Calligraphy: ahịrị ndụ

Ọ fọrọ nke nta ka anyị chefuo otu esi eji mkpịsị akwụkwọ dee - ọ ka mma iji pịnye na dezie ederede ọ bụla na kọmputa. Ụdị akwụkwọ ozi na-adịghị ngwa ngwa enweghị ike ịsọ mpi na oyi na enweghị ihu, mana ozi-e bara uru na nke dabara adaba. Ma nka ochie na nke na-adịghị arụ ọrụ nke calligraphy na-enweta ezigbo mmụgharị.

Ịchọrọ ịgbanwe ụda ahụ, kwụsị, na-elekwasị anya na onwe gị, mkpụrụ obi gị, mmetụta nke ime gị? Buru akwụkwọ ịkpọ oku. Ị nwere ike ịtụgharị uche site na ide ahịrị nwere mkpọda zuru oke. Ma ị nwere ike jụ sample. "Ọ bụghị ịgbalịsi ike ịrụ ọrụ nka, kama ịbịaru akwụkwọ ahụ na-enwe ọchịchọ na-enweghị isi - ime ihe ngosi," ka onye na-ese ihe na onye na-akpọ oku Yevgeny Dobrovinsky na-ekwu. "Ọ bụghị nsonaazụ enwetara, mana usoro n'onwe ya dị mkpa."

Calligraphy abụghị naanị “edemede aka mara mma”, ọ bụghị ederede eji nka emebere ya, kama ọ bụ nka na-ejikọta aka nna ukwu na agwa ya, echiche ụwa na ụtọ nka. Dị ka ọ dị na nka ọ bụla, mgbakọ na-achị ebe a. Ebe ọ bụla ederede calligraphic bụ - okpukperechi, nkà ihe ọmụma, uri, isi ihe dị na ya abụghị ihe ọmụma ọdịnaya, kama nchapụta na nkwupụta. Ọ bụ na ndụ kwa ụbọchị ka a na-achọkarị ederede aka ka ọ doo anya ma bụrụ nke a na-edegharị - na calligraphy, ịdị mfe ịgụ ihe dị anya site na ihe kacha mkpa.

Nnukwu onye na-agụ akwụkwọ China Wang Xizhi (303–361) kọwara ọdịiche a n'ụzọ dị otu a: “Otu ederede nkịtị chọrọ ọdịnaya; calligraphy na-akụziri mkpụrụ obi na mmetụta, isi ihe dị na ya bụ ụdị na mmegharị ahụ. "

Nke a bụ eziokwu karịsịa maka ịgụ akwụkwọ ọgụgụ ndị China (a na-ejikwa ya na Japan na Korea) na Arabic, nke, na-enweghị ikwubiga okwu ókè, a pụkwara ịkpọ omume ime mmụọ. Nke a na-emetụta n'ụzọ dị nta na mkpụrụedemede Latịn.

Ndị mọnk n'oge ochie bụ́ ndị depụtaghachiri Bible nwetara nkà dị ukwuu n'ịhazi ihe odide, ma mmepe nke ibipụta akwụkwọ na mmeri nke ịhụ ihe onwunwe n'anya n'ụwa manyere calligraphy n'iji Western eme ihe. Taa, akwụkwọ ọgụgụ Latin na Slavic nke si na ya pụta dị nso na nkà ịchọ mma. “Ọkpụkpọ ihe odide Latin bụ pasent 90 ịma mma na otú e si eme ya,” ka Yevgeny Bakulin, bụ́ onye nkụzi nke ịgụ akwụkwọ ọgụgụ ndị China na Club Culture Tea Culture, na-akọwa. "Ndị China bụ isi ọdịnaya nke ndụ." Maka ndị China, ịghọta "nkà nke ọrịa strok" bụ ụzọ isi nweta amamihe. Na mmepeanya Arabic, "nkà nke akara" dị nsọ kpamkpam: a na-ewere ederede dị ka ụzọ Allah. Ntugharị nke aka onye na-akpọ oku na-ejikọta mmadụ na ihe dị elu, nke Chineke pụtara.

