“Oge ihuenyo” bụ oge anyị na-eji ekiri TV ma ọ bụ ihe nkiri, igwu egwuregwu vidio, iji kọmputa, iji ekwentị ma ọ bụ mbadamba ihe. Dị ka ndị okenye, ọ nwere ike isi ike mgbe ụfọdụ ịkwatu ekwentị, gbanyụọ ihe ngosi, pụọ na mgbasa ozi ọha - hapụ naanị ụmụaka.
Òtù Ahụ Ike Ụwa ewepụtala ụkpụrụ nduzi ọhụrụ maka oge ihuenyo maka ụmụaka nọ n'afọ ọ bụla. Echiche nke ndị ọkachamara WHO bụ nke a: ụmụaka na-erubeghị afọ abụọ ekwesịghị ịkpọtụrụ ekwentị, mbadamba na ngwaọrụ ndị ọzọ ma ọlị. A na-ahapụ nwatakịrị dị afọ 2-4 ka ọ nọrọ na ihuenyo ihe karịrị otu awa n'ụbọchị.
Ndụmọdụ ndị a kwekọrọ na ndụmọdụ ndị American Academy of Pediatrics (AAP) bipụtara na mbụ. Ọ bụrụ na ezinụlọ gị nwere ụmụ toro eto, AAP na-atụ aro ịmepụta ihe a maara dị ka Atụmatụ Mgbasa Ozi Ezinụlọ. Ọ bụ usoro iwu ziri ezi maka gị, nke emebere iji belata “oge ihuenyo” wee jiri ihe na-akwụghachi ụgwọ karịa dochie ihe omume dijitalụ.
Site n'ime atụmatụ dị otú ahụ, ị nwere ike ịmalite ọtụtụ àgwà ọma ọhụrụ. Ịmepụta ụra, ịgbakwụnye egwuregwu na imepụta ihe n'ime ihe omume gị kwa ụbọchị, ịmalite isi nri ọnụ - ihe omume ndị a niile ga-enyere aka ịnọgide na-enwe mmekọrịta mmetụta uche n'etiti gị na ụmụ gị.
Ndị dọkịta na-ada mkpu
Ndị na-eme nchọpụta si n'akụkụ dị iche iche nke ụwa kwadoro ezi uche dị na ndụmọdụ ndị WHO dị n'elu. Ụlọ Akwụkwọ Ọgwụ nke Mahadum Washington mụrụ data sitere na nyocha nke ndị ọrụ afọ ofufo 52, gụnyere ụmụaka, ndị nọ n'afọ iri na ụma, na ndị okenye. Ọ tụgharịrị na n'oge anyị, ndị okenye na-eji nkezi nke 6 na ọkara awa n'ụbọchị ọdụ, na-eto eto - 8 awa. N'otu oge ahụ, 65% nke ndị okenye, 59% nke ndị nọ n'afọ iri na ụma na 62% ụmụaka na-eji ngwa n'aka ha dịkarịa ala awa abụọ kwa ụbọchị.
Nnyocha nke National Library of Medicine na United States na Kaiser Family Foundation mere egosila na ụmụaka America na-etinye awa 7-8 kwa ụbọchị maka ngwa, telivishọn na egwuregwu kọmputa. Ndị dọkịta na-echegbu onwe ha na enwere obere mmega ahụ na ndụ ụmụaka - na ngwa na-ekere òkè na akụkọ a.
American Heart Association wepụtara nkwupụta na-agba ndị nne na nna ume ka ha belata oge ihuenyo maka ụmụ ha. Ndị ọrụ otu na-ekwu na ụdị ndụ a na-abawanye ohere nke ibu ibu ma ọ bụ ọbụna ibu oke. Ndị ọrụ na Mahadum Montreal kwenyere na ha. Ha chọpụtara na ọ̀tụ̀tụ̀ ahụ́ a na-amụba n’ahụ́ ụmụaka na-ejikọta ya na ohere ị gabiga ókè na telivishọn.
Gwa nwa gị gbasara iwu nchekwa ịntanetị ma elegharala ọrụ njikwa nne na nna anya
Ndị na-ede akwụkwọ sayensị na isiokwu na-ada ụda: ha na-ekwu na ndị na-eto eto anaghị egwuri egwu nke ọma na ikuku ọhụrụ. Ka ọ dị ugbu a, njem na-aga n'ihu na okike, egwuregwu n'èzí na-eme ka ọnọdụ na omume dịkwuo mma, belata nrụgide nrụgide, ma na-enye aka na uto nke nkà mmụta mmekọrịta ọha na eze. Ndị na-ede akwụkwọ na-aghọta na ọ bụghị onye ọ bụla nwere ohere ịnweta ohere dị mma ma dị mma maka egwuregwu n'èzí. Ha na-enye ndị nne na nna ihe ọzọ: ka ha na ụmụ ha na-aga n'ogige ntụrụndụ mgbe mgbe, n'ámá egwuregwu ọha, idebanye aha ha na klọb egwuregwu.
