N'ime ezinụlọ nke ndị mmadụ na-egbu egbu, ana m arịọ maka ndị na-eme ihe ike! Ọ na-esiri ike ịkọwa n'ihi na jupụtara na esemokwu, ndị na-eme ihe ike na-egbu ndị ọzọ. Kedu ka ndị na-eme ihe ike si akpa àgwà? Kedu ihe bụ mmegide iwe ọkụ na-ezo? Kedu ihe a ga-eme na omume enweghị ike iwe? Azịza ya.

Okwu ahụ bụ "passive-aggressive" bụ onye American dibịa afa, Colonel Menninger chepụtara n'oge Agha Ụwa nke Abụọ. Ọ chọpụtara na ụfọdụ ndị agha jụrụ irube isi n’iwu ahụ, ma ha egosighị ya n’okwu ọnụ ma ọ bụ n’iwe. Kama nke ahụ, ha gosipụtara omume na-adịghị mma iji nweta ozi ha: mweghachi, ịda mbà n'obi, adịghị arụ ọrụ ... Ndị agha a egosighi na ha dị njikere ịsị "mba" n'ezoghị ọnụ. A na-akpọ nke a nnupụisi nkpuchi. 

Mbụ e depụtara dị ka ọrịa mmadụ na DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), e wepụrụ nsogbu ndị na-eme ihe ike na akwụkwọ ntuziaka na 1994. Ma nke bụ eziokwu bụ na ndị a nwere ike ịbụ mmalite nke isi nsogbu mmekọrịta na-arụ ọrụ, na ihunanya, n'ime ezi-na-ụlọ ma ọ bụ na ọbụbụenyi, dịka ọgbaghara ụdị mmadụ ọ bụla ọzọ. N'ezie, chere onye na-eme ihe ike ihu nke na-asị "ee" mana onye n'ezie na-eche "ee e", anyị amaghị ka anyị ga-esi meghachi omume. N'ịjụ mgbe niile ido onwe ha n'okpuru ndị ọchịchị mana n'ekwughị ya nke ọma, ndị na-eme ihe ike na-akpasu ndị na-akpakọrịta ha iwe na nghọta. Na mgbakwunye na ọjụjụ a ezoro ezo:

• Agọnarị. Ndị na-eme ihe ike anaghị aghọta àgwà ha.
• Ụgha. 
• Iguzogide mgbanwe.
• Mmegide. 
• Mmetụta nke mkpagbu.
• Nkatọ ndị ọzọ.
• Passivity ọha. 

A mụrụ anyị na-enweghị ike ime ihe ike, anyị na-aghọ ya. Anyị aghaghị ịmata ọdịiche dị n'etiti àgwà ndị na-enweghị ike ime ihe ike, nke anyị niile nwere ike ịmalite n'ọnọdụ ụfọdụ, site na ndị na-eme ihe ike na-adịghị mma, bụ ndị na-adịgide adịgide n'ihi na ha na-emebi nsogbu uche miri emi. N'ihi ya, ọtụtụ ihe nwere ike ịkpata iwe iwe:

• Egwu nke esemokwu.
• Ụjọ mgbanwe. Nke a na-etinye iwu ọhụrụ nke ndị na-eme ihe ike ga-edo onwe ha n'okpuru. 
• Enweghị nkwanye ùgwù onwe onye na ntụkwasị obi onwe onye nke na-egosipụta onwe ya na ụbara susceptibility. Site na ebe ọchịchọ agaghị aga n'ọgụ iji zere nkatọ ọ bụla.
• Na-etolite n'ezinụlọ na-enweghị ikike ya mere oke ma ọ bụ megidere ya n'ime ezinụlọ ebe a na-anabataghị ngosipụta nke iwe na nkụda mmụọ, n'ihi nnukwu onye ọchịchị. 
• Paranoia. Mmetụta nke ịbụ ndị ọzọ na-awakpo mgbe nile nwere ike ịkọwa usoro nchekwa a na-eme ihe ike na-adịghị ike.

Ụzọ kacha mma isi soro onye na-eme ihe ike na-emekọrịta ihe bụ iji nnu na-aga… Ka ị na-enwekwu ikike na ịkasi ya ike na ị nọnyere ya, ọ na-erubere ya isi.

N'ebe ọrụ, gbalịa dị ka o kwere mee ka ị ghara iwe iwe ma ọ bụ kpasuo onye gị na ya na-arụkọ ọrụ ike n'ihi na ha, n'adịghị ka gị, ga-esiri ha ike ịnagide ha na nzaghachi agaghị adị njikere ịrụ ọrụ na gị. Maka Christophe André, dibia bekee na onye dere akwụkwọ "M na-eguzogide ndị na-egbu egbu (na pests ndị ọzọ)", Ọ ka mma, ya na ndị na-eme ihe ike, ka"na-asọpụrụ ụdị ndị ahụ mgbe niile, jụọ ya maka mkpebi ọ bụla ma ọ bụ ndụmọdụ ọ bụla". Eziokwu nke inwe mmetụta bara uru ga-enyeghachi ya obi ike onwe ya. Ọzọkwa, kama ikwe ka ọ na-eme mkpesa na nkuku ya, ka mma "gbaa ya ume ka o gosi ihe ọjọọ". Ndị na-eme ihe ike chọrọ mmesi obi ike na ọzụzụ iji gosipụta mkpa ha, iwe na nkụda mmụọ. Otú ọ dị, ekwela ka ọjụjụ ọ jụrụ irube isi chere gị ihu. Na-atụ anya nkwanye ùgwù kacha nta n'aka onye a ma mee ka ha ghọta na omume ime ihe ike ha nwere nsogbu na mmekọrịta ha na ndị ọzọ. Ọtụtụ mgbe, ndị na-eme ihe ike adịghị aghọta na ha nọ, ruo otu ụbọchị, ha ghọtara na ndị ọkachamara, ịhụnanya, enyi ma ọ bụ mmekọrịta ezinụlọ ha na-enwe ọgba aghara nakwa na ha nwere ike inwe ihe jikọrọ ya na ya. ebe ọ bụ na a na-emeghachi otu ụkpụrụ mbibi ahụ na ndụ ha. N'okwu a, enyemaka nke ọkachamara nwere ike ịtụle ma baa uru iji kpochapụ àgwà ndị a na-adịghị mma.