Ethology nke ịhụnanya

​​​​​​​⠀‹Alexander Gordon: … otu ajụjụ ndị na-emetụta ndị na-ege ntị. Ma ka anyị malite ọzọ. Gịnị mere i ji eme ihe a?

ML Butovskaya: A ghaghị ikwu na isiokwu nke ịhụnanya, na nkà mmụta sayensị, bụ ihe siri ike karịa. Maka onye nkịtị, ọ ga-adị ka ihe niile doro anya, ebe ọ bụ na ọ na-ezute ihe a mgbe niile na ndụ ya. Maka ndị ọkà mmụta sayensị, enwere ọnwụnwa ịsụgharị ihe niile n'ime usoro na atụmatụ ụfọdụ, ma maka m mmasị a jikọtara ya na ịza ajụjụ banyere otú, n'ezie, ịhụnanya si bilie. Ma eleghị anya, ihe ka ọtụtụ ná ndị ọkà n’ihe banyere mmadụ bụ́ ndị na-ekiri anyị ugbu a ga-ekwu na a maghị ihe nile n’ozuzu, ma è nwere ịhụnanya malite ná mmalite nke ọmụmụ ihe a kpọrọ mmadụ. Ikekwe ọ malitere ebe na Middle Ages, mgbe echiche nke ịhụnanya ịhụnanya, knightly asọmpi, search maka nwaanyị nke obi, mmeri nke nwaanyị a bilitere.

Alexander Gordon: Na Abụ Egwu..

ML Butovskaya: Ee, ee, n'ezie. M ga-ekwu na n'ezie, n'ezie, ndị mmadụ na-ahụ n'anya na omenala niile, ọ bụ ezie na ngosipụta nke ịhụnanya dị iche iche, ndị nnọchiteanya nke omenala ọzọ nwere ike ghara ịghọta ha. Na obodo niile a ma ama taa, site na ndị na-achụ nta anụ ruo na ọha anyị na-arụ ọrụ ụlọ ọrụ, maara n'ezie ihe ịhụnanya bụ. Ya mere ihunanya bu ihe di n'ime mmadu, ihunanya na-eso ya n'ikiri ụkwụ, ihunanya bu ihe ojoo, ihunanya di nma, ihunanya bu, n'ikpeazụ, aga n'ihu nke ndu. Ya bụ, ọ bụrụ na ọ dịghị ịhụnanya, ọ dịghị ọmụmụ, ọ dịghị mmeputa nke ụdị, na mmadụ nyere iwu na-adị ogologo ndụ dị ka anụmanụ ọzọ na-anwụ anwụ n'ụwa. Ya mere, n'ụkpụrụ, n'ụzọ doro anya, ọ dị mkpa ka a na-ebuli ajụjụ nke - na nke a bụ ihe anyị, ya bụ, ndị nchọpụta nke ethology nke mmadụ - mere n'oge anyị - ihe mere ịhụnanya dị mkpa site n'echiche nke ichebe mmadụ.

Alexander Gordon: Ị na-ekwu maka Homo sapiens ugbu a. Na akụkọ ifo ndị a niile ama ama gbasara ntụkwasị obi swan, gbasara imepụta ụzọ abụọ na-adịgide adịgide na ụdị anụmanụ ndị ọzọ. Ya bụ, ma ịhụnanya dị naanị n'ime mmadụ.

ML Butovskaya: N'ezie, nke a bụ ajụjụ ọzọ na-adọrọ mmasị nke ndị ọkà mmụta ethologist na-agbalị idozi. Nke mbụ, ka anyị leba anya n'ajụjụ nke mgbe ọ na-eme omume mmekọahụ? Ọ naghị apụta ozugbo, na mmalite nke evolushọn nke ụwa dị ndụ n'ụwa, omume mmekọahụ adịghị adị. Cheta na protozoa na-amụpụta nwoke ma ọ bụ nwanyị, na-abụkarị site na fission dị mfe. Ma asexual mmeputakwa na-anọchi anya mmekọahụ mmeputakwa. Ọ na-agbasa nke ukwuu ma bụrụ ihe na-aga n'ihu ma dị mkpa na evolushọn. Ọ bụghị ihe ndabara na ụdị anụmanụ ndị toro eto na-emebu omume mmekọahụ. Ya mere, e nwere oge mgbe, ma anyị na-amasị ya ma ọ bụ na ọ bụghị, e nwere mmekọahụ, ma ọ dịghị ịhụnanya (ihe mere anyị na-ekwusi ike na ịhụnanya adịghị adị na mmalite nke mmepe nke mmekọahụ mmeputakwa ga-apụta ìhè site na-esonụ mkparịta ụka. ).

Alexander Gordon: Mmekọahụ chromosomal bụ.

ML Butovskaya: Ya mere, n'ụkpụrụ, anyị ga-ekwu na ọ bụ nanị n'oge ụfọdụ evolushọn ka ihe na-ebilite nke a pụrụ ịkpọ ịhụnanya. Gịnị ka a pụrụ ịkpọ ịhụnanya? Mgbakwunye na ibe gị, n'ihi na, dịka m gwara gị, mmekọahụ na ịhụnanya bụ ihe dị iche iche. Ma, ka anyị kwuo, e nwere anụmanụ, ọtụtụ ụdị azụ na ọbụna nnụnụ, dịka ọmụmaatụ, storks, nke nwere ụzọ abụọ, otu ụzọ kwụsiri ike. Na site n'èzí ọ pụrụ iyi ka storks bụ ndị kasị kwesịrị ntụkwasị obi na nwayọọ di na nwunye. Otú ọ dị, n’eziokwu, alụmdi na nwunye ha dabeere n’ịgbara otu akwụ́ (ya bụ, a na-ekekọta di na nwunye n’ akwụ́, ọ bụghị ibe ha). Ikekwe, m ga-akpasu ụfọdụ ndị na-ekiri ihe na-agụ agụụ mmekọahụ iwe site n'ikwu na ụgbala adịghịdị aghọta onye ha na ha na-emekọ ihe n'anya. Ha amachaghị nke ọma na ọ bụrụ na ị na-agbanwe otu ụgbala n’amaghị ama ọzọ, mgbe ahụ di na nwunye agaghị eche na e meela ụgha. Ma ọ bụrụ na n'oge opupu ihe ubi, ụgbala iju abịarute n'akwu n'ihu nwunye iwu, mgbe ahụ nwoke ahụ agaghị achọpụta ihe ọ bụla. N'ezie, nwunye iwu, mgbe ọ laghachiri, ga-eweghachi ikike ya na saịtị ahụ, na nwoke (ma ọ gwụla ma, n'ezie, ọ na-anọgide na-adị ndụ mgbe ụgbọ elu siri ike).

Alexander Gordon: Ya bụ, otu ugboro n'ụlọ, emesia nke m.

ML Butovskaya: Ee. Ihe niile, ọ dịghị ihe ọzọ, enweghị mgbakwunye na mmetụta. Ya mere, ọ na-apụta na ọ bụ naanị ebe nnabata onwe ya na ịhụnanya onwe onye bilitere, ịhụnanya na-ebilite. Dịka ọmụmaatụ, geese isi awọ, nke K. Lawrence dere ọtụtụ ihe, o doro anya na ọ maara ihe ịhụnanya bụ. Ha na-amata ndị mmekọ ha site na ọdịdị na olu ma nwee ebe nchekwa pụrụ iche maka onyinyo nke «onye hụrụ n'anya. Ọbụna mgbe ogologo nkewa gasịrị, di na nwunye na-ahọrọ ịhụnanya ochie. N'ezie, primates nwere ịhụnanya. Ndị a nwere ike ịbụ ndị di na nwunye na-agbanwe agbanwe, ha nwere ike ghara ibikọ ndụ ha niile ọnụ, ha nwere ike ha na otu onye òtù ọlụlụ na-enwe mmekọahụ mgbe niile, mana enwerekwa mmasị dị iche iche na ndụ kwa ụbọchị. Ma mmasị ndị a na-adịgide adịgide. Ndị hụrụ ibe ha n’anya na-anọkọ ọnụ, ọbụna n’èzí oge ọmụmụ.

N'ebe a, dịka ọmụmaatụ, ụdị enwe nke ụwa ochie na nke ọhụrụ na-apụta ugbu a na ihuenyo. Dịka ọmụmaatụ, a na-egosi titi ugbu a, ndị na-eji ndụ ha niile na ndị di na nwunye na-alụbeghị di na nwunye, ọnụ. O doro anya na nwoke na nwanyị n'otu n'otu na-amata ibe ha, na ha na-enwe mmasị n'ebe ibe ha nọ na-agụsi ha agụụ ike ọnwụ nke di ha. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ha hụrụ ibe ha n'anya. Ma ànyị chọrọ ya ma ọ bụ na anyị achọghị, a pụghị ịkpọ ya ihe ọ bụla ma e wezụga ịhụnanya. Na nke a ịhụnanya bụ e kere evolushọn. Ma ugbu a, a na-egosi tamarin ọla edo. Usoro ọha mmadụ nke na-adịgide adịgide monogamous abụọ na-ejikọta na njirimara nke ndụ na mmeputakwa nke kpọmkwem primate ụdị. Enwe ụwa ọhụrụ na-amụkarị ejima, na ka ndị na-eto eto wee dịrị ndụ, mgbalị nne na nna na-eme mgbe nile dị mkpa. Nna na-ebu, na-azụ ma na-echebe ụmụ ọhụrụ na nha nke nwanyị: maka primates, nraranye nwoke dị otú ahụ dị ụkọ. Ọ na-apụta na ịhụnanya na-amalite iji nweta mmekọrịta na-adịgide adịgide n'etiti nwoke na nwanyị ma si otú ahụ nye ohere ka ukwuu maka ndụ nke mkpụrụ.

