missouri, ikpe 136 kwadoro nkụchi obi. Na nke a karịrị 100 ọnụ ọgụgụ ọnwụ nke ọrịa obi ma e jiri ya tụnyere Uganda.
Tụkwasị na nke ahụ, e mere nchọpụta 800 ọzọ na Uganda, bụ nke gosipụtara nanị otu nrịanrịa a gwọrọ. Nke a pụtara na ọ bụghị ya kpatara ọnwụ. Ọ tụgharịrị na ọrịa obi dị ụkọ ma ọ bụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ adịghị adị n'etiti ndị mmadụ, ebe nri dabere na nri osisi.
N'ụwa anyị mepere emepe nke nri ngwa ngwa, anyị na-eche ọrịa ndị dị ka:
- oke ibu ma ọ bụ hiatal hernia (dị ka otu n'ime nsogbu afọ na-emekarị);
- varicose veins na hemorrhoid (dị ka nsogbu venous na-emekarị);
- cancer nke colon na ikensi, na-eduga ọnwụ;
diverticulosis - ọrịa afọ;
appendicitis (isi ihe kpatara ịwa ahụ afọ mberede);
- ọrịa gallbladder (isi ihe kpatara ịwa ahụ afọ na-abụghị ihe mberede);
- ọrịa obi ischemic (otu n'ime ihe kacha akpata ọnwụ).
Mana ọrịa niile dị n'elu dị ụkọ n'etiti ndị Africa na-ahọrọ nri sitere na osisi. Nke a na-egosikwa na ọtụtụ ọrịa na-esite na nhọrọ anyị.
Ndị ọkà mmụta sayensị Missouri ahọpụtara ndị ọrịa nwere ọrịa obi ma depụta nri sitere na osisi na-atụ anya ibelata ọrịa ahụ, ikekwe na-egbochi ya. Ma kama ihe dị ịtụnanya mere. Ọrịa ahụ agbanweela. Ndị ọrịa ahụ nwetara nke ọma. Ozugbo ha kwụsịrị ịrapagidesi ike n'ihe ha na-eri, nke na-eme ka akwara ozi, ahụ ha malitere ịgbaze kọlestrọl n'ejighị ọgwụ ma ọ bụ ịwa ahụ, akwara malitere imeghe n'onwe ha.
Edekọtara mmụba nke nrịba ọbara mgbe naanị izu atọ nke ịnọ na nri sitere na osisi. Akwụsị akwara meghere ọbụna n'ọnọdụ ndị siri ike nke ọrịa akwara akwara nke arịa atọ. Nke a gosiri na ahụ́ onye ọrịa gbalịsiri ike ka ahụ́ sie ya ike, ma e nyeghị ya ohere. Ihe nzuzo kachasị mkpa nke ọgwụ bụ na n'okpuru ọnọdụ dị mma, ahụ anyị nwere ike ịgwọ onwe ya.
Ka anyị were ihe atụ nke mbụ. Ịkụsi ụkwụ ala gị ike n'elu tebụl kọfị nwere ike ime ka ọ na-acha uhie uhie, na-ekpo ọkụ, fụrụ akpụ, ma ọ bụ ọkụ. Ma ọ ga-agwọta onwe ya ọbụna ma ọ bụrụ na anyị emeghị mgbalị ọ bụla iji gwọọ ọnya ahụ. Anyị na-ahapụ ka ahụ anyị mee ihe ya.
Ma gịnị na-eme ma ọ bụrụ na anyị na-akụkarị nku anyị n'otu ebe kwa ụbọchị? Ọ dịkarịa ala ugboro atọ n'ụbọchị (nri ụtụtụ, nri ehihie na nri abalị).
O yikarịrị ka ọ gaghị agwọta ya. Mgbu ahụ ga-eme onwe ya mgbe ụfọdụ, anyị ga-amalitekwa ịṅụ ọgwụ mgbu, ka na-aga n'ihu na-emerụ ahụ ụkwụ ala. N'ezie, ekele maka ndị na-egbu mgbu, ruo oge ụfọdụ anyị nwere ike inwe mmetụta dị mma karị. Ma, n'ezie, na-ewere anestetiiki, anyị na-na nwa oge na-ewepụ mmetụta nke ọrịa, na-adịghị emeso ndị na-akpata.
