ọdịnaya
Akwụkwọ «Okwu Mmalite nke Psychology». Ndị odee - RL Atkinson, RS Atkinson, EE Smith, DJ Boehm, S. Nolen-Hoeksema. N'okpuru nchịkọta akụkọ izugbe nke VP Zinchenko. Mbipụta mba ụwa nke iri na ise, St. Petersburg, Prime Eurosign, 15.
Agbụrụ mmadụ nwere ụgwọ ọrụ ya kachasị ukwuu site n'ikike imepụta, nkwurịta okwu na ime ihe n'echiche dị mgbagwoju anya. Iche echiche gụnyere ọtụtụ ọrụ uche. Anyị na-eche mgbe anyị na-agbalị idozi nsogbu e nyere na klas; anyị na-eche mgbe anyị rọrọ nrọ na-atụ anya ihe omume ndị a na klas. Anyị na-eche mgbe anyị na-ekpebi ihe anyị ga-azụrụ n’ụlọ ahịa ihe nri, mgbe anyị na-eme atụmatụ ezumike, mgbe anyị na-ede akwụkwọ ozi, ma ọ bụ mgbe anyị na-echegbu onwe anyị.:banyere mmekọrịta siri ike.
Echiche na categorization: ihe mgbidi nke iche echiche
Echiche nwere ike hụrụ dị ka «asụsụ nke uche». N'ezie, ihe karịrị otu asụsụ dị otú ahụ ga-ekwe omume. Otu n'ime ụdịdị nke echiche kwekọrọ na eruba nke nkebi ahịrịokwu na anyị «anụ n'uche anyị»; a na-akpọ ya echiche echiche n'ihi na ọ na-egosipụta echiche ma ọ bụ nkwupụta. Ọzọ mode — ihe atụ echiche — kwekọrọ na oyiyi, karịsịa visual, na anyị «ahụ» n'uche anyị. N'ikpeazụ, e nwere eleghị anya a atọ mode — moto echiche, kwekọrọ na a usoro nke «uche mmegharị» (Bruner, Olver, Greenfield et al, 1966). Ọ bụ ezie na a na-akwụ ụgwọ ụfọdụ anya na echiche moto na ụmụaka n'ọmụmụ ihe nkebi nke mmepe nke cognition, nchọpụta banyere iche echiche na ndị okenye lekwasịrị anya karịsịa na ụdị abụọ ndị ọzọ, karịsịa echiche echiche. Lee →
Ntụgharị uche
Mgbe anyị na-eche echiche, a na-ahazi usoro nke echiche. Mgbe ụfọdụ, a na-ekpebi nhazi nke echiche anyị site na nhazi nke ncheta ogologo oge. Dị ka ihe atụ, echiche ịkpọ nna gị, na-eduga n’icheta mkparịta ụka gị na ya nwere n’oge na-adịbeghị anya n’ụlọ gị, bụ́ nke n’aka nke ya na-eduga n’echiche nke ịrụzi ụlọ elu dị n’ụlọ gị. Ma, ọ bụghị naanị ihe e ji ahazi echiche bụ mkpakọrịta ebe nchekwa. Ihe na-adọrọ mmasị bụkwa njirimara nhazi nke ikpe ndị ahụ mgbe anyị na-agbalị ịtụgharị uche. N'ebe a usoro nke echiche na-emekarị n'ụdị ziri ezi, nke otu okwu na-anọchi anya nkwupụta ma ọ bụ nkwubi okwu anyị chọrọ ise. Okwu ndị fọdụrụ bụ ihe ndabere maka nkwuputa a, ma ọ bụ ogige nke nkwubi okwu a. Lee →
Echiche okike
Na mgbakwunye na iche echiche n'ụdị nkwupụta, mmadụ nwekwara ike iche echiche n'ụdị ihe oyiyi, karịsịa ihe oyiyi a na-ahụ anya.