Ebe, sịnụ, njikọ na-adịgide adịgide adịghị adị, dị ka ọ dị na chimpanzees, mmadụ nwekwara ike ịhụ ụfọdụ mmasị n'etiti ndị nwoke nwere ọtụtụ nwanyị na nwanyị nwere ọtụtụ ndị enyi nwoke. N'ezie, mating na-eme, n'ozuzu, ruo mgbe ebighị ebi, enwere ụfọdụ ịkwa iko. Agbanyeghị, na nleba anya nke ọma, mmadụ nwere ike ịchọpụta na otu nwoke na-esokarị otu nwanyị na nwa ya na-ekekọ anụ, ma ọ bụ soro otu nwa na-egwuri egwu. N'ọnọdụ ụfọdụ, dị ka ọ dị na gorilla, ihe a na-eme, enwere mmekọrịta mgbe niile n'etiti nwoke na ọtụtụ nwanyị, nke a bụkwa ịhụnanya. Ụmụ nwanyị na-asọrịta mpi, ha enweghị mmasị na ibe ha, mana ha niile na-ejikọta nwoke na nwanyị, ma ha na nwoke a nwere onwe ha. Ọ bụrụ na ihe ọjọọ emee nwoke, ha na-eru uju wee daba n'oké ịda mbà n'obi. N'ọnọdụ nke polygyny, ịhụnanya nwekwara ike ime.

N’ihi ya, o doro anya na ọ bụ ihe na-ezighị ezi ịjụ ajụjụ bụ́ mgbe ịhụnanya si malite n’ime mmadụ, oleekwa otú? Ọ pụtaghị, e ketara ya n'aka ndị nna nna ya ma mepụta ntọala siri ike. Ma eleghị anya, mmekọrịta ndị a nile na-adịgide adịgide, ma hà bụ di na nwunye ma ọ bụ mmekọrịta nke ọtụtụ ndị na-abụghị nwoke ma ọ bụ nwanyị ibe ha na-enwe, jikọtara ya na mkpa ọ dị ilekọta ụmụ. N'ime ndị nna ochie nke mmadụ, a mụrụ nwa na-eto eto ma ọ bụ na-etoliteghị nke ọma, a ghaghị ilekọta ya, ma nna na nne dị mkpa. Ọ bụrụ na e nwere naanị otu nne, mgbe ahụ, n'ihi ya, ihe gbasara nke puru omume nke ịdị ndụ nke ụmụ nwanyị na-adịkarị obere ka ọ bụrụ efu. Ya mere, ọ na-apụta na n'isi ụtụtụ nke, sịnụ, hominin ahịrị, ya bụ, akara nke dugara mmadụ, ụfọdụ na-adịgide adịgide, ma ọ bụ na-erughị ike abụọ malitere ịmalite. Ma ikwu banyere ma ọ bụ mmekọrịta otu nwanyị, dị ka ihe atụ, e gosipụtara ebe a, n'ihi na ọ bụ echiche nke otu n'ime ndị ọkà mmụta ihe ọmụmụ banyere Australopithecus (Lovejoy), ma ọ bụ ma ọ bụ mmekọrịta nwoke na nwanyị - a. nwoke na otutu nwanyi, ajuju a ka na-ese okwu ma ka di omimi. N'agbanyeghị na enwere ike ịme mkparịta ụka ụfọdụ gbasara nke a. Ọzọkwa, echere m, anyị ga-ekwukwa banyere nke a na mmemme a.

Ọ dị mkpa ịghọta na, n'ụkpụrụ, usoro dum nke mmekọrịta ịhụnanya na-ejikọta na nwa na mmeputakwa n'ozuzu ya. Nke bụ eziokwu bụ na e nwere mgbagwoju biochemical, physiological n'akụkụ nke ịhụnanya - a n'akụkụ ịhụnanya na mmekọrita nwoke ma ọ bụ nwoke na a sara mbara, ma ọ bụrụ na anyị na-ekwu banyere ụmụ anụmanụ, na a n'akụkụ nke ịhụnanya na-eduzi nwa. . Mgbe a mụrụ nwatakịrị, usoro physiological mgbagwoju anya na-ewere ọnọdụ n'ime ahụ nwanyị nke na-akpali ịhụnanya o nwere n'ebe nwatakịrị nọ. Otú ọ dị, nwanyị na-amalite ịhụ nwatakịrị n'anya nke ukwuu, ọbụna mgbe ọ nọ n'afọ (na site na izu mbụ nke ime ime, nne na nwa na-enwe mmekọrịta chiri anya). A naghị atụ anya nna ahụ ịhụ nwa ahụ n'anya na ọkwa physiological, ịhụnanya ya na-etolite na usoro nke kọntaktị na nwa ọhụrụ. Ọ ghaghị ilekọta nwatakịrị ahụ ma soro ya na-ekwurịta okwu mgbe niile, mgbe ahụ, ọ bụ naanị mmetụta nke mmasị na nwa ahụ na-abịa ma guzobe ịhụnanya.

Ndị Japan amawo kemgbe ọtụtụ narị afọ na njikọ dị n'etiti nne na nwa na-etolite n'afọ. Nke a bụ ihe osise ochie nke Japan nke na-egosi iwu nke nzikọrịta ozi n'etiti nwanyị dị ime na nwatakịrị nọ n'afọ. Na-akụziri ya otú ọ ga-esi kụziere ya ihe ma mee ka ọ mara ụkpụrụ omume ọma ọbụna tupu a mụọ ya. Dị ka o kwesịrị ịdị, a naghị enyekwa nna nke a. Ma ọ bụrụ na nna na-esote nwunye ya, bụ onye dị ime, ma na-enyere ya aka, mgbe ahụ, e guzobere ụfọdụ ụdị ihu igwe dị mma maka nwa ahụ ebe a.

Ya mere, usoro ịhụnanya a dum, ọ bụghị mmekọahụ, kama ịhụnanya, jikọtara ya na nkwado nke ọbụbụenyi na-adịgide adịgide, nke kwụsiri ike n'etiti nwanyị na nwoke. Ịhụnanya abụghị, n'ezie, na-enweghị ekworo, n'ihi na, n'ụkpụrụ, ọ dịghị ịhụnanya na-enweghị mmegide, ọ dịghị ịhụnanya na-enweghị asọmpi n'etiti ndị nnọchianya nke otu nwoke na nwanyị maka onye òtù ọlụlụ ha. Nke a bụ ikpe maka ọtụtụ ụdị anụmanụ. Na Bitstrup hụrụ otu ihe ahụ n'otu n'ime ihe nkiri ya. Onye gị na ya na-emekọ ihe na-adọrọ mmasị karị ma ọ bụrụ na ọ na-amasị ndị òtù ndị ọzọ nke otu nwoke na nwanyị gị. Ka anyị kwuo na nwoke na-agba nwaanyị n'ụlọikpe ma jụ ya. Ma ozugbo ọ hụrụ na nwoke a aghọwo ihe na-amasị ụmụ nwanyị ndị ọzọ, ọ na-agba ọsọ ngwa ngwa n'ọgụ maka onye na-enwe mmasị jụrụ. Gịnị kpatara? Nke a bụ akụkọ dị aghụghọ. N'ezie, enwere nkọwa sayensị maka nke a. N'ihi na n'ime echiche nke nhọrọ mmekọahụ na nhọrọ nke usoro mmekọahụ, nwoke na nwanyị, e nwere otu ihe atụ nke onye ga-ahọrọ onye ọlụlụ bara uru nye ndị ọzọ (n'ụzọ doro anya na o nwere àgwà bara uru nke ndị nnọchiteanya ndị ọzọ nke ụdị a na-achụ. ).

Alexander Gordon: Ya bụ, ndị ọzọ họpụtara.

ML Butovskaya: Ee, ụkpụrụ bụ nke a: họrọ onye na-amasị ọtụtụ ndị otu nwoke ma ọ bụ nwanyị ibe gị, n'ihi na a pụrụ ịdabere na ya karị. Ọfọn, n'ezie (m malitelarị ikwu banyere nke a), malite na Australopithecus, e nwere usoro nke ụfọdụ mmasị na njikọ n'etiti ndị ikom na ndị inyom, ma e nwekwara nkesa nke ọrụ. Na nkesa nke ọrụ nwekwara akụkụ ụfọdụ metụtara ịhụnanya. N'ihi na e nwere ezinụlọ, e nwere nkewa nke ọrụ: nwanyị na-elekọta ụmụaka mgbe nile, n'ihi na ọ na-ebu nwa a, ọ na-etinye obere oge n'èzí ụlọ ya ma ọ bụ ebe obibi na-adịgide adịgide, ọ na-etinye aka na nchịkọta. Nwoke ahụ bụ dinta, nwoke na-ebubata anụ ụlọ.

Ọ bụ ezie na ebe a ọnọdụ na ịchụ nta adịghị nnọọ mfe, n'ihi na e nwere ajụjụ: gịnị mere o ji eweta anụ a? N'ọtụtụ obodo ndị na-achụ dinta, ụmụ nwanyị bụ ndị na-akpa nri n'ezie. Ha na-eweta mgbọrọgwụ, obere anụmanụ ha na-ejide. Ụmụ nwoke na-aga ịchụ nta bute anụ. Ndị otu dinta niile na-eme ya dị ka ụdị mmeri. N'ezie, ọ bụrụ na anyị na-echigharịkwuru anyị nso ndị ikwu - chimpanzees, anyị ga-ahụ na n'ebe ahụ kwa, ndị ikom na-emekarị na-enweta anụ na-enweta ọ bụghị nanị n'ihi na ọ bụ a tọrọ ụtọ morsel, ma ha na-enweta ya iji dọta ụmụ nwanyị. Ụmụ nwanyị na-arịọ anụ a, ụmụ nwoke na-enwetakwa ụmụ nwanyị na-enwe mmekọahụ ugbu a maka mgbanwe anụ a. Ya mere, ajụjụ nke ihe mere mmadụ ji mara ịchụ nta adịghị mfe na ọ bụghị otú banal. Ikekwe ọ bụ ụdị ngosi ngosi iji dọta ụmụ nwanyị ma guzobe ụfọdụ ụdị mmekọrịta siri ike na ụmụ nwanyị kpọmkwem, ya bụ, na ụmụ nwanyị prehistoric.

Alexander Gordon: Uzo esi aga obi nwanyi bu site na afo ya.

ML Butovskaya: Ee, anyị na-eji na-ekwu na ụzọ nwoke si n'obi bụ site n'afọ ya, ma n'ezie, nwaanyị kwa, site na afọ ya na ụmụ ya. O yikarịrị, ụmụaka, nke mbụ, ọ bụ ezie na ya, n'ihi na ọ bụrụ na ọ pụghị ibu nwa ebu n'afọ site na agụụ, mgbe ahụ, a gaghị enwe ụmụaka.

Ma n'ihi gịnị, n'ezie, e ji chọkọta ụzọ abụọ mgbe nile? N'ihi na ọtụtụ anụmanụ na-enweghị na-adịgide adịgide ụzọ abụọ, nnukwu apes (chimpanzees, bonobos). Ya mere, a chọrọ ha n'ihi na mmadụ na-agbatị ogologo oge nke enweghị enyemaka nke nwa ọhụrụ. N'ihe metụtara ọnọdụ kwụ ọtọ, ịmụ nwa na-esiwanye ike, n'ihi na isi nke nwa ebu n'afọ na-agafe n'ọwa ọmụmụ nke nwanyị nwere nnukwu nsogbu. Ihe ndị a niile metụtara ọnọdụ kwụ ọtọ. N'ozuzu, bipedalism wetara anyị ọtụtụ uru, mmadụ wee ghọọ mmadụ, ma eleghị anya n'ihi na o guzoro n'ụkwụ abụọ, mgbanwe ndị ọzọ niile wee na-abawanye. Na ihe mgbagwoju anya na nsogbu ndị metụtara ije ije ziri ezi, ndị a bụ: spines na-arịa ọrịa, onye ọ bụla na-ata ahụhụ site na radiculitis, nkwụsị nke vertebrae; na, n'ezie, ịmụ nwa. N'ihi na ọ na-adịkarịghị eme na, sịnụ, nwanyị chimpanzee ma ọ bụ nwanyị orangutan enweghị ike ịmụ nwa, mana ọtụtụ mgbe nke a na-eme mmadụ, kpọmkwem n'ihi na isi nwa, ya bụ, nwa ahụ, buru ibu, na n'ozuzu ya. usoro ịmụ nwa bụ n'ezie na-egbu mgbu na ogologo usoro.

Ya mere, a na-amụ nwatakịrị n'ụzọ zuru oke, ọ pụghị ọbụna ịrapara nwanyị n'ụzọ, sị, chimpanzee amụrụ ọhụrụ na-arapara nne ya. Ya mere, mmadụ ga-elekọta nwanyị, onye ga-anọrịrị nso, ọ ga-abụrịrị nwoke, ọ ga-ekekọta nwoke a n'onwe ya n'ụzọ ụfọdụ. Olee otú ọ ga-esi kee ya? Naanị ịhụnanya, n'ihi na ọ dịghị onye nwere ike iji ike ma ọ bụ ọrụ kekọta onye ọ bụla. Ọtụtụ ndị ọkà mmụta banyere mmadụ kweere na ndị oge ochie amaghị ebe ụmụaka si bịa, ọ dịghịkwa onye nwere mmasị n'ezi nna. N'ezie, iji mee ihe n'ụzọ na-agbanwe agbanwe, ọ dịghị mkpa ma ọlị ịmara ihe kpatara otu omume. Ụmụ anụmanụ na-eme ihe nke ọma n'ọnọdụ ndị kasị sie ike, na omume ha abụghị onye ogbugbo site na nsụhọ.

Echere m na evolushọn kere usoro kwụsiri ike n'ụdị ịhụnanya ndụ a, nke mere ka njikọ nwoke na nwanyị na-enwe mgbe niile, otu nwoke nwere otu nwanyị ma ọ bụ nwoke nwere ọtụtụ ụmụ nwanyị, ma ọ bụ ọtụtụ ụmụ nwoke nwere otu nwanyị, anyị ga-ekwu maka nke a. obere oge ka e mesịrị. Ma eziokwu ka dị. N'ebe ụmụaka pụtara, a ghaghị inwe ụdị njikọ na-adịgide adịgide, di na nwunye ma ọ bụ ọtụtụ ndị nwere otu mmekọahụ na nwoke na nwanyị ọzọ, ya bụ, na nwoke na nwanyị, n'ihi na a ghaghị ilekọta nwatakịrị ahụ. Na nke a na-anọgide na ụdị postulate, nke a kwadoro site na nhọrọ maka ọtụtụ nde afọ. Nke a, n'ezie, bụ otu n'ime ahịrị ndị na-ekwe nkwa na-enye mmadụ ohere ịlanarị ma dị ndụ. Na ọnọdụ a ka dịgidere ruo taa. Na ogologo oge nkekọ dị n'etiti nwoke na nwanyị e jide n'aka na ọ bụghị nanị na evolushọn ahọrọ nwoke na nwanyị bụ ndị họọrọ ibe ha, kamakwa site n'àgwà nke nwoke na nwanyị mmekọahụ.

Onye ọ bụla maara na enwere oge mgbụsị akwụkwọ, sịnụ, na mgbada, ma ọ bụ oge ọmụmụ na frogs. Ọtụtụ primates, ma ọ dịkarịa ala nnukwu apes, enweghị oge ọmụmụ, ha na-enwe ike ịmụba n'afọ niile. Nke a bụ nzọụkwụ mbụ n'ọnọdụ mere ka o kwe omume ịhụ na ọ na-adịgide adịgide n'ịhụnanya. N'ihi na ebe a enwere njikọ ịhụnanya na mmekọahụ n'otu usoro dị n'otu. N'ihi na, sịnụ, na otu geese isi awọ, e nwere ọdịiche dị n'etiti ịhụnanya na mmekọahụ. Ndị na-emekọ ihe n’alụmdi na nwunye, bụ́ ihe a na-akpọ mkpu mmeri, na-asọpụrụ ibe ha. A na-ejikọta ha ma na-anọkọ oge niile na ibe ha, ma e nwere nanị otu oge ọmụmụ kwa afọ, ha na-enwekwa mmekọahụ nanị n'oge a. Enwe, dị ka ụmụ mmadụ, na-enwe ike ịmụ nwa n'afọ niile, na-enwe mmekọahụ n'ime afọ, ọ bụghị nanị mgbe nwanyị na-anabata ya. N'ezie, n'ọnọdụ ụfọdụ, dịka ọmụmaatụ, a na-akọwa ya maka bonobos (pygmy chimpanzees), ha nwere ike ịlụ ma na-ekpori ndụ, ọbụna n'èzí oge ime nwanyị. Ya bụ, n'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọdịdị na-enye aka nke mmekọahụ na mmekọrịta a na mmasị na kọntaktị mgbe nile n'etiti nwoke na nwanyị.

Ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, biko fremu na-esote. Ugbu a, anyị ga-ahụ, na nke a dị ezigbo mkpa, na ọ bụghị naanị omume nwoke na nwanyị gbanwere, n'otu n'otu, ma ọdịdị ha gbanwere, n'ihi na, n'ụkpụrụ, ọ bụ naanị nwanyị na-etolite ara na hips. Nnukwu apes, nke dị anyị nso na morphology ha, n'ụkpụrụ, enweghị ara, ọbụlagodi mgbe ha na-enye nwa ọhụrụ ara. Maka ụmụ nwoke, nke a bụ ihe mgbaàmà dị mkpa, ihe mgbaàmà na-adọrọ adọrọ. Ma nke a bụ ihe e kere site na evolushọn, mgbe e guzobere mmadụ, mgbe ọ gbanweelarị ụzọ ndụ nke ụkwụ abụọ. Mmepe nke ara nwanyị mere ka nwanyị mara mma na-adịgide adịgide nye nwoke ahụ. N'èzí oge nke nnabata ọ dịghị obere mma karịa na oge nke nnabata.

Foto na-esote, ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume. Ekwesiri ikwu banyere njirimara nke morphology nwoke na physiology. Nke bụ eziokwu bụ na na ụfọdụ parameters, ihe atụ, size nke testicles, nwoke, ụkpụrụ, na-abịakwute enwe ndị na-eduga a polygamous ndụ, ihe atụ, gorillas. Otú ọ dị, ndị ikom nwere a pụtara ogologo amụ, ọ n'ozuzu enweghị analogues tụnyere ndị ọzọ nnukwu apes. Ma ebe a bụ ihe omimi ọzọ. Ọ ga-adị mfe ikwuwapụta mmadụ dị ka nwanyị lụrụ nwanyị nke, n'oge mmalite nke ọbụna akụkọ ihe mere eme ya, nwere mmasị ibi ndụ ndị nwanyị.

Ma ihe ndị na-adịghị otú ahụ dị mfe, n'ihi na nke a ogologo amụ na akpọ ikike nke nwoke spam na-asọmpi, na-egbu ndị nọ n'ọrụ spam nke a rival na nwanyi genital tract, dịcha na-egosi na e nwere ọnọdụ na usoro evolushọn, na ha mere. Ọtụtụ mgbe ọtụtụ ugboro ugboro ma na otu nwanyị site na ọtụtụ ụmụ nwoke. N'okwu a, nwoke meriri (ịghọ nna) bụ onye spam ya na-arụsi ọrụ ike ma nwee ike igbu spam nke onye na-ama ya ma wepụ spam a n'ime akụkụ ahụ nwanyị. Yabụ na enwere ụdị nha anya ebe a.

Nke bụ eziokwu bụ na n'ime ọha ndị ọgbara ọhụrụ, n'ụzọ nkịtị, ọ bụghị na ụlọ ọrụ mmepụta ihe, ma tupu ụlọ ọrụ mmepụta ihe, ọnọdụ dị otú ahụ na ihe dị ka 83% nke omenala niile bụ omenala nke a na-ekwe ka ịlụ karịa otu nwanyị, na ịlụ karịa otu nwanyị, ebe enwere ọtụtụ ụmụ nwanyị. na otu nwoke. Ọnọdụ dị otú ahụ, ọ ga-adị ka, na-ekwu maka usoro mmalite, ikekwe ọ ka mma, nke nwoke nwere ọtụtụ ndị mmekọ na-adịgide adịgide. Otú ọ dị, e nwere akụkụ nke ọha mmadụ na otu nwanyị dị (16%), nke a bụ n'ezie ọha mmadụ dị ka Russian anyị na ọ bụla Western obodo. Mana enwerekwa obere pasentị nke ọha mmadụ, ihe dịka 0,5 pasent nke obodo niile ama ama, ebe a na-eme polyandry. Na n'ebe ahụ anyị na-ekwu maka eziokwu ahụ bụ na e nwere njikọ n'etiti otu nwanyị na ọtụtụ ndị ikom. Nke a na-eme n'ọnọdụ ndị siri ike, mgbe gburugburu ebe obibi dara ogbenye, na ọtụtụ mgbe, ndị ikom ole na ole a bụ ụmụnne, ma nke a bụ ọnọdụ dị iche.

Otú ọ dị, achọrọ m igosi na mmadụ nwere mmasị na ụdị njikọ dị iche iche. Na ọ na-esi n'otu ụdị njikọ gaa na nke ọzọ n'ụzọ dị mfe, ihe niile dabere na ọnọdụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ọnọdụ akụ na ụba na gburugburu ebe obibi na-emeri n'okwu a. Ya mere, ndị na-agbalị ịjụ ndị ọkà mmụta sayensị ajụjụ ahụ ga-abụ ihe na-ezighị ezi: gịnị bụ usoro mbụ nke mmekọahụ n'etiti nwoke na nwanyị n'oge mmalite nke evolushọn? M na-agba mbọ ikwu na, dịcha, ọ dịkwa iche iche, dabere na ọnọdụ gburugburu ebe obibi. Mmadụ bụ eluigwe na ala, ọ bụkwa eluigwe na ala, na ndabere a, ọ nwere ike ịmepụta ụdị usoro mmekọrịta mmadụ na ibe ya na ụdị mmekọrịta dị iche iche nke alụmdi na nwunye.

Otú ọ dị, achọrọ m ịsị na e nwere ọdịiche dị na nhọrọ nke ndị mmekọ na àgwà nke mmekọahụ, na ogo ịhụnanya na nwoke na nwanyị. Ọ bụ ezie na, n'ezie, dabere na ụkpụrụ ndekọ ọnụ ọgụgụ, ọnụ ọgụgụ nke ndị mmekọ maka ma ndị nwoke ma ndị nwanyị na-adị iche mgbe niile, a na-achọpụta na ọnụ ọgụgụ ụfọdụ nke pasent kachasị elu nke ndị ikom nwere ọtụtụ ndị mmekọ mmekọahụ karịa ndị inyom na-enwe ọganihu na nke a. n'ihe gbasara ọnụọgụgụ ndị mmekọ nwoke na nwanyị. N’ezie, ụfọdụ ndị ikom nọ n’obodo a na-anapụkarị ndị ha na ha na-enwe mmekọahụ, ebe ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị inyom nile na-abanye n’alụmdi na nwunye. Ya mere, ebe a na usoro bụ nnọọ enweghị mgbagwoju anya na hà.

Alexander Gordon: Otu ihe niile, nke ọzọ ọ dịghị.

ML Butovskaya: N'ihi ya, asọmpi ahụ, ya mere ọdịiche dị na atụmatụ nke mmekọrịta mmekọahụ n'etiti nwoke na nwanyị. N'ihi na ndị ikom, n'ezie, na ndị inyom bụ ngwaahịa nke nhọrọ mmekọahụ, nke ugbu a, n'eziokwu, anyị kwesịrị ikwu banyere ịhụnanya. Nhọrọ mmekọ nwoke na nwanyị abụghị kpọmkwem otu nhọrọ okike, na ọtụtụ mgbe ọ na-ebute ụfọdụ àgwà ndị na-adịghị agbanwe agbanwe maka ndụ onye ọ bụla. Anyị niile na-eche ọdụ nku, ogologo nku nnụnụ nke paradaịs nke na-egbochi ndị nwe ha ife efe. Ọ ga-adị ka enweghị isi, mana nke bụ eziokwu bụ na enwere asọmpi zoro ezo n'etiti ụmụ nwoke. Ha anaghị alụ ọgụ megide ibe ha, na-asọ mpi maka ụmụ nwanyị, mana ha na-asọ mpi nke ọma, ebe ụmụ nwanyị na-ahọrọ mmekọahụ.

Ị nwere ike ịjụ ihe ihe a niile gbasara mmadụ, n'ihi na anyị niile na-eche na ndụ kwa ụbọchị ihe ụmụ nwoke na-ahọrọ. N'ezie, ụmụ nwanyị na-ahọrọ. Ya mere, n'ụkpụrụ, nhọrọ mmekọahụ n'ụdị a, nke m na-ekwu ugbu a, dịkwa mkpa iji kọwaa ihe ngosi nke nguzobe nke na-adịgide adịgide, nke siri ike na ụmụ mmadụ.

Otú ọ dị, onye na-amalite ịhọrọ na onye na-amalite ịsọ mpi jikọtara ya na ihe a na-akpọ oke ọrụ mmekọahụ. Usoro mmekọahụ na-arụ ọrụ bụ ọnọdụ na-ejighị n'aka, ọ bụ usoro na-agbanwe dabere na ihe na-eme na ọha mmadụ. Mgbe ụfọdụ, a na-enwe ọtụtụ ụmụ nwanyị karịa ụmụ nwoke. M, ọ dị mwute ikwu, ga-ekwu na usoro a na-ahụkarị maka Russia, ọ bụ ụdị nke mbụ Soviet Union nakwa, n'ihi na anyị funahụrụ ọtụtụ ndị ikom n'oge agha. Ya mere, asọmpi dị n'etiti ụmụ nwanyị maka ụmụ nwoke na ọnọdụ a dị elu karịa na mba ndị ahụ na-efunahụ ụmụ nwoke. N'ọtụtụ mba ma ọ bụ na-adịchaghị jụụ, ebe enweghị agha, ọtụtụ mgbe, karịsịa na omenala ọdịnala, oke dị na-akwado ụmụ nwoke. Ma mgbe ahụ asọmpi dị n'etiti ụmụ nwoke dị elu. Usoro a bụ ihe a na-ahụkarị maka obodo ọdịnala dị ka mba Arab East, dị ka China na Japan.

Ma ọbụna ebe a, ndị a niile ọnọdụ na-akpali site na omenala, dị ka nke ha na-agba nkịtị mgbe niile ịchịkwa mmekọahụ ruru na ọha mmadụ site wuru n'aka, ya bụ, igbu ụmụ ọhụrụ. Ha na-egbu ụmụ ọhụrụ, sị, na China, India. Ha gburu ọ bụghị naanị ụmụ ọhụrụ ọ bụla, kama ọ bụ naanị ụmụ agbọghọ. Ya mere, ọ tụgharịrị na a na-enwekarị ụmụ nwoke na ọha mmadụ, asọmpi dị n'etiti ha dị elu. Na obodo ọdịnala, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nwanyị ọ bụla na-achọta onye ọlụlụ, ọ bụrụgodị na ọ dị njọ na ọ dị ala, mana ọ bụghị nwoke ọ bụla na-enweta ohere ịlụ nwunye. Na ohere iji nweta di ma ọ bụ nwunye na-enweta naanị ndị pụtara ìhè maka nkà ha ma ọ bụ ndị nwere ike inye ya ego. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, onye nwere ike hụ na ndụ na ọdịmma nke nwunye ya na ụmụ ya.

Ugbu a, achọrọ m ikwu na, na ụkpụrụ, enwere njikọ dị n'etiti nhọrọ nke ndị mmekọ dabere na ụkpụrụ nke ntụkwasị obi na ụkpụrụ nke ụfọdụ àgwà ndị ọzọ. Àgwà ndị ọzọ a bụ ọdịdị, nke a bụ ahụike na ụfọdụ ihe onwunwe, sịnụ, nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, dịka ọmụmaatụ, nkwụsi ike nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, nke na-enye gị ohere ịdị ndụ ebe enwere ọrịa siri ike, dịka ọmụmaatụ, na nje ma ọ bụ ọrịa. Ya mere, na ụkpụrụ, a na-enweta ọnọdụ nke ụmụ nwanyị ma ọ bụ nwanyị, ọ bụrụ na anyị na-ekwu banyere ụmụ anụmanụ, nwere ike ịhọrọ ndị mmekọ ha, na-eduzi ụkpụrụ dị iche iche. Ọ bụrụ na anyị na-ekwu maka ịhọrọ onye ọlụlụ na-adịgide adịgide, mgbe ahụ, nke mbụ, ha ga-ahọrọ "ezigbo nna" bụ ndị ga-elekọta ụmụaka, na-elekọta nwanyị ma tinye ego na ụmụaka na ụmụ nwanyị. Ọ bụrụ na anyị na-ekwu maka mmekọrịta dị mkpirikpi, ọtụtụ mgbe, ha ga-adabere na "ezigbo mkpụrụ ndụ ihe nketa", ha ga-ahọrọ ndị ikom bụ ndị na-ebu mkpụrụ ndụ ihe nketa ndị ahụ nwere ike ime ka ụmụ nwanyị a dị mma ma dị ike. Ụmụ ndị ikom dị otú ahụ ga-abụ ndị na-agba ọsọ na-aga nke ọma iji nweta, n'aka nke ya, ezi nwunye. Ụmụ nwanyị ga-enwekwa ahụ́ ike ma gbasie ike ma nwee ike ịmụ ụmụ nke ọma.

Nkọwa ọzọ na-achọsi ike. Kedu otu esi ahọpụta ndị mmekọ gị? Ndị mmekọ kwesịrị ịdị ka ibe ha ka ọ ga-adị iche? A na-ekwukarị na ndị mmekọ yiri nke ahụ. Ha yitere n'ezie n'ịdị elu, na ọgụgụ isi, n'ihe gbasara ọgụgụ isi. Ma ajụjụ a bụ, myirịta, dịka ọmụmaatụ, n'ọdịdị, ma ọ bụ nso nso na ndị ikwu, n'ihi na mgbe ụfọdụ ọ na-eme na n'ọdịnala ụfọdụ, alụmdi na nwunye n'etiti ụmụ nwanne nke abụọ ma ọ bụ ọbụna ụmụ nwanne mbụ na-emeri? Ya mere, nke bụ eziokwu bụ na, n'ụkpụrụ, evolushọn na-eduzi nhọrọ ya iji hụ na ihe a na-akpọ heterozygosity nke ụmụ ga-emeri. Na heterozygosity nwere ike ime naanị mgbe ndị mmekọ dị iche iche, na, karịa ihe niile, dị iche iche na ihe a na-akpọ mgbagwoju anya histocompatibility. N'ihi na ọ bụ kpọmkwem heterozygosity na-enye ohere ọgbọ ndị na-esote ịlanarị ma kwụsie ike, dị njikere maka mwakpo nke nje dị iche iche.

Alexander Gordon: Dị ka phenotype na-enye echiche nke otú onye gị na ya na-emekọ ihe si dị iche na gị.

ML Butovskaya: Echere m, ka esi ama ya, ka esi amata ya?

Alexander Gordon: A sị ka e kwuwe, naanị ụzọ isi mata ọdịiche dị n'etiti onye dị nso na genotype site na nke dị anya bụ phenotype, ya bụ, otú o si dị. Enwere m ntutu isi na-acha odo odo, o nwere ntutu gbara ọchịchịrị, na ihe ndị ọzọ.

ML Butovskaya: Ee, n'ezie i kwuru eziokwu.

Alexander Gordon: Ma enwere ụkpụrụ nhọrọ dị otú ahụ?

ML Butovskaya: Ee, enwere ụfọdụ ụkpụrụ nhọrọ. Ma ụkpụrụ nke nhọrọ bụ nnọọ otu ihe ahụ dị ka ị na-ekwu, n'ihi na ọ bụrụ na nke a ọha mmadụ bụ homogeneous, sịnụ, otu omenala, ihe atụ, Chinese, mgbe ahụ, ebe n'ozuzu ìhè na ọchịchịrị. Agba ntutu dị ihe dịka otu. Ma e nwere ndị ọzọ njirisi - a thinner imi, ma ọ bụ a hooked imi, a wider ihu. Ma ọ bụ, dịka ọmụmaatụ, ntị - nnukwu ma ọ bụ obere.

Ụkpụrụ bụ na e nwere ụfọdụ njirisi maka nhọrọ nke ọdịdị, anyị ga-ekwu banyere nke a obere oge, nke na-enye gị ohere ịhọrọ ndị mmekọ a. Ụfọdụ ndị mmekọ ga-adọrọ mmasị karịa ndị ọzọ. Na, n'ụzọ jọgburu onwe ya, mmasị a na-agụnye akara ngosi niile, gụnyere isi. Ruo ogologo oge, a kwenyere na mmadụ adịghị emeghachi omume ma ọlị na mgbaàmà isi ísì. Ma n'ihe gbasara ịhụnanya na mmasị, ebe a, mmetụta anyị na-esi ísì na-arụ ọrụ yana n'ọtụtụ anụmanụ. Anyị na-ahọrọkarị onye na-esi ísì ụtọ. Ma anyị amaghị nke a, n'ihi na, na ụkpụrụ, nghọta nke pheromones bụ nnọọ aghụghọ ihe na-aghọta na ụbụrụ anyị, ma mmadụ adịghị aghọta na ọ na-anụ nke a isi. A na-ahụ pheromones mmekọahụ na nwoke na nwanyị. N'ihi ya, ha na-agbanwe cyclically na ndị inyom, na ebe a na ọ na-dị nnọọ gosiri otú experimentally ọ ga-ekwe omume iji chọpụta isi nke onye mara mma. Ndị ọrụ ibe m bụ ndị Ọstria mere nnwale ndị a. Foto a na-egosi otú ụmụ agbọghọ si atụ mmasi ísì ụtọ nke ndị ikom dị iche iche. Ọ na-apụta na ndị ikom na-esi ísì ụtọ karịa ụmụ nwanyị na-adọrọkwa mma n'ọdịdị.

Alexander Gordon: Ya bụ, mgbe ahụ, e gosiri ya ndị ikom a, ma ọ ga-emerịrị?

ML Butovskaya: Ee Ee. Nke ahụ bụ, n'eziokwu, na-esi ísì ụtọ nke anụ ahụ, nke dị elu na-adọrọ mmasị n'èzí, njikọ ahụ kpọmkwem. Ọzọkwa, ọ na-esiwanye ike n'oge nwanyị nọ n'oge ovulation, mgbe ọ ga-abụ na a tụrụ ime. Ya bụ, n'ezie, anyị kwesịrị ịsị na e nwere usoro evolushọn rụpụtara, na usoro a na-aga n'ihu na-arụsi ọrụ ike n'ime ụmụ mmadụ, ma anyị chọrọ ya ma ọ bụ na anyị achọghị. Ma n'oge ugbu a, n'ezie, e nwere mmebi nke usoro okike nke ihe ndị metụtara iji ọgwụ mgbochi. N'ihi na mgbe a na-ewere ọgwụ mgbochi afọ, nwanyị na-enwe nsogbu, ọ na-amalite ịghọta ọtụtụ ihe dị iche na ihe okike zubere maka ya. Ma, site n'ụzọ, nke ọzọ ga-abụkwa eziokwu, n'ihi na ndị ikom na-aghọta na nwanyị na-adọrọ mmasị karị, n'agbanyeghị ọdịdị ya, mgbe ọ nọ n'oge ovulation.

Alexander Gordon: Mgbe ihe mejupụtara ya nke pheromones gbanwere.

ML Butovskaya: Ee. Nke bụ eziokwu bụ na ndị ikom nwere ike ọ gaghị ama nke a - o yiri ka nwanyị anaghị adọrọ mmasị kpamkpam, ọ ga-adịkwa ka ọ dịghị mgbe ha lebara ya anya, ma na mberede, nwoke na-eche na ọ malitere inwe mmasị na ya n'ụzọ mmekọahụ. O yikarịrị ka nke a na-eme gburugburu oge ovulation ya. Ma site n'iji ọgwụ mgbochi eme ihe, a na-agbaji anwansi pheromone a, na capulins (nke a na-akpọ pheromones nwanyị) adịghị emepụta n'ọtụtụ na n'ụdị dị mkpa iji mara mma. Ya mere, ọ na-apụta na ọgwụ mgbochi ọnụ n'ozuzu na-emebi usoro okike na nke okike nke mmasị n'etiti nwoke na nwanyị, bụ nke e mepụtara kemgbe ọtụtụ nde afọ.

Alexander Gordon: Nwoke ọ na-eche na ọ bụ nwanyị aga?

ML Butovskaya: O doro anya na ee. N'ozuzu, ihe niile bụ iji hụ na nwoke na-ahapụ nwa, nke mere na ọ ga-ahọrọ ndị mmekọ na-adọrọ mmasị karị. Na onye kacha mma? Nke mbụ, e nwere njirisi nke nwoke na-akọwa ụmụ nwanyị dị ka mma - ndị ikom niile ga-ekwu na nwanyị a mara mma.

Na ebe a, dị ka ụdị ọkọlọtọ, enwere m ike ịkpọ ihe atụ abụọ, nke anyị ga-ekwu ugbu a. Nke a bụ Vertinskaya, na nke a bụ Lanovoy, n'ihi na ha kwekọrọ na ụfọdụ ụkpụrụ nke mmadụ nwere ike ikpebi njirimara njirimara nke ịma mma nke nwoke na nwanyị ihu. Maka ụmụ nwoke, agbà square na-adọrọ adọrọ, dị ka a na-ahụ n'ezie na Lanovoy, dị ike, nke a na-akọwa nke ọma na nke ọma, na-agbapụta agbapụta, ọnụ dị warara ma kama obosara nke egbugbere ọnụ dị warara, na imi na-apụta. Nke a bụ profaịlụ iji gosi ya. Nkuanya dị ala ma kwụ ọtọ kwụ ọtọ, obere anya, na ọkpụkpụ cheek agbawapụtara nke ọma.

Maka ụmụ nwanyị, profaịlụ ihu na-adọrọ adọrọ bụ ihe dị iche iche, n'ihi na ebe a, anyị na-ekwu maka ahịrị gbara okirikiri, contours dị nro, egbugbere ọnụ zuru oke na anya buru ibu. Ma, n'ezie, banyere convex, nwa ọhụrụ ọkpọiso, a ubé akpọ triangular agba. N'omenala niile, ụkpụrụ ndị a nke ịma mma nwoke na nwanyị ka dịgidere, n'agbanyeghị ma ha bụ ndị Africa ma ọ bụ Mongoloids. Ihe a niile bụ ezigbo ihe eji achọ mma.

N'ebe a ka egosiri ọtụtụ eserese nwoke na nwanyị, ma Mongoloids na Europiods. Ejiri kọmpụta mee ka a na-eme ka nwanyị na ime ka nwoke nwee ihu. Ọ tụgharịrị na mgbe nwanyị nọ n'oge oke ovulation, ọ na-amasịkarị ihu nwoke. N'ime oge ndị ọzọ nke okirikiri, ọ na-enwe mmasị karịa ihu nwoke nwere nwanyị.

Ya mere, ajụjụ banyere onye nwanyị na-ahọrọ na ụdị ihu nwoke na-amasị ya, n'ụkpụrụ, a ga-etinye ya dị ka nke a: mgbe, n'oge oge nke okirikiri ọ na-amasị ha? N'ihi na e nwere ụfọdụ ihe dị iche ebe a, na ihe dị iche na-adịghị efu, n'ihi na ọ bụrụ na anyị na-ekwu banyere ndị na-ebu nke ezi mkpụrụ ndụ ihe nketa, mgbe ahụ, dịcha, anyị kwesịrị ịhọrọ a ọzọ nwoke ihu. Ọ bụrụ na anyị na-ekwu maka ịhọrọ ezigbo nna, na n'ime ọha mmadụ nke oge a, nke a yikarịrị ka ọ dị mkpa, mgbe ahụ, n'ọnọdụ a, ị ga-ahọrọ onye nwere àgwà ndị ọzọ nke nwanyị, n'ihi na, ọ ga-abụ na ọ ga-adị mma, onye a pụrụ ịdabere na ya, na-elekọta nna.

Ugbu a banyere eziokwu ahụ bụ na e nwere symmetry nke ihu. Ihu nwere ọkwa dị ala nke asymmetry na-agbanwe agbanwe na-adọrọ mmasị ma ndị nwoke ma ndị nwanyị. Ya mere, na ụkpụrụ, e nwere otu ihe ọzọ na evolushọn họrọ ezigbo nwoke na nwanyị oyiyi. Dị ka echiche nwere ike ịbịaru nso, ihu nwoke, nke na-enwechaghị mgbanwe asymmetries, na-adọrọ mmasị karịa ụmụ nwanyị.

Anaghị m ekwu banyere psychological ndakọrịta ugbu a, nke a dị ezigbo mkpa, ma ndị mmadụ ekwesịghị iyi onye ọ bụla ọzọ, na ndị mmadụ kwesịrị inwe ụfọdụ ibiere nke kwekọrọ na ụfọdụ stereotype na-enye ihe na-egosi na ihe ịrịba ama nke mma na ọmụmụ ahụkarị nke ha mmekọahụ. N'ihi na maka evolushọn ọ dịghị mkpa nke ukwuu otú ndị toro eto nwere ọgụgụ isi si dị, ma ọ dị mkpa ma ha hapụrụ ụmụ ma ọ bụ na ha ahapụghị. N'ihi na ụdị nke na-akwụsị ịhapụ ụmụ na-anwụ anwụ. Enwere ụfọdụ njirisi ebighi ebi nke ịma mma.

Anyị na-ekwu maka ihu, ma e nwekwara njirisi maka ịma mma nke ahụ nwanyị. Ma ọ masịrị anyị ma ọ bụ na ọ masịghị anyị, ụfọdụ n'ime njirisi ndị a ka kwụsiri ike, site na ọha oge ochie ruo na ọha ụlọ ọrụ gachara. Nke a bụ otu n'ime ndị inyom ndị a na ọnụ ọgụgụ dị warara na úkwù gbara gburugburu, nke bụ ụkpụrụ nke ịma mma na Middle Ages, na na Renaissance, na, ya mere, n'oge anyị. Onye ọ bụla ga-asị na, ee, ọ mara mma. Na e nwere ọnụ ọgụgụ nwoke ndị a na-ewerekwa dị mma (ubu sara mbara, warara hips). N'ọtụtụ oge, àgwà kachasị mkpa nke uwe ụmụ nwanyị bụ eriri na-emesi ike n'úkwù. Na maka ndị ikom, n'otu n'otu, ubu sara mbara na warara dị warara, dị ka a na-ahụ na ihe ọkpụkpụ Renaissance a, na-anọgide na-adọrọ mmasị taa, nke a na-egosipụta na ejiji nke oge a.

Kedu ihe na-eme? Anyị nwere ike ikwu na ezigbo onyinyo nke, sịnụ, nwanyị ọnụ ọgụgụ na-anọgide na-adịgide adịgide na narị afọ? Ka ọ̀ bụ ọha mmadụ ndị na-emepụta ihe na-emepụta ihe n'ezie na-esi na mgbọrọgwụ ya pụta, na evolushọn adịghịzi arụ ọrụ n'ime ọha anyị nke na ọbụna ihe ịrịba ama ndị e ji evolushọn kpọrọ ihe ma chekwaa kemgbe ọtụtụ nde afọ akwụsịla ichebe ugbu a? Ka anyị lee anya. Ebe ọ bụ na ị bụ nwoke, m na-atụ aro ka ị jiri profaịlụ ndị a tụnyere, n'eziokwu, ọnụ ọgụgụ nwanyị ma kwuo nke n'ime ọnụ ọgụgụ ndị a yiri ka ọ kacha mma.

Alexander Gordon: N'ime otu ọ bụla?

ML Butovskaya: Mba, họrọ naanị otu.

Alexander Gordon: Ahụrụ m atọ. Oleekwa ole n'ezie?

ML Butovskaya: Ee, e nwere ahịrị atọ n'ime ha, 4 na nke ọ bụla.

Alexander Gordon: Kedu ka ị ga-esi mehie na nhọrọ…

ML Butovskaya: Bia, bia.

Alexander Gordon: Echere m na ahịrị nke abụọ bụ A.

ML Butovskaya: Ezigbo mma. Ị mere dị ka onye ọkọlọtọ, ihe niile dị n'usoro na uto gị, evolushọn adabereghị na gị, ọ nọgidere na-eme ihe. N'ezie, nke a bụ naanị ọnụ ọgụgụ nwanyị kachasị mma. Ya bụ, na-agafeghị oke, ma na-enwe ezigbo úkwù-na-hip ruru, warara n'úkwù na pụtara obosara hips. N'ebe a, achọrọ m ịṅa ntị n'otu nkọwa: n'ihi mgbasa ozi na-aga n'ihu mgbe niile na ndị nta akụkọ, nchụso mgbe nile nke ezigbo ihe a na-akpọ ọnụ ọgụgụ dị gịrịgịrị, ndị inyom malitere ịgbagọ echiche nke ihe ọ pụtara ịdị mma. Ya mere, ndị inyom kwenyere na ọnụ ọgụgụ a ka mma.

Ya bụ, ihe ka ọtụtụ n'ime ndị ikom ọdịda anyanwụ na-ahọrọ ọnụ ọgụgụ nke ị họọrọ, nke a. Ọtụtụ ụmụ nwanyị Western, yana nke anyị, ebe anyị mere nyocha dị otú ahụ, họrọ ọnụ ọgụgụ a. Ha na-achọ ka ọ dị gịrịgịrị karịa ka ụmụ nwoke. Nke ahụ bụ, n'eziokwu, ha na-egwu egwuregwu nke, n'ụkpụrụ, nwere mmetụta ọjọọ n'ahụ onwe ha. Nwanyị dị gịrịgịrị gabiga ókè na-enwe nsogbu ịmụ nwa.

Ugbu a ọnụ ọgụgụ nwoke. Na ebe a, n'echiche gị, olee ọnụ ọgụgụ kachasị mma? N'ezie, ị bụghị nwanyị, mana site n'echiche nke nwoke.

Alexander Gordon: N'ebe a, m ga-esi na-abụghị nke ọzọ, were ya na ọnụ ọgụgụ na-adịghị yiri m n'ụzọ ọ bụla, na-ekpebi. Echere m na ọ kwesịrị ịbụ nwoke nke atọ n'ahịrị nke abụọ, mba.

ML Butovskaya: Ee, ma ebe a ị bụ eziokwu. Maka ma ndị inyom ma ndị nwoke, nke a bụ nhọrọ kacha mma. Ma ugbu a, m ga-ajụ maka foto na-esote. Nke bụ eziokwu bụ na n'otu oge Tatyana Tolstaya dere a magburu onwe akụkọ «90-60-90». O ji ọchị dee ya dị ka mgbe niile. Ebe ọ bụkwa na ọ na-emekarị njem n'Ebe Ọdịda Anyanwụ, o doro anya na ọ na-anụ mgbe nile banyere echiche evolushọn nke oge a, ọ pụghịkwa imeghachi omume n'ihe na-eme n'ụzọ nke ya.

N'ezie, e nwere ụfọdụ ụdị kwụsiri ike, ma ọ bụrụ na-amasị gị, ọla edo ruru. Oke kacha mma n'úkwù-to-hip maka ụmụ nwanyị bụ ihe dịka 0,68-0,7. Nke a bụ a kpere nwaanyị ọnụ ọgụgụ, na nke a ruru abụghị ihe na-abaghị uru ụtụ maka ejiji, n'ihi na ọ na-ekwu na nwaanyị a metabolism na endocrinology bụ iji, na nwaanyị a bụ nwata na ike ịmụ nwa na-amụ ezi nwa. Site n'oke úkwù ruo n'úkwù, ọkwa estrogen ya kwekọrọ n'usoro ọ na-adị maka inweta ụmụ.

Ma ndị ikom, ha nwere kpọmkwem ihe dị iche iche ratio, n'ihi na a ike nwoke kwesịrị inwe a ruru nke banyere 0,9. Ọ bụrụ na ụmụ nwanyị na oke nke ukwu na hips na-atụgharị gaa n'akụkụ nwoke, mgbe ahụ anyị na-ekwu maka eziokwu ahụ bụ na ọ na-ewute metabolism ya na ọnụ ọgụgụ nke homonụ nwoke na-abawanye. Ya bụ, n'ezie, nke a na-egosi na ọ nwere ụdị ọrịa endocrinological siri ike, ma ọ bụ na o meela agadi ma na-abịaru nso nso nso a. Dị ka o kwesịrị ịdị, n'ebe ahụ, n'oge mmalite nke evolushọn anyị, ọ dịghị onye na-agakwuru ndị dọkịta, e nweghị endocrinology, ụmụ nwoke aghaghịkwa iji ọdịdị mara onye ha kwesịrị imeso na onye ha na ha ga-emekọrịta ihe na-adịgide adịgide. Amabeghị afọ ndụ ndụ. Nature nyere ụfọdụ pointer. Otu nwanyị ahụ nke nwere 0,68-0,7, ọ bụ onye mmekọ nwoke na nwanyị kachasị mma, ị nwere ike ịmepụta njikọ na ya. Tụkwasị na nke ahụ, o doro anya na ọ dịghị ime. Ya mere, ọ dịghị ihe ize ndụ na nwoke a ga-elekọta nwa onye ọzọ.

Mana oke n'úkwù ruo n'úkwù a na-anọgide na-adịgide adịgide? Ma ọ bụrụ na mgbe niile na West ha na-ekwu na ihe na-agbanwe na stereotype nke ịma mma, mgbe ahụ gịnị na-agbanwe? Ndị ọrụ nyocha ahụ mere ọrụ a, ndị America, otu Sinkha, nyochara ụfọdụ paramita ọkọlọtọ nke ahụ Miss America, malite na 20s na njedebe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụbọchị anyị, ndị a bụ 90s. Ọ tụgharịrị na arọ ahụ nke ụmụ nwanyị ndị a na-agbanwe agbanwe, ọ dara. Miss America, dị ka ị pụrụ ịhụ, na-adị gịrịgịrị. Ma oke nke ukwu na hips agbanweghị. Ọ kwụsiri ike. Ejiji enweghị ike n'elu ebe nsọ nke mmalite okike mmadụ.

Anyị na-ekwu maka eziokwu ahụ bụ na ara bụkwa ihe na-adọrọ adọrọ, ma n'ụkpụrụ e nwere ụfọdụ echiche na ụmụ nwanyị buxom n'oge ụfọdụ mara mma, n'oge ndị ọzọ na-adọrọ mmasị na ụmụ nwanyị dị afọ iri na ụma. Ọ bụ n'ezie. Ọ na-egosi naanị nha nke ukwu ruo n'úkwù, malite na 901 wee mechie na afọ 81st. Anyị nwere ike ịga n'ihu na ya, n'ihi na n'ụbọchị anyị ọ kwụsiri ike.

Ya mere, ọ na-apụta na, n'ụkpụrụ, n'oge oge ụfọdụ cataclysms, nrụgide, nhazigharị gburugburu ebe obibi, ụnwụ nri, buxom, nwanyị buxom bịara na ejiji. Ozugbo nkwụsi ike, mgbake akụ na ụba na uto mere, ụmụ nwanyị akpụkpọ anụ nwere obere ara malitere itinye aka. Ọ bụ ezie na úkwù-na-hip ruru, dị ka ọ dị, m na-echetara gị ọzọ, nọgidere na ọkọlọtọ. Ọzọ oge nke nsogbu, agha na ụdị nsogbu niile na nri, ọzọ a plump nwaanyị na-abịa na ejiji. Nke a, n'ezie, dabere na akwụkwọ akụkọ ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ, dị ka ị pụrụ ịhụ, ọ dịghị nyocha ebe a maka Russia. Ma ebe ọ bụ na 60s, nke a bụ ugbua a oge nke hippies na, n'ozuzu, zuru ezu ọganihu na ọganihu na ọha mmadụ, a afọ iri na ụma nwaanyị ọzọ na-abịa n'ime ejiji, dị ka ama top nlereanya Twiggy, onye nwere fọrọ nke nta ọ dịghị ara, na ọ na-aghọ n'ezie mkpa. . Na oge a na-aga n'ihu taa.

Alexander Gordon: Na enwere ezigbo njikọ n'etiti ikike inye nri na nha ara.