Ka ọ dị ugbu a, ahụ anyị na-agbasi mbọ ike ịlaghachi n'ụzọ nke ahụike zuru oke. Ma ọ bụrụ na anyị na-emebi ya mgbe niile, ọ gaghị agwọta ya.
Ma ọ bụ were, dịka ọmụmaatụ, ise siga. Ọ na-apụta na ihe dị ka afọ 10-15 ka ịkwụsị ise siga, ihe ize ndụ nke ịmalite ọrịa cancer akpa ume dị ka ihe ize ndụ nke onye na-ese anwụrụ. Ngụgụ nwere ike sachapụ onwe ha, wepụ ihe tar niile, ma mesịa gbanwee gaa n'ọnọdụ dị ka a ga-asị na ọ dịtụbeghị mmadụ ise anwụrụ.
N'aka nke ọzọ, onye na-ese siga na-aga usoro ọgwụgwọ site na mmetụta nke ise siga n'abalị nile ruo oge mgbe sịga mbụ na-amalite ibibi ngụgụ site na nsị ọ bụla. Dị nnọọ ka onye na-adịghị aṅụ sịga na-ejiri nri ratụ ratụ ọ bụla kpuchiri ahụ ya. Na anyị dị nnọọ mkpa ikwe ka ahụ anyị na-arụ ọrụ ya, launching eke usoro na-alaghachi anyị ahụ ike, n'okpuru anyị kpamkpam jụrụ àgwà ọjọọ na-adịghị mma nri.
Ka ọ dị ugbu a, e nwere ụdị ọgbara ọhụrụ dị iche iche, dị oke mma yana, yabụ, ọgwụ dị oke ọnụ na ahịa ọgwụ. Ma ọbụlagodi n'ogo kachasị elu, ha nwere ike ịgbatị mgbatị ahụ site na obere 33 sekọnd (na-ama mgbe niile maka mmetụta ọgwụ ọjọọ ebe a). Nri nri sitere na osisi abụghị naanị nchekwa, kamakwa ọ dị ọnụ ala karịa, mana ọ na-arụ ọrụ nke ọma karịa ọgwụ ọ bụla.
Nke a bụ ihe atụ sitere na ndụ Francis Greger si North Miami, Florida, USA. Mgbe Frances dị afọ 65, ndị dọkịta zipụrụ Frances n'ụlọ ka ọ nwụọ n'ihi na a pụghị ịgwọta obi ya ọzọ. A wakwara ya ahụ́ ọtụtụ ugboro ma nọrọ n’oche nkwagharị, na-enwe nrụgide n’obi ya mgbe nile.
Otu ụbọchị, Frances Greger nụrụ banyere onye na-ahụ maka nri na-edozi ahụ bụ Nathan Pritikin, onye bụ otu n'ime ndị mbụ jikọtara ndụ na ọgwụ. Nri sitere na osisi na mmega ahụ agafeghị oke mere ka Francis laghachi n'ụkwụ ya n'ime izu atọ. Ọ hapụrụ oche nkwagharị ya ma na-eje ije ihe dị ka kilomita iri na isii n’ụbọchị.
Frances Greger nke North Miami anwụọla mgbe ọ dị afọ 96. N'ihi nri sitere na osisi, ọ dịrị ndụ ọzọ afọ 31, na-ekpori ndụ na ezinụlọ ya na ndị enyi ya, gụnyere ụmụ ụmụ isii, otu n'ime ha ghọrọ dọkịta a ma ama n'ụwa nile. sayensị ahụike. ya Michael Greger. Ọ na-akwalite nsonaazụ nke ọmụmụ ihe oriri na-edozi ahụ kachasị ukwuu nke gosipụtara mmekọrịta dị n'etiti ahụike na nri.
Kedu ihe ị ga-ahọrọ maka onwe gị? Na-atụ anya na ị ga-eme nhọrọ ziri ezi.
Achọrọ m ka onye ọ bụla jiri nlezianya gbasoo ụzọ ndụ na ahụike zuru oke, na-ahọrọ onwe ya na ndị ha hụrụ n'anya ihe kacha mma, bara uru na nke dị mkpa.
Ledo onwe gị anya!