Echiche nwoke na nwanyị: na-eme ka njedebe nke echiche ndị eburu ụzọ chepụta

Mbipụta ikpeazụ nke Manif pour Tous na Sọnde Febụwarị 2 mere ka ọ bụrụ otu n'ime ịnyịnya agha ya: Mba na echiche okike. Ụbọchị ole na ole tupu mgbe ahụ, mkpokọta nke "Ụbọchị nchụpụ n'ụlọ akwụkwọ" nwekwara dị ka ebumnuche a echiche okike kwesiri ịnọ na nzuzo n'azụ ngwaọrụ "ABCD nke nha anya". Anne-Emmanuelle Berger, ọkachamara n'ịrụ ọrụ gbasara nwoke na nwanyị, na-echeta eziokwu ahụ bụ na ọ nweghị echiche mana ọmụmụ banyere ajụjụ ndị a. Nke kachasị, ọ na-ekwusi ike na nyocha a abụghị ebumnuche enweghị mmasị na mmekọahụ kama njikọ dị n'etiti mmekọahụ nke ndu na echiche ọha mmadụ.

– Anyị nwere ike ikwu maka echiche nwoke na nwanyị ma ọ bụ ka anyị ga-ekwu maka ọmụmụ nwoke na nwanyị?

Ọ dịghị ihe dị ka a tiori. Enwere nnukwu ngalaba nyocha sayensị, ọmụmụ nwoke na nwanyị, nke meghere afọ 40 gara aga na mahadum dị na West, nke sitere na bayoloji ruo na nkà ihe ọmụma site na anthropology, sociology, History, Psychology, Sayensị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akwụkwọ, iwu na ndị ọzọ. . Taa, ọmụmụ gbasara nwoke na nwanyị dị na agụmakwụkwọ niile. Ọrụ niile a na-arụ n'ọhịa a abụghị iji chepụta "echiche", ọbụnadị obere A tiori, ma na-eme ka ihe ọmụma na nkọwa nke ngalaba mmekọrịta nke nwanyị na nwoke, nke mmekọrịta dị n'etiti nwoke na nwanyị, na nke mmekọrịta ha. ọgwụgwọ na-ahaghị nhata, n'ofe ọha mmadụ, ụlọ ọrụ, eras, okwu na ederede. Anyị achọpụtala na ọ bụ ihe dị mma, ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu narị afọ na ọkara, ịrụ ọrụ na akụkọ ihe mere eme nke klaasị ọha, iwu ha, esemokwu ha, mgbanwe ha. N'otu aka ahụ, ọ bụ ihe ziri ezi ma baa uru maka nghọta nke ụwa na mmekọrịta dị n'etiti ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke na oge na omenala bụ isiokwu nke nyocha sayensị.

- Gịnị bụ nsogbu ndị a na-arụ ọrụ a?

Ọ bụ ngalaba nyocha nke ukwuu. Anyị na-amalite site n'eziokwu na n'etiti ihe ndị dị ndụ metụtara mmekọahụ (chromosomes, gonads, hormones, anatomi) na ọrụ mmadụ, ọ dịghị mmekọrịta dị mkpa. Enweghị njirimara hormonal, enweghị nkesa nke chromosomes na-ekpebi ụmụ nwanyị maka ọrụ ụlọ na ụmụ nwoke na njikwa nke ọha mmadụ.  Ya mere, dịka ọmụmaatụ, n'ime ọmụmụ nwoke na nwanyị, anyị na-amụ akụkọ ihe mere eme nke nkewa n'etiti ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke ụlọ, echiche ya site n'aka Aristotle, ụzọ o si gosi akụkọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke Western, ma ọ bụrụ na ọ bụghị ụwa, na ihe ndị na-esi na ya pụta. maka ndị inyom na ndị ikom. Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme, ndị ọkà ihe ọmụma, ndị ọkà mmụta sayensị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ na-arụkọ ọrụ ọnụ na ajụjụ a, jikọta data ha na nyocha ha. N'otu aka ahụ, ọ dịghị njikọ dị mkpa n'etiti mmekọahụ nke ndu na nkuchi nke nwanyị ma ọ bụ nwoke ma ọ bụ àgwà ma ọ bụ njirimara, dị ka a na-ahụ n'ọtụtụ ọnọdụ. Onye ọ bụla nwere ihe a na-akpọ "nwanyị" na "oke", n'ụzọ dịgasị iche iche. Psychology nwere ike ikwu ihe banyere ya na, n'ezie, psychoanalysis nwere mmasị na-eweta n'ime egwuregwu nke nwanyị na nwoke na mmetụta na ịhụnanya mmekọrịta ruo ihe karịrị otu narị afọ.

Ụfọdụ na-ekwu na mmalite nke mmegharị a na Simone De Beauvoir's "otu abụghị nwanyị amuru, otu na-aghọ otu". Kedu ihe ị chere?

Mmekọahụ nke abụọ nke Simone de Beauvoir rụrụ ọrụ mmalite na imeghe ngalaba mmụta a na France na United States. Ma echiche Simone de Beauvoir abụghị nke mbụ (anyị na-ahụ usoro ndị yiri ya na Freud kemgbe XNUMXs), ma ọ bụ enweghị mgbagha n'ime ọmụmụ nwoke na nwanyị nke, dị ka mpaghara sayensị ọ bụla, abụghị otu, ma na-ebute n'ọtụtụ arụmụka n'ime. Ọzọkwa, anyị enweghị ike ịghọta ihe ahịrịokwu a pụtara na-abụghị nke gbara ya gburugburu. Beauvoir ekwughị, n'ezie, na a na-amụghị onye "nwanyị", na, n'eziokwu, ọ na-etinye ogologo oge nyocha banyere ihe ndị dị ndụ na anatomical àgwà nke ahụ nwanyị. Ihe ọ na-ekwu bụ na ihe ndị a e ji mara ihe ndị dị ndụ adịghị akọwa ma ọ bụ gosi na ahaghị nhata na ọgwụgwọ ụmụ nwanyị na-eche ihu. N'ezie, mgbalị mbụ iji chepụta ọdịiche dị n'etiti mmekọahụ na okike bụ afọ 60. Ha bụ ndị dọkịta America na-arụ ọrụ na phenomena nke hermaphroditism (eziokwu nke ịbụ ndị a mụrụ na àgwà mmekọahụ nke ma nwoke ma nwanyị) na transsexualism (eziokwu nke a mụrụ nwoke ma ọ bụ nwanyị ma dị ndụ dị ka nke a okike nke diverges si mmekọahụ nke ọmụmụ) nke. nyere echiche izizi na ngalaba a. Ndị dọkịta a abụghị ndị na-agba ọchịchị mgba okpuru ma ọ bụ ndị inyom. Ha malitere site na nyocha ụlọọgwụ na ọ bụchaghị ndakọrịta n'etiti mmekọahụ na okike n'ime mmadụ. Anyị onwe anyị niile na-eme ka ọdịiche dị n'etiti nwoke na nwanyị na nwoke na nwanyị n'ụzọ nkịtị na-enweghị echiche. Mgbe anyị na-ekwu banyere nwa agbọghọ na ọ na-akpa àgwà dị otú ahụ na nkwanye ùgwù dị otú ahụ dị ka nwa nwoke, na nke ọzọ, anyị na-achọpụta n'ụzọ doro anya ọdịiche dị n'etiti mmekọahụ nke onye a na àgwà àgwà ya. Ihe a niile na-egosi na ntinye nke ndakọrịta n'etiti mmekọahụ na nwoke na nwanyị, ma ọ bụ ọbụna na nkesa nke ndị nwoke na nwanyị nwere mmekọahụ n'ime nwoke abụọ, ezughị ezu iji kọwaa mgbagwoju anya mmadụ. Ebe echiche amaghị ama na-enye azịza dị mfe na nke nwere oke, ọmụmụ gbasara nwoke na nwanyị na-enye usoro dị mgbagwoju anya na nke ziri ezi nke ihe ndị a niile. Ọ bụ ọrụ sayensị ka ọ ghara imepụtaghachi echiche.

Enwere ndị na-eme nchọpụta na-akọwa na njirimara nwoke na nwanyị bụ naanị mmekọrịta mmadụ na ibe ya ma anyị na-eche na nke a ugbu a ga-abụ echiche maka njedebe ọrụ na okike?