N'ikpeazụ, ndị nchọpụta ejikọtala oge ngafe ihuenyo na nsogbu mmụta. Ndị na-eme nchọpụta na Mahadum Alberta na Mahadum Iowa achọpụtala na iji ngwaọrụ dijitalụ na-ejikarị eme ihe na ogologo oge nwere ike ime ka ọ ghara ịdị na-etinye uche na ịṅa ntị. Nke a bụ eziokwu karịsịa maka ụmụaka ụlọ akwụkwọ ọta akara.
Ọmụmụ ihe ndị ọzọ, gụnyere isiokwu abụọ na-adịbeghị anya e bipụtara na Journal of Research in Reading and Pediatrics, na-ekwu na ịgụ akwụkwọ akwụkwọ dị mma karịa ịgụ akwụkwọ e-akwụkwọ. Ọ na-apụta na anyị ghọtara ọrụ nke ọma ma ọ bụrụ na anyị amụ ya n'ụdị e biri ebi. Ndị ọkachamara kwenyere na ikiri TV na igwu egwuregwu na ekwentị gị nke ọma adịghị emerụ ahụ.
Ọ dịghị onye na-arụrịta ụka: Ngwa bụ akụkụ dị mkpa nke ndụ anyị. Ka o sina dị, ha niile kwenyere na ibelata oge ihuenyo na-eduga na ahụike anụ ahụ na nke uche ka mma, yana ime ka mmekọrịta ọha na eze sikwuo ike, na-akpali ọgụgụ isi na mmepe okike.
Omume ọhụrụ
Ịbelata oge ihuenyo bụ n'ezie nzọụkwụ dị mkpa (karịsịa nyere ihe anyị maara banyere ihe ga-esi n'imebiga ihe ókè na ngwa ngwa pụta). Otú ọ dị, ọ bụ ihe ezi uche dị na ya ịchọta ọrụ dị iche iche bara uru dị ka o kwere mee nke na-agaghị ekwe ka ike gwụ gị na-enweghị mbadamba na egwuregwu kọmputa. N'ezie, ọ bara uru ịkwaga karịa, na-eje ije na ikuku ọhụrụ, na-ekwurịta okwu na ndị enyi na ndị ikwu.
Creative eme, mbụ bedtime, izu ike, ịgụ akwụkwọ - nke ahụ bụ ihe ga-enyere ma gị na ụmụ aka «ịlanarị» enweghị Ngwa. Nke a bụ ndụmọdụ ụfọdụ iji nyere aka ịhazi oge ntụrụndụ ezinụlọ na-ejighi ngwa:
- Mee ka ọ bụrụ àgwà ịkwatu ekwentị gị ma gbanyụọ TV n'oge nri ezinụlọ. Gbado anya ka mma n'ịkparịta ụka n'etiti onwe gị. Ị nwekwara ike itinye ụmụaka na isi nri na nhazi tebụl.
- Wepụta oge maka ịgụ akwụkwọ ezinụlọ. Ị nwere ike ịhọrọ akwụkwọ nke gị - ma ọ bụ gụọrọ nwatakịrị ihe. Ndien ekem ẹneme se mbufo ẹkotde.
- Mee ihe na-atọ ụtọ ọnụ: gwuo egwuregwu bọọlụ, gee egwu kachasị amasị gị, bụrụ abụ, ịgba egwu. N'ozuzu, nwee anụrị!
- Hazie ụfọdụ ihe na-atọ ụtọ ị ga-eme maka izu ụka nke ị dị njikere ịpụkọ ọnụ n'èzí ọnụ. Ị nwere ike ịga n'ogige ntụrụndụ, na-agba skooters, na-egwu badminton n'èzí.
- Mee egwuregwu ka ọ bụrụ akụkụ nke ndụ ụmụ gị site n'ịkpọ ha ka ha malite igwu mmiri, ịgba egwu, ịgba egwu ma ọ bụ yoga.
- Nweta kaadị ezinụlọ n'ụlọ egwuregwu mgbatị ahụ kacha nso wee gaa na ya ọnụ.
- Kwekọrịta na oge ị chọrọ ịlakpu ụra. Bilie na ememe mgbede - ihe omume dị jụụ nke na-akwalite ụra nke ọma.
Ị nwekwara ike ikweta na ụfọdụ akụkụ nke ụlọ na-aghọ mpaghara ebe ị na-ejighị ngwa na ngwaọrụ ndị ọzọ nwere ihuenyo. Ma ọbụna mgbe ụmụaka na-etinye oge n’ihu TV ma ọ bụ kọmputa, ọ ka mma ka ndị nne na nna mara ihe omume na fim ụmụ ha na-ekiri, egwuregwu ndị ha na-egwu.
Gwa nwa gị gbasara iwu nchekwa na Weebụ ma elegharala ọrụ nchịkwa nne na nna anya - enwere ngwa na mmemme pụrụ iche nke ga-enyere gị aka ịchịkwa oge nwa gị na-eji na kọmputa ma ọ bụ ekwentị n'aka.
Banyere onye edemede: Robert Myers bụ ọkà n'akparamàgwà mmadụ nke na-arụ ọrụ na ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma.