Mgbaàmà nke jaundice

Ewezuga nsonaazụ mma ya, mgbanwe nke agba nke integuments (akpụkpọ ahụ na akpụkpọ anụ mucous) enweghị nsonaazụ pathological. Dabere na ihe kpatara jaundice, ihe ịrịba ama ndị ọzọ nwere ike jikọta, ikekwe na-eme ka o kwe omume ịhazi nchoputa ahụ: mgbu afọ, ahụ ọkụ, itching, ike ọgwụgwụ, mgbu nkwonkwo, wdg.

Bilirubin efu, yabụ na-enwebeghị “conjugated” na imeju, na-egbu egbu maka ụbụrụ. N'ime ụmụ amụrụ ọhụrụ, nchikota ya nke ukwuu nwere ike bụrụ ihe na-emerụ ahụ maka ụbụrụ ma chọọ ọgwụgwọ ngwa ngwa.

Kedu ihe kpatara ya?

Ewezuga nsi nke bilirubin n'efu maka ụbụrụ (neurotoxicity), n'ọtụtụ ikpe, ihe kpatara jaundice na-ekpebi prognosis, benign ma ọ bụ siri ike dabere na ikpe ahụ. N'otu aka ahụ, ọgwụgwọ dị iche dabere na mmalite nke jaundice. Ya mere, nchoputa ahụ dị mkpa. Iji mee nchọpụta a, ndị dọkịta na-eji nyocha ụlọ ọgwụ nke mbụ, nyocha ọbara na ultrasound nke afọ. Nchọgharị ndị ọzọ nwere ike ịdị mkpa: CT scan, MRI, cholangiography, endoscopy, biopsy, wdg.

Ebe ọ bụ na jaundice bụ ihe mgbaàmà na ọ bụghị ọrịa, ọ naghị efe efe.

N'ezie, enwere ụdị jaundice abụọ dị iche iche:

• Ọ nwere ike ịbụ mmụba nke bilirubin n'efu
• Ma ọ bụ ọ nwere ike jikọta bilirubin.

N'okwu nke mbụ, n'oge mmụba nke bilirubin n'efu, ngafe ahụ nwere ike jikọta ya na mmụba nke mkpụrụ ndụ ọbara uhie (hemolysis) ma ọ bụ njikọ na-adịghị mma nke bilirubin na imeju. Ọnọdụ mbụ na-ebutekarị anaemia (dobe na ọkwa hemoglobin) ma nwee ike ịkọwa ọrịa ọbara, ma ọ bụ ọrịa, ihe kpatara ọgwụ ọjọọ, mmebi immunological, wdg.

N'ihe gbasara jaundice n'ihi mmụba nke bilirubin jikọtara ọnụ, jaundice na-ejikọtakarị na ọrịa mkpụrụ ndụ ihe nketa (ọrịa Gilbert) na-eme ka njikọ nke bilirubin ezughị ezu. Ọrịa Gilbert a ma ọ bụ ọrịa Gilbert adịghị mma n'ọtụtụ ikpe.

N'okwu nke abụọ, mgbe ọ bụ oke nke bilirubin conjugated, a na-abawanye mkpochapụ na mmamịrị nke na-ewere agba gbara ọchịchịrị jikọtara ya na mwepu nke stool. Enwere ike iche ụdị ihe abụọ kpatara ya. Nke mbụ, mmebi imeju (hepatitis, cirrhosis, parasitosis, wdg) ma ọ bụ ihe mgbochi na bile ducts. Ebe a  na-egbochi mkpochapụ bilirubin. Na nke ikpeazụ a, anyị na-achọkarị mgbako, na-egbochi akụkụ ahụ, maka etuto mpaghara na-eme ka ọnya bile…

Ihe pụrụ iche nke jaundice na ụmụ ọhụrụ

N'ime nwa amụrụ ọhụrụ, e nwere ọtụtụ ihe na-akpata jaundice bụ kpọmkwem oge ndụ a.

Imeju anaghị eto mgbe ụfọdụ iji jikọta bilirubin. Otú ọ dị, nke ikpeazụ na-abawanye nke ukwuu n'ihi na nwa amụrụ ọhụrụ aghaghị 'ịgbanwe' hemoglobin nwa ebu n'afọ maka ụdị okenye, nke na-akpata mbibi nke ọtụtụ mkpụrụ ndụ ọbara uhie n'ime obere oge, ihe omume nke nwere ike ịbụ ihe kpatara jaundice.

A pụkwara ịhụ jaundice dị na mmiri ara nne na ụmụ ọhụrụ na-enye ara.

Enweghị ndakọrịta ọbara n'etiti nwa ebu n'afọ na nne ya nwere ike kpatara mbibi nke mkpụrụ ndụ ọbara uhie na ya mere maka mkpokọta bilirubin siri ike. Nke a bụ ikpe mgbe nne bụ Rh negative na nwa ya bụ Rh positive. Nne ahụ na-enwetakwa ihe na-akpata Rhesus n'afọ nwa ya wee mee ọgwụ mgbochi na-esi na placenta ga-ebibi mkpụrụ ndụ ọbara uhie nke nwa ọhụrụ. Ọ bụrụhaala na amụghị nwa ahụ, a na-ewepụ bilirubin site na placenta, ma, mgbe a mụsịrị nwa, nchịkọta ya na-akpata jaundice.

Ewezuga ihe ndị ọzọ metụtara ọrịa a mụrụ, nnukwu hematomas nke nwere ike ime n'oge a na-amụ nwa nwekwara ike ịhapụ ọtụtụ hemoglobin ya mere. n'ikpeazụ bilirubin.

Ọgwụgwọ maka jaundice

Mgbochi jaundice agaghị ekwe omume n'ọnọdụ niile. Ka o sina dị, ịkpachara anya na-enye ohere ka enwere oke ihe kpatara ụfọdụ.

Nke a bụ usoro ndị nwere ike igbochi mmalite nke ọrịa ndị nwere ike ibute jaundice: 

• Ịṅụ mmanya na-abaghị uru,
• Were ọgwụ mgbochi ọrịa ịba ọcha n'anya B ma ọ bụ A,
• Nwee mmekọahụ nke ọma,
• Kwanyere iwu ịdị ọcha ugwu na mba ndị nọ n'ihe ize ndụ nke mbufe ọrịa by Food,
• Zere ibu ọnụ ma ọ bụ ịkpọ nkụ ma ọ bụrụ na ị nwere ọrịa Gilbert.

Ọgwụgwọ jaundice bụ nke kpatara ya: 

• Mgbe ụfọdụ, ọ dịghị njikwa dị mkpa: nke a bụ ikpe na-eketa ọrịa Gilbert, nke nwere ike ime ka flare-ups nke jaundice na-emekarị adịghị njọ, karịsịa n'oge a oge nke ibu ọnụ ma ọ bụ akpịrị ịkpọ nkụ.
• N'ọnọdụ ndị ọzọ, mkpebi nke ihe kpatara ya na-eduga na nke jaundice (ịba ọcha n'anya, resorption nke hematomas, wdg).
• N'ime jaundice nke mmiri ara ehi nke nne, kpo oku nke ikpeazụ ruo 60 Celsius C, ma ọ bụ na-atụgharị na usoro, na-edozi ọnọdụ ahụ.
• Na jaundice nke "physiological" nke nwa amụrụ ọhụrụ, ikpughe ìhè na-acha anụnụ anụnụ na-eme ka ikpochapụ bilirubin dị mfe. Mgbe ụfọdụ, ihe a ezughị ezu ma, n'ihi ihe ize ndụ nke akwara ozi, ọ dị mkpa ịme exsanguino- mmịnye ọbara (ọbara nwa ọhụrụ na-agbanwe ma dochie ya na mmịnye ọbara). - N'ọnọdụ ndị ọzọ, a chọrọ ịwa ahụ (nkume, etuto ahụ), ma ọ bụ nchịkwa nke ọgwụ ụfọdụ (ọrịa, ọrịa ọbara, ọrịa cancer).