ọdịnaya
Igwe kpakpando na-adọtakarị ndị mmadụ. Ọbụna n'ịbụ onye na-enwe ọganihu dị ala, na-eji ejiji akpụkpọ anụ na iji ngwá ọrụ nkume eme ihe, mmadụ weliri isi ya ma nyochaa isi ihe ndị dị omimi nke na-egbuke egbuke n'ime omimi nke mbara igwe.
Kpakpando aghọwo otu n'ime ntọala nke akụkọ ifo mmadụ. Dị ka ndị oge ochie si kwuo, ọ bụ n'ebe ahụ ka chi dị iche iche bi. Kpakpando a bụ ihe dị nsọ nye mmadụ mgbe niile, nke a na-apụghị iru maka mmadụ nkịtị. Otu n'ime sayensị kacha ochie nke ihe a kpọrọ mmadụ bụ ịgụ kpakpando, bụ́ nke mụrụ mmetụta ihe ndị dị n'eluigwe na-enwe ná ndụ mmadụ.
Taa, kpakpando na-anọgide na-elekwasị anya anyị, ma ọ bụ eziokwu na ndị na-enyocha mbara igwe na-amụkwu ha, ndị na-ede akụkọ sayensị na-emepụtakwa akụkọ banyere oge mmadụ ga-enwe ike iru kpakpando. Onye nkịtị na-ebulikarị isi ya ka ọ nwee mmasị na kpakpando ndị mara mma na mbara igwe abalị, dị ka ndị nna ochie ya mere ọtụtụ nde afọ gara aga. Anyị achịkọtala gị ndepụta nke gụnyere kpakpando kachasị na mbara igwe.
10 Ihe ndozi akwa
N'ebe nke iri na ndepụta anyị bụ Betelgeuse, ndị na-enyocha mbara igwe na-akpọ ya α Orionis. Kpakpando a bụ nnukwu ihe omimi nye ndị na-enyocha mbara igwe: ha ka na-arụ ụka banyere mmalite ya na enweghị ike ịghọta mgbanwe ya n'oge.
Kpakpando a so na klas nke ndị dike na-acha uhie uhie na nha ya bụ 500-800 ugboro karịa Sun anyị. Ọ bụrụ na anyị ga-ebuba ya n'ime usoro anyị, mgbe ahụ ókèala ya ga-erute na orbit Jupita. N'ime afọ 15 gara aga, ogo kpakpando a ebelatala site na 15%. Ndị ọkà mmụta sayensị ka na-aghọtaghị ihe kpatara ihe a.
Betelgeuse dị n'ebe dị anya nke afọ 570 site na anyanwụ, yabụ njem gaa na ya agaghị eme n'ọdịnihu dị nso.
9. Achernar ma ọ bụ α Eridani
Kpakpando mbụ n'ime ìgwè kpakpando a, ọ nọ n'ọkwa nke itoolu na ndepụta anyị. kpakpando kacha egbuke egbuke na mbara igwe abalị. Achernar dị na njedebe nke ìgwè kpakpando Eridani. A na-ekewa kpakpando a dị ka klas nke kpakpando na-acha anụnụ anụnụ, ọ dị okpukpu asatọ arọ karịa anyanwụ anyị ma gafere ya na nchapụta site na otu puku ugboro.
Achernar dị afọ 144 site na usoro mbara igwe anyị, na njem na ya n'ọdịnihu dị nso adịghịkwa anya. Ihe ọzọ na-adọrọ mmasị nke kpakpando a bụ na ọ na-agbagharị gburugburu axis ya na nnukwu ọsọ.
8. Procyon ma ọ bụ α nke obere nkịta
Kpakpando a bụ nke asatọ site n'ìhè-ya na mbara-ígwé-ayi. A sụgharịrị aha kpakpando a n'asụsụ Grik dị ka "n'ihu nkịta." Procyon na-abanye na triangle oyi, yana kpakpando Sirius na Betelgeuse.
Kpakpando a bụ kpakpando ọnụọgụ abụọ. Na mbara igwe, anyị nwere ike ịhụ nnukwu kpakpando nke ụzọ abụọ ahụ, kpakpando nke abụọ bụ obere dwarf na-acha ọcha.
Enwere akụkọ ifo jikọtara ya na kpakpando a. Otu ìgwè kpakpando Canis Minor na-anọchi anya nkịta nke onye mbụ na-aṅụ mmanya, bụ Ikaria, bụ onye ndị ọzụzụ atụrụ na-aghọ aghụghọ gburu, mgbe ọ ṅụsịrị mmanya nke ya tupu oge eruo. Nkịta kwesịrị ntụkwasị obi chọtara ili onye nwe ya.
7. Rigel ma ọ bụ β Oronis
Kpakpando a bụ nke asaa kacha na-egbuke egbuke na mbara igwe anyị. Isi ihe kpatara ọnọdụ dị ala na ọkwa anyị bụ nnukwu anya dị n'etiti Ụwa na kpakpando a. Ọ bụrụ na Rigel dị ntakịrị nso (n'ebe dị anya nke Sirius, dịka ọmụmaatụ), mgbe ahụ na nchapụta ya, ọ ga-akarị ọtụtụ ndị ọzọ na-enwu ọkụ.
Rigel so na klaasị nke supergiants na-acha anụnụ anụnụ. Ogo nke kpakpando a na-adọrọ mmasị: ọ dị okpukpu 74 ka anyanwụ anyị. N'ezie, Rigel abụghị otu kpakpando, ma atọ: na mgbakwunye na nnukwu, ụlọ ọrụ stellar a na-agụnye kpakpando abụọ ọzọ.
Rigel dị n'ebe dị anya nke afọ 870 ìhè site na anyanwụ, nke dị ọtụtụ.
N'ịbụ nke a sụgharịrị n'asụsụ Arabic, aha kpakpando a pụtara "ụkwụ". Ndị mmadụ maara kpakpando a ruo ogologo oge, ọ gụnyere n'akụkọ ifo nke ọtụtụ ndị mmadụ, malite na ndị Ijipt oge ochie. Ha lere Rigel anya dị ka incarnation nke Osaịris, otu n'ime chi kachasị ike na pantheon ha.
6. Chapel ma ọ bụ α Aurigae
One of kpakpando kacha mma na mbara igwe anyị. Nke a bụ kpakpando abụọ, nke n'oge ochie bụ ìgwè kpakpando nọọrọ onwe ha ma gosipụta ewu na ụmụaka. Capella bụ kpakpando okpukpu abụọ nke nwere nnukwu agba odo abụọ na-agbagharị gburugburu otu etiti. Nke ọ bụla n'ime kpakpando ndị a dị 2,5 ugboro arọ karịa anyanwụ anyị na ha dị n'ebe dị anya nke 42 ìhè afọ site na mbara ala anyị usoro. Kpakpando ndị a na-egbuke egbuke karịa anyanwụ anyị.
A na-ejikọta akụkọ akụkọ Gris oge ochie na Chapel, nke ewu Amalthea na-eri nri Zeus. Otu ụbọchị, Zeus n'akpachapụghị anya gbajie otu n'ime mpi anụmanụ ahụ, ya mere, ọka cornucopia pụtara n'ụwa.
5. Vega ma ọ bụ Lyra
One of Kpakpando kacha egbuke egbuke ma mara mma na mbara igwe anyị. Ọ dị n'ebe dị anya nke afọ 25 ìhè site na Sun anyị (nke bụ obere ebe dị anya). Vega bụ nke ìgwè kpakpando Lyra, nha kpakpando a fọrọ nke nta ka ọ bụrụ okpukpu atọ karịa anyanwụ anyị.
Kpakpando a na-agbagharị gburugburu axis ya n'ọsọ mgbawa olu.
Enwere ike ịkpọ Vega otu n'ime kpakpando kacha mụọ. Ọ dị n'ebe dị anya ma dịkwa mma maka nyocha.
Ọtụtụ akụkọ ifo nke ndị dị iche iche nke ụwa anyị na kpakpando a jikọtara ya. Na latitudes anyị, Vega bụ otu n'ime kpakpando na-egbuke egbuke na mbara igwe na nke abụọ naanị Sirius na Arcturus.
4. Arcturus ma ọ bụ α Bootes
One of kpakpando kacha egbuke egbuke ma mara mma na mbara igwenke enwere ike ịhụ ebe ọ bụla n'ụwa. Ihe kpatara nchapụta a bụ nnukwu nha nke kpakpando na ebe dị anya site na ya ruo na mbara ala anyị.
Arcturus so na klas nke ndị dike na-acha uhie uhie ma nwee nnukwu nha. Ebe dị anya site na usoro mbara igwe anyị ruo kpakpando a bụ "naanị" afọ 36,7 ọkụ. Ọ karịrị okpukpu iri abụọ na ise karịa kpakpando anyị. N'otu oge ahụ, nchapụta nke Arcturus dị okpukpu 25 karịa Sun.
Kpakpando a sitere n'aha kpakpando Ursa Major. A sụgharịrị ya n'asụsụ Grik, aha ya pụtara "onye nlekọta anụ ọhịa bea." Arcturus dị mfe na mbara igwe kpakpando, naanị ị ga-achọ ịdọrọ arc echiche site na aka nke nnukwu bọket Big Dipper.
3. Toliman ma ọ bụ α Centauri
N'ebe nke abụọ na ndepụta anyị bụ kpakpando atọ, nke bụ nke ìgwè kpakpando Centaurus. Usoro kpakpando a nwere kpakpando atọ: abụọ n'ime ha dị nso na anyanwụ anyị na kpakpando nke atọ, nke bụ dwarf uhie a na-akpọ Proxima Centauri.
Ndị na-enyocha mbara igwe na-akpọ kpakpando abụọ nke anyị nwere ike iji anya gba ọtọ hụ Toliban. Kpakpando ndị a dị nso na usoro mbara ala anyị, yabụ na ọ dị anyị ezigbo ọkụ. N'ezie, nchapụta na nha ha dị ntakịrị. Ebe dị anya site na anyanwụ ruo na kpakpando ndị a bụ naanị afọ 4,36 ọkụ. Site n'ụkpụrụ mbara igwe, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ebe ahụ. Achọpụtara Proxima Centauri naanị na 1915, ọ na-akpa àgwà dị ịtụnanya, nchapụta ya na-agbanwe kwa oge.
2. Canopus ma ọ bụ α Carinae
Nke a bụ kpakpando nke abụọ na-egbuke egbuke na mbara igwe anyị. Ma, ọ dị mwute ikwu, anyị agaghị enwe ike ịhụ ya, n'ihi na Canopus na-ahụ anya naanị na ndịda hemisphere nke ụwa anyị. N'ebe ugwu, a na-ahụ ya naanị na latitudes okpomọkụ.
Nke a bụ kpakpando na-egbuke egbuke na mpaghara ndịda, na mgbakwunye, ọ na-arụ otu ọrụ ahụ na igodo dị ka North Star na ugwu ugwu.
Canopus bụ nnukwu kpakpando, nke ji okpukpu asatọ buru ibu karịa ọkụ anyị. Kpakpando a so na klaasị supergiants, ọ nọkwa n'ọnọdụ nke abụọ n'ihe gbasara nchapụta naanị n'ihi na anya ya buru ibu. Ebe dị anya site na anyanwụ ruo Canopus dị ihe dịka afọ 319 ọkụ. Canopus bụ kpakpando na-egbukepụ egbukepụ n'ime radius nke afọ 700 ọkụ.
Enweghị nkwenye na mmalite nke aha kpakpando ahụ. O yikarịrị ka ọ nwetara aha ya n'ịsọpụrụ onye isi oche nke nọ n'ụgbọ mmiri Menelaus (nke a bụ àgwà na akụkọ Grik banyere Agha Trojan).
1. Sirius ma ọ bụ α Canis Major
Kpakpando kachasị na mbara igwe anyị, nke bụ nke ìgwè kpakpando Canis Major. Enwere ike ịkpọ kpakpando a ihe kachasị mkpa maka ụmụ mmadụ, n'ezie, mgbe anyanwụ anyị gasịrị. Kemgbe oge ochie, ndị mmadụ na-asọpụrụ ma na-asọpụrụ ìhè a. E nwere ọtụtụ akụkọ ifo na akụkọ ifo banyere ya. Ndị Ijipt oge ochie tinyere chi ha na Sirius. Enwere ike ịhụ kpakpando a n'ebe ọ bụla n'elu ụwa.
Ndị Sumer oge ochie lere Sirius anya ma kwenye na ọ bụ na ya ka chi ndị kere ndụ na mbara ala anyị dị. Ndị Ijipt na-ekiri kpakpando a nke ọma, ọ na-ejikọta ya na okpukpe okpukpe ha nke Osiris na Isis. Na mgbakwunye, dị ka Sirius si kwuo, ha kpebiri oge idei mmiri Naịl, nke dị mkpa maka ọrụ ugbo.
Ọ bụrụ na anyị na-ekwu banyere Sirius site n'echiche nke mbara igwe, mgbe ahụ, e kwesịrị ịrịba ama na nke a bụ kpakpando abụọ, nke mejupụtara kpakpando nke spectral klas A1 na ọcha dwarf (Sirius B). Ị gaghị eji anya gba ọtọ hụ kpakpando nke abụọ. Kpakpando abụọ a na-agbagharị gburugburu otu etiti nwere oge nke afọ 50. Sirius A dị ihe dị ka okpukpu abụọ karịa anyanwụ anyị.
Sirius dị 8,6 ìhè afọ pụọ anyị.
Ndị Gris oge ochie kwenyere na Sirius bụ nkịta nke dinta kpakpando Orion, bụ onye na-achụ anụ ya. Enwere ebo Dogon Afrika nke na-efe Sirius. Ma nke ahụ abụghị ihe ijuanya. Ndị Africa, ndị na-amaghị ederede, nwere ozi gbasara ịdị adị nke Sirius B, bụ nke a chọpụtara na n'etiti narị afọ nke XNUMX site n'enyemaka nke telescopes dị elu. Kalenda Dogon gbadoro ụkwụ na oge ntụgharị Sirius B gburugburu Sirius A. Achịkọtara ya nke ọma. Otu agbụrụ ndị Africa oge ochie si nweta ozi a niile bụ ihe omimi.