Akwụkwọ ọgụgụ ndị China: ndụ na-ebute ụzọ

Chinese hieroglyphs (nke sitere na Greek hierogliphoi, "ihe odide dị nsọ na nkume") bụ ihe oyiyi schematic, ekele maka echiche banyere ihe na ihe ndị dị ịrịba ama maka mmadụ nke oge a sitere na mgbe ochie. Onye na-akpọ oku nke China anaghị emetụta mkpụrụedemede nkịtị, kama ọ na-eji echiche ndị etinyere n'ime ya. Ya mere, site na ahịrị ndị na-anọchi anya iyi mmiri ozuzo, a na-emepụta hieroglyph "mmiri". Ihe ịrịba ama "mmadụ" na "osisi" ọnụ pụtara "izu ike".

"Tupu idee "achara", ịkwesịrị itolite ya n'ime onwe gị," onye na-ede uri na onye na-agụ akwụkwọ Su Shi (1036-1101) kuziri. A sị ka e kwuwe, nke a bụ nkà na-enweghị sketị na ohere nke mgbazi: mgbalị mbụ ga-abụ nke ikpeazụ n'otu oge ahụ. Nke a bụ ngosipụta kachasị elu nke ike nke oge a. Mmegharị a mụrụ site na ntughari uche, mkpali na itinye uche miri emi.

Ememe nkwadebe na-atụnye aka na imikpu n'ime onwe ya. "M na-ege ntị site n'ịgbasa ink, na-ahọrọ brọsh na akwụkwọ," ka onye na-akpọ oku François Cheng na-ekwu. Dị ka ọ na-eme na omenala ndị China ndị ọzọ, iji na-eme calligraphy, ị ga-enwe mmetụta ka ike dị mkpa chi si aga n'ime ahụ iji fesa ya na mpempe akwụkwọ.

Ọnọdụ nke calligrapher na-enyere aka mmegharị nke ike na-enweghị mgbochi: ụkwụ dị n'ala, ikpere dị ntakịrị iche, ogologo azụ adịghị emetụ n'azụ oche, afọ adịghị adabere na nsọtụ tebụl, na Aka ekpe dina ala nke mpempe akwụkwọ, aka nri na-ejide mkpịsị akwụkwọ ahụ kwụ ọtọ.

N'akwụkwọ ọgụgụ calligraphy "Na ume na-aghọ ihe ịrịba ama"* Francois Chen na-akọwa mmekọrịta dị n'etiti qi, ahụ na ahịrị: "Ọ dị mkpa ijide oge nke nguzozi n'etiti esemokwu na ntụrụndụ, mgbe na-eku ume mmegharị ahụ na-apụta na a. fegharịa site na diaphragm n'elu ubu ruo nkwojiaka wee fepụ n'ọnụ ọnụ ahịhịa : ya mere ngagharị na anụ ahụ nke ahịrị.

Na calligraphy, ọ dị mkpa ka ị ghara ịmepụta ederede mara mma na-enweghị ntụpọ, kama ka ọ na-enwe mmetụta nke ide ihe na iku ume ndụ n'ime mpempe akwụkwọ ọcha. Tupu afọ 30, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe na-agaghị ekwe omume ịghọ onye na-agụ akwụkwọ nwere ahụmahụ. Nke a abụghị "nkà n'ihi nka", kama ụzọ amamihe. Naanị site na afọ 50, ebe mmadụ ruru ntozu okè ime mmụọ, nwere ike ịghọta ihe ọ pụtara. “Site n'ime ya, ị na-emezi uche gị. Ọchịchọ ịkarịrị n'ịgụ akwụkwọ ọgụgụ onye ka gị elu n'ụzọ ime mmụọ agaghị ada ada," Su Shi na-akụzi.