Ọtụtụ n'ime anyị na-eche na akụkụ nke echiche anyị na-eme ihe anya. Ọ na-adịkarị ka anyị na-emepụtaghachi echiche ndị gara aga ma ọ bụ iberibe ha ma na-arụ ọrụ na ha dị ka a ga-asị na ha bụ ezi nghọta. Iji ghọta oge a, gbalịa ịza ajụjụ atọ ndị a:
- Kedu udi ntị nke onye ọzụzụ atụrụ German?
- Kedu akwụkwọ ozi ị ga-enweta ma ọ bụrụ na ị na-atụgharị isi obodo N 90 degrees?
- Window ole nne na nna gị nwere n'ime ụlọ ha?
Na azịza nke mbụ ajụjụ, ọtụtụ ndị na-ekwu na ha na-etolite a visual oyiyi nke German Shepherd isi na «anya» na ntị iji chọpụta ọdịdị ha. Mgbe ịza ajụjụ nke abụọ, ndị mmadụ na-akọ na ha mbụ na-etolite ihe oyiyi nke a isi obodo N, mgbe ahụ, uche «na-atụgharị» ya 90 degrees na «anya» na ya iji chọpụta ihe merenụ. Na mgbe ị na-aza ajụjụ nke atọ, ndị mmadụ na-ekwu na ha na-eche a ụlọ na mgbe ahụ «iṅomi» a oyiyi site na-agụta windo (Kosslyn, 1983; Shepard & Cooper, 1982).
Ihe atụ ndị a dị n'elu na-adabere na echiche nke onwe, ma ha na ihe àmà ndị ọzọ na-egosi na otu ihe nnọchiteanya na usoro na-etinye aka na ihe oyiyi dị ka nghọta (Finke, 1985). Ihe oyiyi nke ihe na oghere oghere nwere nkọwa nkọwa: anyị na-ahụ onye ọzụzụ atụrụ German, isi obodo N ma ọ bụ ọnụ ụlọ nke nne na nna anyị «n'anya uche anyị». Tụkwasị na nke ahụ, ọrụ uche nke anyị na-eji ihe oyiyi ndị a na-arụ ọrụ yiri nke a na-arụ na ihe a na-ahụ anya: anyị na-enyocha ihe oyiyi nke ọnụ ụlọ nne na nna n'otu ụzọ ahụ dị ka anyị ga-enyocha ezigbo ọnụ ụlọ, anyị na-atụgharị oyiyi nke isi obodo N n'otu ụzọ ahụ anyị na-atụgharị ga-abụ ezigbo ihe. Lee →
Iche echiche n'omume: Ndozi nsogbu
Nye ọtụtụ ndị mmadụ, idozi nsogbu na-anọchi anya iche echiche n'onwe ya. Mgbe anyị na-edozi nsogbu, anyị na-agbalịsi ike maka ebumnuche ahụ, n'enweghị ụzọ dị njikere iji nweta ya. Anyị ga-akụrisị ebumnobi ahụ ka ọ bụrụ ihe mgbaru ọsọ, ma eleghị anya kewaa ihe mgbaru ọsọ ndị a gaa n'ihu n'ime obere ihe mgbaru ọsọ ruo mgbe anyị ruru ọkwa ebe anyị nwere ụzọ dị mkpa (Anderson, 1990).
