Na narị afọ nke 17, ọkà ihe ọmụma bụ́ René Descartes rụrụ ụka na uche na ahụ bụ ihe dị iche iche. Ọ bụ ezie na echiche abụọ a emepụtawo ihe ka ukwuu nke sayensị ọgbara ọhụrụ, ọganihu sayensị na nso nso a na-egosi na ọdịiche dị n'etiti uche na ahụ bụ ụgha.
Dị ka ihe atụ, ọkà mmụta akwara ozi bụ́ Antonio Damasio dere akwụkwọ a na-akpọ Descartes’ Fallacy iji gosi n’ezie na ụbụrụ anyị, mmetụta uche, na ikpe anyị jikọtara ọnụ karịa ka anyị chere na mbụ. Nsonaazụ nke ọmụmụ ọhụrụ ahụ nwere ike ime ka eziokwu a sikwuo ike.
Aoife O'Donovan, Ph.D., sitere na ngalaba na-ahụ maka mgbaka na Mahadum California, na onye ọrụ ibe ya Andrea Niles malitere ịmụba mmetụta nke ọnọdụ uche dị ka ịda mbà n'obi na nchekasị na ahụike anụ ahụ mmadụ. Ndị ọkà mmụta sayensị nyochara ọnọdụ ahụike nke ihe karịrị ndị okenye 15 karịa afọ anọ wee bipụta nchoputa ha na American Psychological Association's Journal of Health Psychology.
Nchegbu na ịda mbà n'obi yiri ise siga
Ọmụmụ ihe ahụ nyochara data gbasara ọnọdụ ahụike nke ndị pensioners 15 dị afọ 418. Ihe omuma a sitere na nyocha gọọmentị nke jiri ajụjụ ọnụ iji chọpụta ihe mgbaàmà nke nchekasị na ịda mbà n'obi na ndị sonyere. Ha zakwara ajụjụ gbasara ibu ha, ise siga na ọrịa ha.
N'ime ngụkọta ndị sonyere, O'Donovan na ndị ọrụ ibe ya chọpụtara na 16% nwere oke nchegbu na ịda mbà n'obi, 31% buru ibu, na 14% nke ndị sonyere bụ ndị na-ese anwụrụ. Ọ tụgharịrị na ndị nwere oke nchegbu na ịda mbà n'obi nwere 65% yikarịrị ka ha nwere nkụchi obi, 64% nwere ike ịrịa ọrịa strok, 50% yikarịrị ka ọ ga-enwe ọbara mgbali elu yana 87% yikarịrị ka ọrịa ogbu na nkwonkwo. karịa ndị na-enweghị nchegbu ma ọ bụ ịda mbà n'obi.
O'Donovan kwuru, sị: “Ohere ndị a na-abawanye yiri nke ndị sonyere na-aṅụ sịga ma ọ bụ buru oke ibu. "Otú ọ dị, maka ọrịa ogbu na nkwonkwo, oké nchegbu na ịda mbà n'obi yiri ka ejikọtara ya na ihe ize ndụ dị elu karịa ise siga na oke ibu."
Ọrịa cancer adịghị ejikọta na nchekasị na nchekasị.
Ndị ọkà mmụta sayensị nyocha ha chọpụtakwara na ọrịa kansa bụ nanị ọrịa na-adịghị ejikọta ya na nchekasị na ịda mbà n'obi. Nsonaazụ ndị a kwadoro ọmụmụ ihe gara aga mana na-emegide nkwenye nke ọtụtụ ndị ọrịa na-ekerịta.
"Nsonaazụ anyị dabara n'ọtụtụ nchọpụta ndị ọzọ na-egosi na ọrịa uche abụghị ihe siri ike na-enye aka n'ọtụtụ ụdị ọrịa cancer," ka O'Donovan na-ekwu. "Na mgbakwunye na imesi ike na ahụike uche dị mkpa maka ọnọdụ ahụike dị iche iche, ọ dị mkpa na anyị kwalite zeros ndị a. Anyị kwesịrị ịkwụsị ịkatọ nchọpụta ọrịa cancer na akụkọ banyere nchekasị, ịda mbà n'obi na nchekasị. "
Niles na-ekwu, sị: “Ihe mgbaàmà nke nchegbu na ịda mbà n'obi na ahụ́ ike anụ ahụ́ adịghị mma na-ejikọta nnọọ ike, ma ọnọdụ ndị a nọgidere na-enweta nlebara anya dị nta n'ebe nlekọta bụ́ isi ma e jiri ya tụnyere ise siga na oké ibu.
O'Donovan na-agbakwụnye na nchoputa ahụ na-eme ka "ọnụahịa dị ogologo oge nke ịda mbà n'obi na nchekasị na-eme ka ọ bụrụ ihe ncheta na ịgwọ ọnọdụ ahụike uche nwere ike ịchekwa ego maka usoro nlekọta ahụike."
"N'ihe anyị maara, nke a bụ ọmụmụ ihe mbụ nke tụnyere nchegbu na ịda mbà n'obi na oke ibu na ise siga dị ka ihe ndị nwere ike ibute ọrịa na nyocha ogologo oge," ka Niles na-ekwu.