Enwere ndị nchọpụta na-ajụ echiche ahụ na ihe anyị na-akpọkarị "mmekọahụ" bụ otu nke dabere na njirisi anụ ahụ. N'ezie, mgbe anyị na-ekwu maka "mmekọahụ abụọ" iji kọwaa ụmụ nwanyị na ndị nwoke, anyị na-eme ka a ga-asị na ndị mmadụ na-ebelata onwe ha na àgwà mmekọahụ ha na anyị na-ekwu na àgwà ndị a bụ n'ezie nwetara àgwà mmekọrịta ọha na eze. . Ọ bụ megide mmetụta na mmekọrịta ọha na eze na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke mbelata mkparị a na-eme nchọpụta na-arụ ọrụ. Ha kwenyere n'ụzọ ziri ezi na ihe anyị na-akpọ "ọdịiche mmekọahụ" na-esitekarị n'iche ndị na-enweghị isi na nkà mmụta sayensị. Nke ahụ bụkwa ihe ha na-adọ aka ná ntị megide. Echiche a abụghị n'ezie ịgọnarị na enwere ọdịiche mmekọahụ dị ndụ ma ọ bụ asymmetry physiological na mmeputakwa. Ọ bụ kama ajụjụ nke na-egosi na anyị na-ewere, na anyị ikpe na anyị nkịtị ọgwụgwọ nke ajụjụ ndị a, iche iche jikọtara okike (na ya mere na ọnọdụ nke ndị inyom na ndị ikom na obodo na omenala) maka eke iche.. Ọ bụ ndịiche dị iche iche nke nwoke na nwanyị ka ụfọdụ ndị nchọpụta ga-achọ ịhụ ka ọ ga-apụ n'anya. Ma mkparịta ụka a na-ekpo ọkụ, n'ime ọmụmụ nwoke na nwanyị, na ụzọ usoro ihe ọmụmụ ihe na omenala na-esi emekọrịta ihe, ma ọ bụ mmetụta uche nke na-emepụta n'ime anyị site n'ịtụ egwu dị iche iche nke ahụ, ebe anyị maara na anyị na-achọpụta taa na usoro ihe ọmụmụ ihe n'onwe ya dị mfe. ka mgbanwe.

Kedu ihe neurobiology wetara na-arụ ọrụ na okike? 

Kpọmkwem, na-arụ ọrụ na ụbụrụ na ụbụrụ plasticity, anyị nwere ike igosi, nke mbụ, na ọ dịghị ịrịba ọdịiche dị n'etiti ụbụrụ ndị ikom na ụbụrụ nke ndị inyom, dị otú ahụ na ndị inyom ga-adịghị mma maka ubi dị otú ahụ ma ọ bụ dị otú ahụ nweta, na n'ezie, ruo otu narị afọ, ya mere ebe ọ bụ na ụmụ nwanyị na-enweta ohere agụmakwụkwọ niile, anyị ahụla mgbawa na-enwetụbeghị ụdị ya nke imepụta ha na ngalaba nka na sayensị; na karịa ihe niile anyị na-aga n'ihu na-egosipụta na ọ dịghị àgwà ụbụrụ na-adịghị agbanwe agbanwe.  Ọ bụrụ na omenala mmadụ na-agbanwe mgbe niile, yana ọrụ nwoke na nwanyị, ụbụrụ na-enwekwa ike ịgbanwe. Ụbụrụ na-achịkwa mmeghachi omume nke akụkụ ahụ dum, nke a pụtara na anyị enweghị ike iji naanị ọdịdị ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke mee ihe. A naghị edozi nke ikpeazụ na ngosipụta ya ma ọ naghị ekewa ya na mmekọahụ abụọ. Ọ dịghị ndu determinism n'echiche a.  

Ọ bụ na Vincent Peillon emezighị emezi n'ịkọwa na ọ kwadoghị echiche nwoke na nwanyị nakwa na ABCD enweghị ihe jikọrọ ya na ya?

Okwu mmalite nke Declaration of the Rights of Man and of the Citizen nke 1789 kwuru na iji belata ajọ mbunobi, anyị aghaghị ibelata amaghị ihe. Nke a bụ ihe gbasara ABCD nke nha anya. Sayensị, ihe ọ bụla ọ bụ, na-amalite site n'ịjụ ajụjụ. Ịjụ ajụjụ gbasara stereotypes nwoke na nwanyị ezughị oke, mana ọ bụ nzọụkwụ na ntụzịaka ahụ. Mgbe m nụrụ nwa m nwanyị, nwa akwụkwọ kọleji dị afọ 14, na-eche na mkparị ụmụ nwoke na-agbanwe n'ogige ụlọ akwụkwọ na-echekarị ndị nne (“na-emejọ nne gị” na ụdị ya dị iche iche) ọ bụghịkwa nna, dịka ọmụmaatụ, ma ọ bụ mgbe ndị isi ụlọ akwụkwọ, Iji ghọta ọdịiche dị n'etiti aha nkịtị na aha kwesịrị ekwesị, gwa ụmụ akwụkwọ ha ka ha nye aha "ndị ikom a ma ama",  Ana m agwa onwe m na, ee, enwere ọrụ ị ga-arụ n'ụlọ akwụkwọ, na ị ga-amalite n'isi ụtụtụ. Banyere Vincent Peillon, mmejọ o mehiere bụ ịnakwere echiche ahụ na enwere "echiche nke okike, site n'ikwupụta mmegide ya megide ya. N'ụzọ doro anya, ya onwe ya amaghị ọgaranya na ụdị ọrụ dị iche iche a na-arụ n'ubi a.