Enwere ike iji ihe atụ nke nsogbu dị mfe gosi isi ihe ndị a. Were ya na ị ga-edozi nchikota na-amaghị ama nke mkpọchi dijitalụ. Naanị ịmara na enwere ọnụọgụ anọ na nchikota a na ozugbo ị pịa nọmba ziri ezi, ị na-anụ otu pịa. Ebumnuche n'ozuzu ya bụ ịchọta ngwakọta. Kama ịnwale ọnụọgụ anọ na enweghị usoro, ọtụtụ ndị mmadụ na-ekewa ebumnuche n'ozuzu n'ime ihe mgbaru ọsọ 4, nke ọ bụla kwekọrọ na ịchọta otu n'ime ọnụọgụ anọ na nchikota. Ebumnuche nke mbụ bụ ịchọta ọnụọgụ nke mbụ, ma ị nwere ụzọ ị ga-esi nweta ya, nke bụ iji nwayọọ nwayọọ gbanye mkpọchi ahụ ruo mgbe ị nụrụ otu ọpịpị. Ihe mgbaru ọsọ nke abụọ bụ ịchọta ọnụọgụ nke abụọ, na otu usoro a nwere ike iji mee nke a, ya na ihe ndị ọzọ fọdụrụnụ.
Atụmatụ maka ikewa ebumnobi n'ime ebumnobi dị n'okpuru bụ isi okwu n'ime ọmụmụ nke idozi nsogbu. Ajụjụ ọzọ bụ otú ndị mmadụ si eche echiche banyere nsogbu ahụ, ebe ọ bụ na ịdị mfe nke idozi nsogbu ahụ dabere na nke a. A na-atụle okwu abụọ a n'ihu. Lee →
Mmetụta nke iche echiche na asụsụ
Asụsụ na-etinye anyị na nhazi nke ụfọdụ echiche ụwa pụrụ iche? Dika usoro ntule kachasi nma nke nghota nghota asusu di iche iche (Whorf, 1956), grammar nke asusu obula bu ihe ngosiputa metaphysics. Dịka ọmụmaatụ, ebe Bekee nwere aha na ngwaa, Nootka na-eji naanị ngwaa, ebe Hopi na-ekewa eziokwu n'ime akụkụ abụọ: ụwa pụtara ìhè na ụwa doro anya. Whorf na-arụ ụka na ndịiche asụsụ dị otú ahụ na-etolite ụzọ iche echiche n'ime ndị na-asụ obodo nke ndị ọzọ na-apụghị ịghọta aghọta. Lee →
Olee otú asụsụ ga-esi ekpebi echiche: njikọ asụsụ na mkpebi asụsụ
Ọ dịghị onye na-arụrịta ụka na tesis na asụsụ na echiche nwere mmetụta dị ukwuu na ibe ha. Otú ọ dị, e nwere arụmụka banyere nkwuwa okwu na asụsụ ọ bụla nwere mmetụta nke ya n'echiche na omume nke ndị na-asụ ya. N’otu aka ahụ, ọ na-eju onye ọ bụla amụtala asụsụ abụọ ma ọ bụ karịa n’anya maka ọtụtụ ihe ndị na-egosi ọdịiche dị n’otu asụsụ na nke ọzọ. N'aka nke ọzọ, anyị na-eche na ụzọ nke ịghọta ụwa gbara anyị gburugburu yiri nke mmadụ niile. Lee →
Chapter 10
Ị na-anya ụgbọ ala n'okporo ụzọ, na-agbalị ime ya na ajụjụ ọnụ ọrụ dị mkpa. Ị bilitere n'isi ụtụtụ a, yabụ ị ga-awụfu nri ụtụtụ, ma ugbu a agụụ na-agụ gị. Ọ dị ka bọọdụ mgbasa ozi ọ bụla ị gafere na-akpọsa nri - akwa chara acha na-atọ ụtọ, burger na-atọ ụtọ, ihe ọṅụṅụ mkpụrụ osisi dị mma. Afọ gị na-akụ, ị na-agbalị ileghara ya anya, mana ị dara. Na kilomita ọ bụla, mmetụta nke agụụ na-esiwanye ike. Ị fọrọ nke nta ka ị banye n'ụgbọ ala dị n'ihu gị ka ị na-ele mgbasa ozi pizza. Na nkenke, ị nọ na njide nke ọnọdụ mkpali mara dị ka agụụ.
Mkpali bụ steeti na-arụ ọrụ ma na-eduzi omume anyị. Lee →