Ihe odide Arabic: mara ume

Ka anyị si na hieroglyphs gaa na mkpụrụedemede Arabic, gbanwee brush ka ọ bụrụ kalam (pen pen), Taoism gaa Islam. Ọ bụ ezie na akwụkwọ akụkọ Arabic malitere tupu ọbịbịa nke onye amụma, ọ bụ ya mere na ọ na-eto eto site na mgbasa nke Koran. N’ihi ịjụ ihe oyiyi ọ bụla nke Chineke dị ka ụdị ikpere arụsị, ihe odide Akwụkwọ Nsọ e ji aka dee aghọọla ihe a na-ahụ anya, na-arụ ọrụ nke onye na-emekọrịta ihe n’etiti Chineke na ndị mmadụ, ụdị nke mmadụ si aghọta ihe dị nsọ. Surah The Clot (1-5) na-ekwu, sị: “Gụọ n’aha Onye-nwe gị… Onye nyere amamihe nke ahịhịa amị. Nyere mmadụ ihe ọmụma banyere ihe ọ na-amaghị.

Calligraphy bụ ọmarịcha ụlọ akwụkwọ nke nrubeisi, ebe a na-ewere ụkpụrụ nke nrube isi nye uche nke Allah, ya mere a na-ewere Okwu Chineke n'akwụkwọ ozi. Ịmụ nkà a bụ usoro dị ogologo ma sie ike. N'afọ mbụ, ụmụ akwụkwọ anaghị emetụ kalam aka, ma na-ekiri naanị onye nkụzi. Mgbe ahụ, n'ime ọnwa ole na ole, ha na-emepụta "alif", nke ya na leta anyị bụ "a", nke bụ mmanya kwụ ọtọ. Ogologo ya na-eje ozi dị ka ihe ndabere maka ịmepụta oke, na-enweghị nke ide ederede bụ ihe a na-apụghị ichetụ n'echiche.

mkpụrụedemede Arabic bụ naanị mkpụrụedemede iri abụọ na asatọ. Ọpụrụiche nke ọkpụkpọ oku Arab dị n'ọtụtụ ederede ederede, ma ọ bụ ụdị. Ruo narị afọ nke 28, ụdị geometric "Kufi", nke a nakweere maka ide sura nke Koran, na-achị. “naskh” na cursive “rika” na-ewu ewu ugbu a.

Hassan Massoudy, onye Europe a ma ama na-agụ akwụkwọ akụkọ na-akọwa, sị: “Nzọụkwụ nke mbụ bụ ịmụta ijide nuances dị n'ime, nke a na-adịghị ahụ anya, mmegharị ahụ zoro ezo n'ihe odide ahụ. Ahụ dum na-etinye aka na ịmepụta ederede. Ma ike iku ume bụ ihe kachasị mkpa: onye na-akpọ oku agaghị ekwe ka ọ na-eku ume ruo mgbe o mezuru akwụkwọ ozi ma ọ bụ mechaa akara ahụ. Kalam, nke a na-ejide obliquely, kwesịrị ijikọta aka na aka, ghọọ ihe na-aga n'ihu. A na-akpọ ya otú - "asụsụ nke aka", na maka inwe ya na-achọ ike na n'otu oge ahụ mgbanwe nke aka.

Tupu iji ederede nke Koran na-arụ ọrụ ma ọ bụ ọrụ uri, onye na-akpọ oku na-ejupụta ọdịnaya ya. Ọ na-amụta ihe odide ahụ site n'obi, tupu ya ewee mkpịsị akwụkwọ ahụ, na-ewepụta ohere dị n'akụkụ ya, na-enweta mmetụta na "ihe niile dị gburugburu apụọla n'anya," ka Massoudi na-ekwu. "Ọ na-etinye uche, na-eche onwe ya n'ime oghere oghere. Mmụọ nsọ Chineke na-ejide ya mgbe ọ hụrụ onwe ya n'etiti: n'oge a na-eleta ya site na nghọta, ahụ na-aghọ ihe na-abaghị uru, aka na-ebuli elu n'efu, ọ na-enwekwa ike itinye ihe ọ pụtara kpugheere ya n'akwụkwọ ozi ahụ.