ML Butovskaya: Mba, mba, isi ihe niile bụ na enweghị njikọ dị otú ahụ. Oke nke bust na n'úkwù anaghị enye ozi ọ bụla, ma e wezụga otu. Ọ na-apụta na n'ọtụtụ obodo ebe enwere nsogbu na nri na-edozi ahụ, ụmụ nwanyị mara abụba na-amasị ya, mgbe ahụ, agba agba, dịka nkọwa nke ịma mma, ga-ebuli elu ma weere ya dị mma.

Alexander Gordon: N'ihi na e nwere ụfọdụ idobere.

ML Butovskaya: N'ihi na nkwụnye abụba na-agbakọta ọ bụghị naanị na agba. Ọ bụrụ na e nyere ọha mmadụ n'ụzọ zuru ezu, dị ka ọha America nke oge a ma ọ bụ, sịnụ, ọha German taa, mgbe ahụ enwere mgbanwe maka mmasị maka ndị mmekọ dị nro. Ma ọ bụghị oke mkpa. N'ihi na, sịnụ, ndị dị otú ahụ ọnọdụ, nke e gosiri na fim «Soldier Jane», mgbe ọ, tinyere nwoke, gbalịrị mezue niile ihe aga-eme na furu efu a otutu ibu, na-eduga n'eziokwu na mkpa ọkọnọ nke abụba. na-efunahụ (ọ kwesịrị ịbụ ma ọ dịkarịa ala pasent 18 n'ime ahụ ndị inyom), nke na-ejigide okirikiri ụmụ nwanyị nkịtị. Ọ bụrụ na oke abụba na-aghọ otu ihe dị na ụmụ nwoke, mgbe ahụ nwanyị dị otú ahụ na-efunahụ ikike ịmụ nwa ya. Ya mere, ebe a ọdịdị na-ahụkwa na nwanyị enweghị mmasị na mkpa ya. Ikekwe nke a bụ ụdị ọgwụ mgbochi megide ụdị ọgbara ọhụrụ ndị dị otú ahụ, mgbe nwanyị na-agbalịsi ike ịkwụsị oke ibu. Ihe niile chọrọ nha.

Mgbe niile ahụ nwanyị bụ ihe na-egosi ịma mma. Ya mere, ọtụtụ omenala na-elezi anya iji wepụ ahụ a n'anya kpamkpam, ọ dịghịkwa adị ka ụdị ihe na-achọsi ike maka ụmụ nwoke. Omenala ndị ahụ, n'ụkpụrụ, na-achịkwa mmekọ nwoke na nwanyị kpamkpam, bụ ndị kacha nwee ihe ịga nke ọma na nke a, na akụkụ nke omenala Muslim bụ ihe atụ nke a. Ha kpuchiri nwanyị ahụ ọ bụghị naanị ihu ya, ma ahụ ya dum na hoodie, enweghị ọdịdị ya, ka ọ ghara ịhụ nke a nke oke n'úkwù na hips. Ọtụtụ mgbe ọbụna aka na-ekpuchi.

Mana n'ụkpụrụ, ekwularị m na enwere njirisi dị iche iche maka ịma mma maka nwoke na nwanyị. Mmasị mmekọahụ nke nwanyị nwere njikọ siri ike na nnabata, na ikike ịmụ ụmụ. Nke a ga-ekwe omume naanị ruo afọ ụfọdụ. Maka ụmụ nwoke, njirimara a adịghị. Ya mere, evolushọn gbara n'aka na ndị nwoke na ndị inyom na-ahọrọ ndị ha na ha na-emekọ ihe dị ka usoro afọ dị iche iche si dị. Ya bụ, a maara na n'ọtụtụ omenala, a na-egosi ya ebe a, ụmụ nwanyị na-amasị ndị nwoke na-eto eto karịa ha. Na ndị ikom na omenala niile, na-enweghị isi, dị ka ụmụ nwanyị ndị tọrọ ha. Ọzọkwa, ka ndị ọzọ, sịnụ, omenala e ji nke a selectivity kwupụta polygyny, otú ahụ ka ọ ga-abụ na nwoke ga-eto eto na nwunye karịa onwe ya. Nke ahụ bụ, anyị na-ekwu maka eziokwu ahụ bụ na njirimara na-eduga bụ ihe a na-akpọ akụ na ụba: onye ọgaranya nwere ọtụtụ nwunye, ndị nwunye ya, dịka iwu, dị obere.

Usoro ọzọ, nke dịkwa iche maka ndị ikom na ndị inyom mgbe ị na-ahọrọ ndị mmekọ, na, ya mere, anyị nwere ike ọbụna ikwu banyere nke a dị ka njirimara ịhụnanya, bụ amaghị nwoke. Na ụkpụrụ, n'ọdịnala niile, na-enweghị ihe dị ole na ole, dị ka, dịka ọmụmaatụ, ndị China, a na-achọ amaghị nwoke ma ọ bụ nwanyị n'aka ụmụ nwanyị, mana nke a achọghị n'aka nwoke ma ọlị. Ọbụna ọtụtụ ndị inyom na-ekwu na ha na-amasị ndị ikom nwere ahụmahụ mmekọahụ gara aga. Ọnọdụ a bụ ọkọlọtọ. Gịnị mere ụkpụrụ abụọ dị otú ahụ?

Evolushọn na-akwado ụkpụrụ abụọ ahụ, n'ihi na nwoke na-ahọrọ nwanyị nke nwere ndị mmekọ tupu ya enwee ohere ịnweta nwa na-agaghị abụ nwa nke ya, ma ọ ga-elekọta ya. N'ihi na, na ụkpụrụ, nwanyị ọ bụla maara ebe nwa nke ya nọ, ma nwoke enweghị ike ijide n'aka na ọ bụ nna, ọ gwụla ma o mere nyocha DNA. Na ọdịdị na-elekọtakwa nke ahụ. Dị ka nleba anya na-egosi, ihe ka ọtụtụ n'ụmụ ọhụrụ n'oge ha ka dị ọhụrụ, ihe dị ka ọnwa mbụ ha mụrụ, na-adị ka ndị nna ha. Mgbe ahụ, ọnọdụ ahụ nwere ike gbanwee, nwatakịrị ahụ nwere ike ịdị ka nne, mgbe ahụ nna, mgbe ahụ nna nna, ma na oge mbụ nke ọmụmụ ya, ọ na-egosipụtakarị ihe yiri nna ya.

Kedu ihe ọzọ na-amasị gị? Ọfọn, ndammana, ụmụ nwanyị na-amasị ndị ọgaranya. Ụmụ nwanyị na-amasịkwa ụmụ nwoke. Ị mara, ha na-ekwu «mma na-mma na ọgaranya karịa ogbenye na-arịa ọrịa. Dị ka trite dị ka ọ nwere ike iyi, nke a kwekọrọ na ụfọdụ echiche ethological. N'ụkpụrụ, n'ezie, ihe ndị ọzọ nhata, anyị na-ekwu okwu banyere eziokwu ahụ bụ na nwanyị (nke a bụ otú okike si kee ya, nne nne anyị dị anya na-esokwa ihe atụ a) kwesịrị inwe mmasị na ndị ikom nwere ike iguzo ọtọ. n'onwe ha, na, ya mere, ha kwesịrị ịdị mma na inwe ọnọdụ mmekọrịta dị elu, nke a ga-enyefe ụmụaka.

Na ụmụ nwoke nwere mmasị na ntorobịa na ịma mma nke ụmụ nwanyị. Ya mere, n'ụkpụrụ, e nwekwara nhọrọ nhọrọ ọkọlọtọ ebe a, ndị ikom ga-enwe mmasị mgbe nile maka ụmụ nwanyị mara mma - njirisi maka nke a dị iche iche, site na isi ísì ruo na profaịlụ na njirimara ọnụ ọgụgụ - na ụmụ nwanyị ga-enwe mmasị mgbe niile na ego. na ntụkwasị obi nke nwoke a.

Ọ bụ ihe na-adọrọ mmasị na ahịrị malitere ịpụta na mgbasa ozi nke oge a, na-elekwasị anya na-egosi na nwoke na-aghọ nna na-ahụ n'anya na nna ukwu nke ụlọ. Nke a kwekọrọ na omume ugbu a n'ihe gbasara ọrụ: ụmụ nwanyị nọ n'Ebe Ọdịda Anyanwụ akwụsịla ịbụ ndị nwunye naanị, ọtụtụ n'ime ha amalitela ịrụ ọrụ. Ya mere, ọ na-emekarị na ezinụlọ nwere ma otu ego, ma ọ bụ ọbụna nwanyị na-enweta karịa. Na mgbasa ozi zara ozugbo na nke a, na-egosi na nwoke nwekwara ike ịbụ nwoke ezinụlọ na-ahụ n'anya, ọ pụkwara inye aka dị ukwuu n'ọrụ ụlọ n'ime ezinụlọ. Na ihe ịrịba ama a nwekwara ike iji dị ka njirimara ịhụnanya na ọha mmadụ nke oge a. N'ihi na ọ na-ekwukwa na onye na-enyere aka n'ọrụ ụlọ hụrụ nwunye ya n'anya.