A kọwara agụụ dị ka mmetụta nke mkpa nri. Otú ọ dị, mmetụta a adịghị etolite mgbe nile n'oge erighị ihe na-edozi ahụ. Ndị nwere nsogbu iri nri nwere ike ma ọ bụ ha agaghị agụ agụụ ma ha richara nri. A maara nke ọma na n'ime afọ 50 gara aga, ọnụ ọgụgụ calorie mmadụ na-eri abawanyela site na 100-400 kcal kwa ụbọchị. Ndị mmadụ malitere iri nri a haziri ahazi ma na-akwaga ntakịrị. Ibu ibu aghọwo nsogbu zuru ụwa ọnụ, na ịchịkwa agụụ bụ ihe gbasara isiokwu na dietetics.
Kedu ka agụụ si ebi
Usoro nke mmepe agụụ dị mgbagwoju anya karịa ka ọ nwere ike iyi na nlele mbụ. Mmetụta nke agụụ na afọ ojuju na-apụta na hypothalamus. Enwere ebe a na-akpọ ebe nri. O nwere akụkụ abụọ - otu na-egosi mkpa nri, nke ọzọ bụ maka mmetụta nke satiety (calorizer). N'ikwu okwu siri ike, agụụ na-agụ anyị n'isi, ebe a na-eziga akara site na afọ na eriri afọ site na mkpali akwara na ọbara.
Ịbanye na eriri afọ eriri afọ, nri na-amalite ịgbari ma na-etinye uche ya, na-abanye n'ime ọbara. Ọ bụrụ na anyị atụnyere ọbara nke agụụ na-agụ na onye na-eri nri nke ọma, mgbe ahụ na nke ikpeazụ ọ na-ejupụta na ngwaahịa nri nri. Hypothalamus na-enwe mmetụta maka mgbanwe na nhazi ọbara. Dị ka ihe atụ, agụụ nwere ike ịna-agụ anyị mgbe shuga dị n’ọbara anyị dara n’okpuru otú o kwesịrị.
Ndị na-eme nchọpụta ka na-amụ otú agụụ si abịa. Naanị na 1999 ka a chọtara hormone ghrelin. A na-emepụta ya na afọ ma na-eziga mgbaàmà na ụbụrụ ka agụụ na-agụ ya. Hormone nke abụọ dị mkpa nke na-emetụta nguzobe nke mmetụta nke mkpa nri bụ leptin - a na-emepụta ya na anụ ahụ adipose ma na-eziga mgbaàmà na ụbụrụ banyere satiety.
Ụdị agụụ
Agụụ bụ ụdị dị iche iche: physiological, psychological, mmanye na agụụ.
A na-amụ agụụ anụ ahụ n'afọ. Ọ na-eme mgbe enweghi nri n'ụdị nke nwayọọ nwayọọ na-abawanye erughị ala. Enwere ike ịkọwa mmetụta ahụ site n'okwu ndị a "na-afụ ụfụ n'afọ", "ịṅụ n'afọ." Ọtụtụ ndị buru ibu anaghị echere oge a, na-eju afọ agụụ nri na mbụ. Enwere ike idi ụdị agụụ a. Dịka ọmụmaatụ, mgbe agụụ na-agụ gị n'okporo ụzọ, ị naghị anwa imeju ya, kama kwenye na onwe gị na ị ga-eri nri ma ị bịarute.
A pụghị inwe agụụ nke mmụọ na afọ, a mụrụ ya n'isi na enweghị njikọ na mmetụta nke satiety. Enwere ike inwe mmetụta mgbe ị risịrị nri ma ọ bụ n'ihu ọnwụnwa nri. Mmetụta mmetụta na-egbochi ịtachi obi agụụ. Ha na-egbochikwa ikpebi mbata nke saturation. Ya bụ, mmadụ enweghị ike ịghọta na o nwere ihe ga-ezuru ya. Ụfọdụ ndị mmadụ na-eribiga nri ókè ruo n'ókè mgbakasị ahụ ma ọ bụ mmetụta nke afọ ojuju. Agụụ uche nwere ike ime maka ụfọdụ nri. Mgbe ahụ ndị mmadụ na-ekwu na ha riri ahụ ahụ. Mgbe o risịrị nri, onye ahụ na-enwe ihere, obi amamikpe, ma ọ bụ ihere. Na nri, ndị mmadụ na-ejikarị nri ndị ọzọ na-egbo agụụ mmụọ. Dịka ọmụmaatụ, ọchịchọ siri ike maka chocolate pụtara, onye ahụ mechibidoro ya site n'iri otu kilogram nke cheese ụlọ dị obere. Nke a anaghị agbanwe ihe bụ isi - agụụ nke uche nwere afọ ojuju na ngwaahịa ọzọ.
Agụụ mmanye nwere ike ịripịa ìgwè mmadụ. Akụkọ ihe mere eme maara ọtụtụ ihe atụ. Edekọchara ntiwapụ ikpeazụ nke oke agụụ na 2011 na East Africa, ebe puku mmadụ 50-100 nwụrụ n'ihi agụụ. Ihe omume a nwere ike ịbụ akụ na ụba, ndọrọ ndọrọ ọchịchị, okpukperechi ma ọ bụ ime ihe ike. Ndị agụụ na-agụ n'onwe ha enweghị ego zuru ezu iji gboo mkpa nri ha.
Ibu ọnụ bụ afọ ofufo. O nwere ike ịbụ nke zuru oke - mmadụ anaghị eri nri ma ọlị, ma ọ bụ onye ikwu - erighị nri na-edozi ahụ. A na-akpọkwa ibu ọnụ ọnọdụ nke ahụ na-esite na ụkọ nri. A maara na enweghị nri mmadụ nwere ike ịdị ndụ karịa ọnwa abụọ. Ọ bụrụ na ụfọdụ ụdị ibu ọnụ ndị ikwu, dị ka ụbọchị ibu ọnụ ma ọ bụ ibu ọnụ okpukpe, nwere ike iweta ụfọdụ uru na ahụ, mgbe ahụ ibu ọnụ ogologo oge na-emetụta psyche, na-agbanwe ọrụ nke akụkụ ahụ dị n'ime, na-ebelata ọrụ nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ ma kwesịrị ịkwụsị ozugbo. .
Otu esi emeri agụụ
Agụụ manyere oke bụ nsogbu zuru ụwa ọnụ nke ihe a kpọrọ mmadụ, agụụ afọ ofufo sokwa n'ụdị nsogbu ahụike. Anyị enweghị ike idozi ha, mana anyị nwere ike ịchịkwa agụụ physiological na nke mmụọ.
Ịchịkwa agụụ physiological bụ isi ihe na-ebelata ibu. Iji mee ka ifelata ahụ dịkwuo mma, ị ga-emerịrị:
- Kpebie ọnụọgụ nri ịchọrọ iri.
- Nye protein zuru oke - Nri ebe nri protein dị na nri bụ 1,2-1,6 kwa kilogram nke ịdị arọ ahụ dị mfe karịa nri ndị nwere protein dị ala.
- Rie protein na carbohydrates ọnụ - nri agwakọtara nwere ike inye aka mee ka afọ ju gị.
- Enwere nri siri ike - mmiri mmiri na-etinye ngwa ngwa.
- Akwụsịla abụba - abụba na-ebelata mgbari nri ma na-akwalite satiety ogologo oge.
- Debe ihe oriri shuga na opekempe - Mgbanwe dị egwu na shuga ọbara na-emetụta agụụ.
- Jụ nri siri ike - nri obere kalori na-amanye gị ịlụso agụụ ọgụ mgbe niile ma mebie nguzozi nke homonụ.
N'ịbụ onye nyere ọnọdụ niile maka ịchịkwa agụụ physiological, ọ dị mkpa iji lekọta nke uche. Nke a ga-enyere aka:
- Izere mmachi siri ike - gụnyere "na-emerụ ahụ" na obere ego na nri. Na oke ibu na-arụsi ọrụ ike, òkè ha ekwesịghị gafere 10% nke calorie.
- Gwa onwe gị okwu - jụọ ma ị chọrọ n'ezie iri ya, afọ ole i nwere, ihe mere i ji eri nri, na ihe mere i ji na-eri nri mgbe afọ juru. Jụọ onwe gị gbasara mmetụta uche na ọchịchọ. Ọtụtụ mgbe nchegbu ma ọ bụ ọchịchọ maka ihe ndị ọzọ na-akpata agụụ uche. Kpọtụrụ onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ ma ọ bụrụ na ị chere na ị nweghị ike ịnagide onwe gị.
- Mgbe nri ọ bụla gasịrị, chọpụta oge nke ọzọ - ọrụ gị bụ ịkwụsị ruo oge a, na-etinyeghị crumb n'ọnụ gị. Jide n'aka na ị ga-edozi ihe mejupụtara na oke nri n'ọdịnihu ka ị ghara iri nri.
Ịgụ agụụ na-eweta ahụ erughị ala. Ọ bụ ihe kwesịrị ekwesị ịnwe ahụ erughị ala mgbe ị na-efunahụ ibu na oriri calorie (calorizator). Mgbe ahụ erughị ala ahụ enweghị ike idi ya, nlọghachi azụ na-eme. Mee ike gị niile iji mee ka ọkwa nkasi obi gị dịkwuo elu, n'ihi na ihe oriri na-edozi ahụ na-adaba adaba, obere nsogbu ọ na-eweta na ahụ ike na-adịwanye mfe.